 |
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 2002/20-398
K: 2002/411
T: 15.5.2002
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- MÜDAHALENİN MENİ DAVASI ( Belediye ve Kişinin Orman Alanına Kulübe Yaptıkları Gerekçesiyle - Orman İdaresince Açılan Dava/Zorunlu Tahkim Yasasının Uygulanma Koşulları )
- BİNANIN YIKILMASI ( Belediye ve Kişinin Orman Alanına Kulübe Yaptıkları Gerekçesiyle - Orman İdaresince Açılan Dava/Zorunlu Tahkim Yasasının Uygulanma Koşulları )
- TAZMİNAT DAVASI ( Belediye ve Kişinin Orman Alanına Kulübe Yaptıkları Gerekçesiyle - Orman İdaresince Açılan Dava/Zorunlu Tahkim Yasasının Uygulanma Koşulları )
- BELEDİYE VE ORMAN İDARESİ ARASINDAKİ UYUŞMAZLIK ( Zorunlu Tahkim Yasasının Uygulanması Kişiye Asıl Davadan Ayırma Kararının Verilmesiyle Ayrıca Yargılanması Gereği )
- KAMU KURULUŞLARI ARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR ( Zorunlu Tahkim Yasasının Kamu Kuruluşları Arasındaki Uyuşmazlıklarda Zorunlu Olarak Uygulanması )
- ZORUNLU TAHKİM YASASI ( Bu Kanun Uyarınca Kamu Kuruluşları Arasındaki Uyuşmazlıklarda Zorunlu Olarak Hakem Kararlarının Uygulanması )
- HAKEM KARARLARI ( Zorunlu Tahkim Yasası Uyarınca Kamu Kuruluşları Arasındaki Uyuşmazlıklarda Zorunlu Olarak Hakem Kararlarının Uygulanması )
- AYIRMA KARARI ( Hakem Kararlarının Uygulanamayacağı Kişiye Asıl Davadan Ayırma Kararının Verilmesiyle Ayrıca Yargılanması Gereği )
3533/m.1,2,4
DAVA : Taraflar arasındaki " müdahalenin önlenmesi ve kal" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Vezirköprü Asliye 2.Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 15.4.1998 gün ve 1996/89 E. 1998/58 K.sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 20.Hukuk Dairesinin 27.12.1999 gün ve 11746-12312 sayılı ilamı ile; ( ...Davacı Orman Yönetimi, davalılar Narlısaray Belediye Başkanlığı ile Yaşar H.'in orman sınırları içinde kalan dava konusu taşınmaza davalıların kulübe inşa etmek suretiyle haksız olarak müdahale ettiklerini belirterek davalıların haksız müdahalelerinin men'i, binanın kal'i ve bu nedenle uğranılan zararın tazminini talep etmiştir. Davaya Vezirköprü 2. Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimince hakem sıfatıyla bakılarak davanın kabulüne karar verilmiş, kararı davalı belediye başkanlığı temyiz etmiştir.
3533 sayılı Mecburi Tahkim Yasasının 4. maddesi uyarınca katma bütçe ile idare edilen daireler, Belediyeler, Özel bütçe ile idare olunan ve sermayesinin tamamı devlet, belediye veya Özel İdarelere ait olan daire ve müesseselerden biriyle genel bütçeye dahil dairelerden biri arasında çıkan uyuşmazlıklar, o yerdeki yüksek dereceli hukuk mahkemesi başkanı veya hakimi tarafından çözümlenir. Davacı orman yönetimi ve davalı belediye başkanlığı, 3533 sayılı yasaya tabi kuruluşlardan ise de, Belediye başkanlığı yanında davalı olarak gösterilen gerçek kişi anılan yasaya tabi değildir. Bu nedenle, davanın mecburi tahkime tabi tutulmasına, diğer bir deyimle, uyuşmazlığın hakemde görülmesine olanak yoktur. Mahkemece davalı gerçek kişi yönünden davaya genel mahkemelerde bakılması gerektiği gözetilmeksizin, işin esasına girilerek davanın kabulü yolunda hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır... )gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : Dava, elatmanın önlenmesi ve yıkım istemine ilişkindir.
Davacı, Orman Genel Müdürlüğü vekili, kesinleşmiş Orman tahdit sınırı içinde kalıp devlet ormanı sayılan dava konusu yere davalıların elattığını, bina yaptığını savlayarak davalıların elatmasının önlenmesini binanın yıkılmasını ve tazminat ödenmesini istemiştir.
Davalılar, bu yerin orman olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Yerel mahkemenin hakem sıfatıyla davanın kabulüne dair verdiği karar, Özel Dairece yukarıdaki gerekçe ile bozulmuştur.
Uyuşmazlık; 3533 sayılı Zorunlu Tahkim Yasasına tabi iki taraf yanında bir gerçek kişinin de davada taraf olması ve uyuşmazlığın zorunlu tahkimle görülmesi durumunda, göreve ilişkin bu hususun re'sen temyize tabi olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Kamu kuruluşları arasındaki uyuşmazlıklarda zorunlu olarak uygulanması gerekli; 3533 sayılı Zorunlu Tahkim Yasasının 4.maddesi uyarınca; Katma bütçe ile idare edilen daireler, Belediyeler,Özel bütçe ile idare olunan daire ve müesseselerden biriyle genel bütçeye dahil dairelerden biri arasında çıkan uyuşmazlıklar, o yerdeki yüksek dereceli hukuk mahkemesi başkanı veya hakimi tarafından çözümlenir.
Buna göre davacı Orman Genel Müdürlüğü ile davalı Belediye Başkanlığı, Zorunlu Tahkim Yasasına tabi kuruluşlar olup, bunlar arasındaki uyuşmazlıklar zorunlu olarak 3533 sayılı Yasaya göre çözümlenir. Ancak davalı Belediye Başkanlığı yanında, davalı sıfatına sahip bir gerçek kişi bulunduğundan, bu kişi bakımından uyuşmazlığın 3533 sayılı Yasaya göre çözümlenmesi olanaklı değildir.
Bu durumda, mahkemece davalı gerçek kişi bakımından uyuşmazlığın genel mahkemelerde çözümlenmesi gerektiği gözetilerek, bu kişi bakımından ayırma kararı verilmesi, yalnızca, kamu kuruluşları arasındaki uyuşmazlıkların Zorunlu Hakem sıfatıyla çözümlenmesi gerekmektedir. Bu husus taraflarca ileri sürülmese bile, mahkemece re'sen gözetilmesi gereken bir konu olduğundan, Yargıtay denetimi sırasında da bu konu re'sen incelenir. Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 18.4.1986 gün 1986/4-88-443 sayılı inancında da bunu açıkca belirtmiştir.
Mahkemece, yukarıda açıklanan gerekçe karşısında; Özel Dairenin bozma kararına uyulması gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Davalı Mehmet U. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA,15.5.2002 gününde oybirliği ile karar verildi.
