Taraflar arasındaki "tazminat" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Karaman Asliye 2. Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 29.1.1998 gün ve 1997/388 -1999/16 sayılı kararın incelenmesi davalı tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 12.10.1999 gün ve 1999/5525-6922 sayılı ilamı ile ;(...Davacılar, dava dışı Vakıflar Genel Müdürlüğü adına tapuya kayıtlı taşınmazın 27.3.1997 günü ihale yoluyla kendilerince kiralandığını, davalının yapılan uyarıya rağmen 1997 yılında taşınmaza pancar ektiğini ve kendilerinin kullanmasına bu şekilde engel olduğunu, yapılan delil tesbitiyle, bu yüzden mahrum kaldıkları gelirin 1.067.835.000 TL. olduğunun belirlendiğini ileri sürerek, bu miktarın dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödetilmesine karar verilmesini istemişlerdir.

Davalı, taşınmazın intifa hakkının Seyit Mehmet F... ait bulunduğunu, bunlardan Abdullah Ö... ile kira sözleşmesi yaparak taşınmazı ektiğini savunmuş ve davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, bilirkişi raporu esas alınarak davanın kısmen kabulüne, 836.129.000 TL nın dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödetilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.

Dava konusu 1824 parsel sayılı taşınmaz Mirohor Yusuf oğlu Mehmet Bey Vakfına ait iken,bu vakfın Vakıflar Genel Müdürlüğünce 4.7.1989 günü mazbut vakıflar arasına alındığı;daha önce görülen davalar sonucunda,vakfa ait olan ve dava konusu parsellerin de aralarında bulunduğu çok sayıda taşınmazın intifa haklarının vakıf evlatlarına ait bulunduğuna karar verilip, kesinleşen karar uyarınca intifa hakkının tapuya tescil edildiği, vakıflar idaresince vakıf evlatları aleyhine açılan meni müdahale ve ecrimisil davalarının da bu gerekçeyle reddedildiği,buna rağmen vakıflar idaresinin taşınmazları ihale yoluyla davacılara kiraya verdiği toplanan delillerden anlaşıldığı gibi, taraflar arasında da bu yönlerden bir uyuşmazlık bulunmamaktadır.

Açıklanan bu olgular ve hukuksal durum, dava dışı Vakıflar İdaresinin, mülkiyeti kendisine ve ancak intifa hakkı vakıf evlatlarına ait bulunan dava konusu taşınmazı ihale yoluyla davacılara kiraladığını göstermektedir. Taşınmazın çıplak mülkiyet sahibi idare tarafından, intifa hakkı sahibinin rızası bulunmaksızın davacılara kiralanmasının hukuka aykırı olması nedeniyle, bu kira sözleşmesinin baştan beri geçersiz bulunduğunun kabulü zorunludur. Davacıların, geçersiz bulunan bu kira sözleşmesine dayanarak, vakıf evladının kullanıma engel olması nedeniyle uğradıkları zararın tazminini ondan işleyemeyecekleri açıktır. Ne var ki,davalı, kendisinin intifa hakkı sahibi olmadığını belirtip,dava konusu taşınmazı intifa hakkı sahibi durumundaki Abdullah Ö...'den kiralayarak kullandığını savunmuş, mahkemece bu yön üzerinde durulmamış ve davalıdan savunması doğrultusunda delilleri sorulup toplanmamıştır. Hemen belirtilmelidir ki, intifa hakkı, doğası gereği taşınmazın başkasına kiralanması yetkisin: de içerdiğinden,savunulduğu şekilde bir kira sözleşmesi bulunduğunun kanıtlanması durumunda, davalının, taşınmaz üzerinde ,kira sözleşmesine dayalı, hukuken korunması gereken üstün bir hakka sahip olduğunun kabulü gerekir. Hal böyle olunca, davalıdan, varlığını ileri sürdüğü ,intifa hakkı sahibiyle kendisi arasındaki kira sözleşmesine ilişkin delillerinin ve varsa davacıların karşı delillerinin sorulup toplanması; dava konusu döneme ait bir kira ilişkisinin var olduğunun kanıtlanması durumunda davanın reddine karar verilmesi gerekir. Mahkemece eksik, incelemeyle ve olaya uygun düşmeyen gerekçeyle yazılı şekilde hüküm kurulması usule ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir...) gerekçesiyle bozularak

dosya yerine geri çevirmekle yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN: Davalı

