DAVA : Taraflar arasındaki "menfı tespit" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Fatih Asliye 1. Hukuk Mahkemesi'nce davanın reddine dair verilen 22/2/2000 gün ve 1999/8 E., 2000/92 K. sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi'nin 15/10/2000 gün ve 2000/7664-8005 sayılı ilamı ile; ( ...Davacı, 2.8.1996 tarihinde satın aldığı taşınmazın önceki maliklerinin su borcu nedeniyle sularının kesildiğini her katta birer sayaç olmak üzere dört adet sayaç bulunduğunu, bunlardan biri için kendi adına abonman sözleşmesi yaptığını, diğerleri için sözleşmesi bulunmadığını öne sürerek, üç sayacın sularının tekrar açılmasına, önceki borçlardan sorumlu olmadığının tesbitine ve abone sözleşmesi yapılarak suların bağlanmasına karar verilmesini istemiştir.

Davalı İSKİ idaresi bir sayaç borcunu ödeyerek sözleşme yapılmasının diğer sözleşmeleri iptal ettirmemesinin davacının kötüniyetli olduğunu gösterdiğini, eski abone sözleşmeleri devam ettiğine ve abonelik tesis etmesine göre idarece ödenmeyen borç nedeniyle suyun kesilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığını bildirerek yersiz olan davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece menfi tesbit davasının aktif husumet eksikliği nedeniyle reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.

Davacı borçlu olmadığının tespiti ile birlikte abone sözleşmesi yapılarak suların bağlanmasını istemiştir. Mahkemece aktif husumet eksikliği nedeniyle davanın reddine karar verilmiş; gerekçede ayrıca abonman sözleşmesi yapılarak su verilmesi talebinin adli mahkemeden istenemeyeceği belirtilerek mahkemenin bu konuda görevli olmadığı belirtilmiştir.

Taraflar arasındaki ilişki, Özel Hukuk hükümlerine tabi olup, çıkan uyuşmazlıkları çözme görevi adli yargınındır. İSKİ yasası, Tarifeler Yönetmeliği hazırlamak, hizmeti yürütebilmesi için her türlü düzenlemeyi yapmak, uygulama kararları almak yetkisini İSKİ yönetim kuruluna vermiştir. Bu amaçla borcunu ödemeden aynlan abonelerin eski borçlarının tahsili ve aynı kullanım yerine yeni abone yapılması esaslarının tesbiti için İSKİ yönetim kurulu, 28.10.1997 tarih 1997/1112 sayılı karan alarak yürürlüğe koymuştur. Bu yönetim kurulu kararı davacıyı da bağlar. Mahkemece İSKİ yönetim kurulunun 28.10.1997 tarihli kararının hükümleri çerçevesinde araştırma yapılarak hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken; yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği düşünüldü:

KARAR : Dava, borçlu olmadığının tesbiti ile abone sözleşmesi yapılmasına karar verilmesi istemine ilişkindir.

Davacı vekili, 2/8/1996 tarihinde satın aldığı taşınmazda her katta birer sayaç olmak üzere 4 adet sayaç bulunduğunu, bunlardan birisinin önceki borçlarını ödemek suretiyle kendi adına abonman sözleşmesi yaptığını, diğerleri için sözleşme bulunmadığını, davalı İSKİ'nin önceki maliklerinin su borcu nedeniyle sularını kestiğîni ileri sürerek önceki maliklerin borçlarından sorumlu tutulamayacağını, öncelikle suyun tedbiren açılmasını; borçlu olmadığının tesbiti ile diğer 3 sayaç için abone sözleşmesi yapılarak suların bağlanmasına karar verilmesini istemiştir.

Davalı vekili, davacının kötü niyetli olduğunu eski abone sözleşmelerinin devam ettiğini, idarece ödenmeyen borç nedeniyle suyun Tarifeler Yönetmeliğinin 53. maddesi gereğince kesildiğini suyun kesilmesinde yasaya aykırılık bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, davalının, davacının su borcu olduğunu ileri sürmediğini, su borcunun eski maliklere ait ölduğunu kabul ettiğini; bu nedenle davacının İSKİ'ye su borçlarının olmadığını tesbiti hakkında dava açmakta hukuki yararı bulunmadığını, bu nedenle menfı tesbit davasının aktif husumet eksikliği nedeniyle reddine karar verilmiş; davacının yeniden abone sözleşmesi yapılarak su verilmesinin temini istemi de mahkemenin görevsiz olduğu, idari yargının görevli olduğundan bahisle reddedilmiştir.

