Taraflar arasındaki "devre tatil sözleşmesinin feshi, ödenen bedelin geri alınması" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 8.Asliye Ticaret Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 11.05.2000 gün ve 1999/1287 E- 2000/457 K.sayıtı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 13.Hukuk Dairesinin 17.H.2000 gün ve 2000/9516-10184 sayılı ilamı ile; (...Dava davalı şirket ile 8.8.1998 tarihli devre tatil sözleşmesi yaptığını, cayma bildirimi belgesi verilmediğini, hata, hile ve gabin ile iradesini fesada uğratıldığını öne sürerek, sözleşmeni feshine ve 4300 doların istirdadına karar verilmesini istemiştir.

Davalı davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.

Davacı bu davada hata, hile, gabin hukuki sebebine dayanarak istemde bulunmuştur. Ayrıca davacı dava dilekçesinde, kendisine cayma bildirimi belgesi verilmediğini öne sürdüğüne göre, bu hukuki işlemin kapıdan satış şeklinde gerçekleştirildiğini, bu nedenle de cayma hakkını kullanarak istirdat istemiş olduğunun, kabulü gerekir. Nitekim mahkemece de davacının cayma hakkını kullanmasındaki gecikmesinin normal olduğu gerekçe olarak kabul edildiğine göre, taraflar arasındaki hukuki işlem kapıdan satış niteliğinde görülmüştür. Bu bağlamda hukuki işlemin kapıdan satış sözleşmesi olarak kabulü için öncelikle, davacının bunu kanıtlaması gerekir. Davaya dayanak sözleşmenin 8.10 maddesinde (...işbu devre tatil sözleşmesi Clup M...'nin işyerinde iki nüsha olarak hazırlanarak, birlikte imzalanmış ve taraflara birer nüshası verilmiştir) yazılıdır. 4077 TKHK.nun 8. maddesinde ise hangi satışların kapıdan satış niteliğinde olduğu çok açık bir şekilde belirtilmiştir. Davacının imzasını taşıyan sözleşmede bu sözleşmenin davalıya ait işyerinde yapıldığı yazılıdır. Davacı bu yazılı beyanın aksine satışın davalıya ait işerinde değil, yasada öngörülen şekilde kapıdan satış tarzında yapıldığını öne sürdüğüne göre, bunu aynı güçte bir başka delille kanıtlayabilir. Yazılı beyanın aksinin takdiri delille kanıtlanması da mümkün değildir. O nedenle mahkemenin sözleşmenin bu açık hükmüne karşın davadaki satım hukuki ilişkisini kapıdan satış niteliğinde görerek yazılı şekilde karar vermesi doğru değildir,

Öte yandan devre tatil niteliğinde sözleşme yapılmasını yasaklayan bir yasal kural da mevzuatımızda bulunmamaktadır. Değişik bir anlatımla bu nitelikteki sözleşmelerin ancak devre mülk sözleşmesi olarak yapılabileceğine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Sözleşme özgürlüğü içinde taraflar dilerlerse devre tatil, dilerlerse devre mülk niteliğinde sözleşme yapabilirler ve. yasanın emredici kurallarına aykırı olmamak kaydıyla, bu sözleşmelerde ki edim ve karsı edimlerin yerine getirilmemesi durumunda, ifaya eklenen veya seçimlik ceza niteliğinde ceza koşulu da kararlaştırabilirler. Mahkemenin kararına, bu düşüncenin aksine gerekçe koyması da doğru değildir. Davacı kapıdan satış hukuki ilişkisinin ispatı konusunda yazılı bir belge ibraz edemediğine göre, bunun varlığı kabul edilemez. Ne var ki dava dilekçesinde vs. delil demek- suretiyle yemin deliline de dayanmıştır. Bu delil davacıya hatırlatılmalı, bunun sonucuna göre ilişkinin kapıdan satış niteliğinde olup olmadığı saptanmalıdır.

Davacı hata hile ve gabin hukuki sebebine de dayanmıştır. Oysa mahkemenin davacının bu istemleriyle ilgili herhangi bir araştırması yoktur. Karar yerinde de tartışılmamıştır.

Mahkemece açıklanan yönler gözardı edilerek somut olayın özelliğine uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şeklide eksik incelemeyle karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olup, bozma nedenidir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle,yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN : Davalı vekili

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının sünesinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü;

Dava, devre tatil sözleşmesinin feshi ve ödenen bedelin geri alınması İsteğine ilişkindir. Davacı vekili, davalı şirketin tanıtım kokteylindeki vaatleri ve broşürlerinin etkisinde kalarak 08.08.1998 tarihinde "Clup M... 20 yıllık Uluslar Arası Devre Tatil Sözleşmesi" başlıklı belgeyi imzaladığını, toplam 4300 Amerikan Dolan ödediğini, bu günkü koşullarda bile yedi günlük bir tatil hakkı için ödenen bedelin fahiş olduğunu, devre tatil pazarlamasının 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un 8.maddesinde tanımlanan "kapıdan satışlar" niteliğinde olduğunu, sözleşmenin feshi ile ödenen bedelin davalı şirketten tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı şirket vekili cevap dilekçesiyle, sözleşmenin davalının işyerinde imzalandığını, kapıdan satış niteliğinde sayılamayacağını, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un kapıdan satışlarla ilgili 8 ve 9.maddelerinin bu davada uygulanmalarının söz konusu olmadığını, davanın reddini savunmuştur.

Yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar, Özel Dairece yukarda yazılı gerekçeyle bozulmuştur.

Güvenli ve ucuz bir şekilde tatil gereksinimini karşılamak üzere dünyada farklı nitelikte çeşitli sistemler geliştirilmiştir. Bu sistemler ülkeden ülkeye ve aynı ülke içinde uygulama itibarıyla farklılıklar göstermektedir. Bu sistemlerin ortak özelliği, zamanla sınırlı yararlanma hakkı sağlamaktır. Bu sistemleri yararlanma hakkını aynı ve şahsi hak olarak sağlayan sistemler şeklinde ikiye ayırmak mümkündür. Ayni hak sağlayan sistemlerde yararlanma hakkı mutlak bir hak olup, taşınmazla kişi arasına kimsenin girmesine gerek kalmadan kullanılmaktadır. Şahsi hak sağlayan sistemlerde ise yararlanma hakkı alacak hakkı olarak sağlanmaktadır. Devre mülk ayni hak, devre tatil ise şahsi hak sağlamaktadır.

Devre tatil sahibi, işletmeci ile yaptığı sözleşme çerçevesinde yılın belirli dönem veya dönemlerinde tesislerden yararlanma hakkını elde etmektedir.

Devre tatil sahipleri ile devre tatil konusu taşınmazın maliki olan şirketin karşılıklı hak ve borçlarını belirleyen sözleşmede; sözleşmenin konusu, devre tatil bedelinin ödeme koşulları, şirketin yükümlülükleri, devre tatil sahiplerinin yükümlülükleri, devre tatil sahibinin hakları saptanmaktadır.

Devre tatil, hukuki niteliği itibarıyla, karma sözleşmelerden kombine sözleşmeler gurubuna girmektedir. Kombine sözleşmeler, sözleşmenin taraflarından birinin kanunda yer alan birden çok sözleşmeye ilişkin denk kıymette edimler taahhüt ettiği, buna karşılık diğer tarafın tek bir edimi (çoğunlukla para borcunu) taahhüt ettiği sözleşme tipleridir.

Kapıdan satışlar, özellikle profesyonel pazarlamacıların, hazırlıksız olarak yakaladıkları tüketiciye satış sözleşmesini emri vaki olarak kabul ettirdikleri, tüketicinin hiçbir şekilde malın kalitesinden emin olma şansının bulunmadığı, fiyatını karşılaştırma olanağı ve hatta sağlıklı düşünme fırsatının dahi olmadığı zorlayıcı bir satış türüdür.

4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 8.maddesinin 1.fıkrası kapıdan satışları işyeri, fuar, panayır gibi satış mekanları dışında, önceden mutabakat olmaksızın yapılan, değeri 1.000.000 (3.400.000) Türk lirasını aşan, tecrübe ve muayene koşullu satışlar olarak tanımlamıştır.

Somut olayda, taraflar arasında imzalanan 08.08.1998 tarihli Clup M... 20 yıllık Uluslar Arası Devre Tatil Sözleşmesi'nin önyüzünde "üyenin başvurusu ve Clup M...'nin işyerinde yapılan tanıtım görüşmeleri sonunda varılan anlaşma ile taraflar aşağıda belirtilen koşullarda Clup M... Turistik tesislerinde devre tatil kullanımı hakkının tecrübe ve muayene koşulu olmaksızın öngörülen süre içinde üyenin kullanımına sunulmasına ilişkin işbu Clup M... 20 yıllık Devre Tatil Sözleşmesi'nin düzenlenip imzalanması konusunda mutabakata varmışlardır" ibareleri yer almaktadır.

Ayrıca sözleşmenin 8-10.maddesinde devre tatil sözleşmesinin Clup M...'nin işyerinde iki nüsha olarak birlikte imzalandığı ve taraflara birer nüshasının verildiği belirtilmiştir.

Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, davacı davalı elamanlarının daveti üzerine veya ilan ve broşür yoluyla davet edildiğini, aradan geçen süre içinde de satışın kapıdan satış olduğuna ilişkin bir ihtarda bulunduğunu kanıtlayabilecek bir delil ileri sürçmemiş; aksine, peşinattan sonra ödemeğe devam etmiş, hatta eşini de devre kullanım hakkına teşvik etmiştir.

Bu itibarla davacına sözleşmedeki yazılı beyanların aksini, satışın kapıdan satış şeklinde yapıldığını kanıtlanabildiğini "söyleyebilme olanağı bulunmamaktadır, özel Dairenin bozma karan yerindedir. Aksi yöndeki direnme karan usul ve yasaya aykırı olduğundan bozulmalıdır.

SONUÇ: Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 15.05.2002 gününde oybirliği ile karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972