 |
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E : 2001/19-923
K : 2001/734
T : 17.10.2001
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
ÖZET : Taraflar arasındaki uyuşmazlık soğuk hava deposuna şok dondurma ve muhafaza için teslim edilen piliç etinin tesliminden ve iadesinden kaynaklanmaktadır.
Mal teslimine ait (Kg, koli, kasa vs. gibi) mutat uygulama belirlenmeli, mal teslimine ilişkin fatura ve ticari dayanak kanıtlar üzerinde inceleme yapılarak karar verilmelidir.
Taraflar arasındaki "itirazın iptali" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Balıkesir Asliye 1.Hukuk Mahkemesince davanın reddine dair verilen 3.11.1999 gün ve 1996/1018 E-1999/587 K. sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 19.Hukuk Dairesinin 27.6.2000 gün ve 2000/2585-5097 sayılı ilamı ile; (...Dava, soğuk hava deposunda muhafaza edilmek üzere davalıya teslim edilen tavuk etinin eksik iade edildiği nedenine dayalı tazminat istemine ilişkindir. Davalı iade edilen miktarın teslim alınan kadar olduğunu savunmuştur.
Mahkemece, davalıya teslim edilen maldan fazla iade edilen mal olduğu anlaşıldığından, davacının davalıdan alacaklı olmadığı gerekçesiyle davanın reddine, %40 tazminatın davacıdan tahsiline dair verilen hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Alınan bilirkişi raporları çelişkilidir. Bu durumda mahkemece mal teslimine ve iadesine ilişkin olarak taraflarca dosyaya ibraz edilen bilumum belgeler ile gerektiğinde malların muhafaza bedeline ilişkin taraflara ait fatura ve ticari kayıtlar üzerinde oluşturulacak uzman bilirkişi kurulu aracılığıyla inceleme yapılıp, taraflarca ileri sürülen itirazlar da değerlendirilip raporlar arasındaki çelişki de giderilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle,yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararca direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN : Davacı vekili
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, İİK.nün 67.maddesine dayalı itirazın iptali isteğine ilişkindir.
Taraflar arasında davacı şirketin koli ve kasalar halinde davalı tarafa şok dondurma ve muhafaza için piliç eti ve piliç ürünlerinin tesliminden doğan ticari ilişki bulunmaktadır.
Uyuşmazlık; davacı yanca davalıya ait depoya teslim edilen malların iadesinde çıkmış, davacı malların kg olarak kendilerine eksik teslim edildiğini, davalı ise depoya kabulün hangi birim üzerinden yapılmışsa o birim üzerinden tam olarak iade edildiğini ileri sürmektedirler.
Davacı yanın bu iddiaya dayanarak 20.11.1996 tarihinde giriştiği takip, davalı yanın hiçbir borcu olmadığını belirterek itirazı üzerine durmuştur. Eldeki dava bu itirazın iptali istemlidir. Mahkemece davanın reddine dair verilen karar özel Dairece inceleme eksiği noktasından bozulmuştur. Yerel mahkemenin direnmeye ilişkin kararı davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Taraflar arasındaki ticari ilişkinin soğuk hava deposuna teslim edilen malların dondurulmasından sonra sahibine iadesine dayandığı anlaşılmaktadır. Uyuşmazlığın sağlıklı çözümü için, soğuk hava deposuna giriş çıkış usulünün ne olduğu kabullerin kg ile mi yoksa koli, kasa gibi birimlerle mi yapıldığı, iade edilirken giriş birimlerine uygun çıkışlar yapılmasının kural olarak uygulanıp uygulanmadığının araştırılması, mutad uygulama biçiminin böylece öncelikle tespitinden sonra tarafların iddia ve savunmalarının bu çerçevede irdelenmesi gerekir.
Dosyada her ikisi de birer bilirkişiden alınan raporlar yanında telif edici olması gereken üç kişilik bilirkişi kurulundan alınan rapor var ise de, bu raporlar ne mutad uygulamayı ne de taraflar arasındaki ilişkinin özelliklerini izahtan uzaktır. Bu raporlar kapsamına göre davacı yanın teslim şeklinin koli ve kasalar halinde olduğu, çıkışın ise koliler halinde yapıldığı, farkın bundan kaynaklandığı belirtilmiştir. Yine taraf beyanlarına göre depo ücretinin kg üzerinden hesaplandığı, irsaliyelerde sonradan elle yazılı kg değerlerinin bulunduğu da dosya kapsamı ile bellidir. Mutad uygulama biçimi ise irdelenmem istir. Uyuşmazlık eksik mal teslimi iddiasından kaynaklandığına göre davalı yanca davacı yana malların eksiksiz iade edilip edilmediğinin tereddüte mahal bırakmayacak şekilde belirlenmesi gerekir.
Hemen belirtmek gerekir ki, taraflar tacir olup her ikisi de ticari defterlerine, kayıtlarına ve dayanak belgelere delil olarak dayanmışlardır. İbraz edilen belgeler yanında bunların incelenmesi gereği de açıktır. Mahkemece yapılan inceleme ve dayanılan rapor hüküm kurmaya elverişli değildir.
Mahkemece yapılacak iş; mal teslimi ve iddiasına ilişkin mutad uygulama ve muhafaza bedelinin alınma usulünün belirlenmesi, buna göre taraflar arasındaki mal teslimi ile iadesi konusunda taraflarca dosyaya ibraz edilen tüm belgeler yanında, malların muhafaza bedeline ilişkin faturalar ile tarafların ticari kayıtlan ve dayanak belgeleri üzerinde uzman bilirkişi kurulunca inceleme yaptırılması taraflarca önceki raporlara yapılan itirazların da değerlendirilmesinin sağlanması, çelişkilerin böylece giderilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi olmalıdır.
Açıklanan eksikler giderilmeden yetersiz inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, direnme karan bu nedenlerle bozulmalıdır.
SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda ve Özel Daire kararında gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin haranın geri verilmesine, 17.10.2001 gününde oybirliği ile karar verildi.