Davacı vekilinin temyizi üzerine karar özel dairece yukandaki gerekçelerle bozulmuş, yerel mahkeme önceki kararında direnmiştir.

2560 sayılı yasa ile kurulan davalı İSKİ, İstanbul'da kullanma suyu ve atık sular için tesisler kurmak, tarifeler hazırlamak ve bu sular için para tahsil etmek görev ve yetkisiyle donatılmış olup bütün bu hizmetler adı geçen idarenin tekeline verilmiştir. Anılan yasada bu kuruluşun İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı hususi hukuk hükümleri dairesinde idare edilmek üzere kurulmuş, müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğine haiz bir kuruluş olduğu açıklanmıştır.

TTK.'nun 18. maddesinde, kendi kuruluş kanunları gereğince idare edilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet, Vilayet, Belediye gibi amme hükmü şahısları tarafından kurulan teşekkül ve müesseselerin tacir sayılacakları belirtilmiştir. Bu itibarla İSKİ'nin TTK. 18/1. maddesinde öngörülen özel hukuk hükümlerine göre idare edilen bir kamu kuruluşu olduğunun kabulü gerekir. Nitekim hiçbir ayrım yapılmadan TTK.12/11. maddesinde su, gaz ve elektrik dağıtma, telefon, radyo ile haberleşme, yayın yapma gibi işlerle uğraşan müesseselerin ticarethane sayılacakları hüküm altına alınmıştır.

Su bedeli, davalı idare tarafından düzenlenen bir tarife uyarınca kişi ile idare arasında düzenlenen Abonman Sözleşmesi uyarınca alınmaktadır. Ödemenin hukuksal dayanağı kamu gücüne değil, iki taraf arasında yapılan ve uygulamada iltihaki sözleşme denilen abonman sözleşmesine dayanmaktadır. Nitekim Anayasa Mahkemesi 14/2/1991 gün E: 1990/18 K: 1991/4 sayılı kararında, İSKİ'nin su bedeli alacağının özel hukuk ilişkisinden doğan iltihaki bir sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan alacak bulunduğunu, bu isteklerin vergi, resim, harç ve bunların benzeri olmadığını açıklamıştır. Her ne kadar 12/2/1959 gün E: 1958/17 K: 1959/15 sayılı idari eylemlerle ilgili bir İçtihadı Birleştirme Kararı varsa da, 23/11/1981 tarihinde yürürlüğe giren 2560 sayılı yasanın hükümleri karşısında bu İçtihadı Birleştirme Kararının ASKİ ve İSKİ bakımından uygulama olanağı bulunmadığı sonucuna varılmalıdır.

Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 21/9/1983 gün E: 1980/11-2721 K: 1983/823, 29111/1995 gün E: 1995/11-647 K: 1995/1043, 16/10/1996 gün E: 1996/13-346 K: 1996/699 sayılı kararlarında temiz su, atık su bedelleri ile ASKİ ve İSKİ'nin şahıslarla yaptığı iltihaki sözleşmeler ile sözleşme dışı haksız fiil gibi eylemlerinden doğan uyuşmazlıklarda davaya bakma görevinin Adliye Mahkemelerine ait olduğu benimsenmektedir.

Davacı bankadan sözleşme yapmadığı eski maliklere ait 3 sayaç nedeniyle sarf etmediği su bedeli için ücret talep edilmektedir. Davacının, eski abonenin borcundan sorumlu olmadığına dair dava açmasında hukuki yarar bulunduğu açıktır. 2560 sayılı İSKİ yasası, İSKİ Yönetim Kuruluna Tarifeler Yönetmeliği hazırlamak, hizmetin yürütülmesi için her türlü düzenleme yapma ve uygulama kararı alma yetkilerini verilmiştir. İSKİ Tarifeler Yönetmeliğinin 53. maddesi "Borçlarını ödemeden ayrılan abonelerin borçlarının tahsili ile aynı kullanım yerine yeni abone yapılması esaslarının yönetim kurulu kararı ile tesbit edilebileceğini belirlemiştir. Bu amaçla borcunu ödemeden ayrılan abonelerin eski borçlardan dolayı yeni abonenin borçlu olup olmadığının tesbiti ve aynı kullanım yerine yeni abone yapılmasına ve haksız nedenle kesilen suyun yeniden bağlanması hususları özel hukuk ilişkisinden doğduğundan bu tür uyuşmazlıkların çözüm yeri adli yargıya ait olduğundan, mahkemece davacının istemde bulunduğu tarihdeki İSKİ Yönetim Kurulu kararlan araştırılmak ve hasıl olacak sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken önceki kararda direnilmesi, usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.'nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 19.9.2001 gününde, oybirliği ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972