Taraflar arasındaki kamulaştırma bedelinin artırılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara Asliye 12. Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 20.6.2000 gün ve 1999/478-2000/389 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 30.12.2000 gün ve 2000/15802-16539 sayılı ilamı ile (...Davacı, davalı idarece verilen encümen kararı uyarınca, binasına enkaz bedeli takdir edildiğini, bunun yasal olmadığını, binanın ve ağaçların bedelinin tahsilini istemiştir.

Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı idare vekilince temyiz edilmiştir.

Davaya konu teşkil eden ağaçlara değer biçilmesi yöntemi ve bedelinin ödenmesine karar verilmesi doğrudur. Ancak;

Davalı idarece ,encümen kararına dayanılarak davacının binasının enkaz bedeli takdir edilmiştir. Davacı binasına enkaz bedeli değil, bina bedeli verilmesini öne sürdüğüne, encümen kararına karşı çıktığına, idarenin enkaz bedeli takdiri de idari bir işlem olan encümen kararına dayalı olduğuna nazaran davacı sonuç itibariyle bir idari işleme itiraz etmektedir. Dava konusu yapı için bina bedelinin ödenmesi gereğini belirten idare mahkemesinin kararı olmadıkça adli mahkemede bina bedelinin tahsiline karar verilmesi istenemez. Bu şekilde idari işlemin hukuka aykırılığı ileri sürüldüğüne göre ihtilafın inceleme yon idari yargıdır.

Bina bedeline ilişkin uyuşmazlık yönünden dava dilekçesinin görev nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken bina hususunda da işin esasına girilerek hüküm kurulması, doğru görülmemiştir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle,yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN : Davalı vekili

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği düşünüldü:

Dava, kamulaştırma bedelinin arttırılması istemine ilişkindir.

Davanın kısmen kabulüne ilişkin yerel mahkeme kararı,Özel Daire'ce yukarıdaki gerekçeyle bozulmuştur.

Davalı M... Belediyesi Encümeni'nin 8.4.1997 gün ve 712 sayılı kararıyla Islah İmar Planında imar yolu üzerinde kaldığı için kamulaştırılmasına karar verilen bir kısım gecekonduların enkazları ve diğer tesisler arasında davacılara ait bina ve ağaçların da bulunduğu; Kıymet Takdir Komisyonu'nun 21.7.1997 günlü raporunda, gecekondu ve müştemilatın İmar Islah Planı gereği kaldırılacak alanı 110 metrekare olarak gösterilip, gecekondu ve müştemilatın enkazı için 39.600.000 TL. ve ağaçlar için de 30.000.000 TL. olmak üzere toplam 69.600.000 TL. kıymet takdir edildiği toplanan delillerden açıkça anlaşılmaktadır.

Davacı, görülmekte olan davada, takdir edilen kamulaştırma bedelinin çok düşük olduğunu, yaptırılan delil tespitiyle olması gereken bedelin bilirkişice belirlendiğini ileri sürmüş ve kamulaştırma bedelinin tespit raporunda belirtilen miktar üzerinden arttırılması isteminde bulunmuştur. Yerel mahkemenin, keşif sonucunda düzenlenen birinci bilirkişi raporunu benimsemek suretiyle,davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verdiği karar, Özel Dairece, davalı idarenin dava konusu yapıya enkaz bedeli takdir etmesinin, bir idari işlem niteliğindeki .encümen kararına dayalı bulunduğu, kendisine bina bedeli ödenmesini isteyen davacının, bu istemiyle encümen kararına karşı çıktığı, o nedenle uyuşmazlığı çözme görevinin idari yargıya ait olduğu gerekçesiyle bozulmuş, yerel mahkeme önceki kararında direnmiştir.

Bu noktada, öncelikle,davacının istek ve iddiasının niteliği üzerinde durulmalıdır. Yukarıda

değinildiği üzere, davacı, bedel artırımı istemini, bina değerini belirleyen delil tespiti raporuna

dayandırmış, böylece, takdir komisyonunun binasına enkaz bedeli takdir etmesinin ve davalı idarece bu rapora esas alınarak kamulaştırma bedeli ödenmesinin yanlış olduğu, bedel tespitinde bina değerinin esas alınması gerektiği iddiasında bulunmuş; kısaca, enkaz bedeli ile bina bedelinden hangisinin takdir edileceği konusunda hata yapıldığını ileri sürmüştür.

İleri sürülüş şekline göre, davacının, davalı tarafından yapılan imar uygulamasına, o uygulama çerçevesinde taşınmazının kamulaştırılmasına ve bu çerçeve içinde yer alan bir idari işleme yönelik olarak hukuka aykırılık iddiasında bulunmadığı, herhangi bir idari işlemin iptalini istemediği çok açıktır.

2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 14/1. Maddesi'ne göre, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda, takdir olunan bedel ile maddi hatalara karşı da, adli yargıda dava açılması gerekmektedir. Öte yandan, bina bedeli yerine enkaz bedeli takdirinin, kamulaştırma işlemlerinden doğan uyuşmazlıklar içinde çok daha geniş bir yer tutan ve adli yargıda görülmesi gerektiğinde kuşku bulunmayan ,arsa niteliğindeki bir taşınmazın tarla olarak değerlendirilmesi ve bedelin buna göre takdiri olgusuyla benzer bir yapıda olduğu kabul edilmelidir. Nihayet aynı kamulaştırma kapsamındaki başka taşınmaz maliklerince önce adli yargıda, görevsizlik kararı üzerine de bu kez idare mahkemelerinde açılan bir çok davada idare mahkemelerince de görevsizlik kararları verildiği; ortaya çıkan olumsuz görev uyuşmazlığının çözümü için işin intikal ettiği Uyuşmazlık Mahkemesi'nin,bu tür davalarda adli yargının görevli bulunduğuna hükmettiği de, sunulan karar örneklerinden anlaşılmaktadır.

Gerek davacı iddiasının hukuksal nitelik ve yapısı itibariyle, somut olayda herhangi bir idari işlemin hukuka aykırılığının ileri sürülmemiş ve iptalinin istenilmemiş bulunması ve gerekse Uyuşmazlık Mahkemesi'nin değinilen kararları ile usul ekonomisi ilkesi gözetildiğinde, görülmekte olan davada adli yargının görevli bulunduğu kabul edilmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 25.4.2001 gün ve 2001/5-275 esas,2001/410 karar sayılı kararı da bu doğrultudadır. Bu durumda yerel mahkemenin direnme kararı yerindedir. Ne var ki, esasa ilişkin temyiz itirazları dairesince incelenmediğinden bu konuda inceleme yapılmak üzere dosya özel dairesine gönderilmelidir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle yerel mahkemenin direnmesi yerinde görüldüğünden, davalı vekilinin esasa ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın 5.Hukuk Dairesine gönderilmesine, 19.9.2001 gününde oybirliği ile karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972