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği düşünüldü:

Davacılar,dava dışı Vakıflar Genel Müdürlüğü'nden 27.3.1997 günlü sözleşmeyle kiraladıkları taşınmazların,davalının kullanımı altında bulunduğunu, sözlü uyarıya rağmen davalının 1997 yılında taşınmazda ziraat yapmak suretiyle kendilerinin kullanımına engel olduğunu,bu şekilde zarara uğratıldıklarını ileri sürerek, mahrum kaldıkları gelirden dolayı tazminat isteminde bulunmuşlardır.

Davalı,taşınmazın intifa hakkının vakıf evlatlarına ait bulunması nedeniyle, davacılar ile Vakıflar Genel Müdürlüğü arasında düzenlenen kira sözleşmesinin geçersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen .karar, Özel Daire'ce yukarıdaki gerekçeyle bozulmuştur.

Direnme kararının gerekçesinde, aynı vakıf kapsamındaki taşınmazlarla ilgili olarak, bir kısım vakıf evlatları tarafından ,görülmekte olan davanın davacıları ile Vakıflar Genel Müdürlüğü aleyhine açılan müdahalenin önlenmesi davasının reddine yönelik, Karaman Asliye 1.Hukuk Mahkemesi'nin 1997/478 esas 1999/200 karar sayılı hükmünün onanmasına ilişkin Yargıtay 18 Hukuk Dairesi'nin 14.12.1999 gün ve 1999/13307-16212 sayılı kararına da dayanılmış olması ve bu şekilde önceki kararda bulunmayan bir olguya da yer verilmiş olması nedeniyle,ortada yerel mahkemece verilmiş yeni bir hükmün var olup olmadığı hususu bir ön sorun olarak incelenmiş; direnme kararında anılan olguya dayanılmasının Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu' nün 429/3. maddesi anlamında,karar gerekçesinin genişletilmesi niteliğinde olduğu, verilen kararın yeni bir hüküm olarak değerlendirilemeyeceği, dolayısıyla, temyiz incelemesinin Özel Dairece değil, Hukuk Genel Kurulu'nca yapılması gerektiği benimsenmiş, işin esası incelenmiştir.

Dava konusu taşınmazların, Mirohor Yusuf Oğlu Mehmet Bey Vakfı'ndan olup, tapuda Vakıflar Genel Müdürlüğü adına kayıtlı bulunduğu;daha önce açılan dava sonucunda vakıf kapsamındaki taşınmazların intifa haklarının vakıf evlatlarına ait olduğunun hüküm altına alındığı ve bunun tapuya işlendiği; anılan vakfın mülhak vakıf niteliğinde iken,Vakıflar Genel Müdürlüğü Vakıflar Meclisi'nin 4.7.1989 günlü kararıyla mazbut vakıflar arasına alındığı;bu kararın iptali istemiyle idare mahkemesinde açılan davanın kabul ile sonuçlandığı, ancak Danıştay tarafından yetki yönünden kararın bozulduğu, davanın derdest olduğu konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Yerel Mahkeme ile Özel Daire arasındaki uyuşmazlık, vakıf evlatlarının intifa haklarının hukuksal niteliği ve kapsamı;bu hakkın taşınmazları bizzat ya da başkalarına kiralama yoluyla kullanma olanağını verip vermeyeceği, Vakıflar Genel Müdürlüğü' nün davacılar ile yaptığı kira sözleşmesinin geçerli bulunup bulunmadığı noktalarında toplanmaktadır.

Öncelikle belirtilmelidir ki, Yargıtay 1,6 ve 18. Hukuk Daireleri'nin istikrar kazanmış kararlarında kabul edildiği üzere, vakıf evlatlarının intifa hakları, Medeni Kanun'un 717 ve ardından gelen maddelerinde düzenlenmiş olan "mülkiyetin gayrı ayni haklar" anlamındaki intifa hakkıyla tam olarak örtüşen; hukuksal yapısı itibariyle onunla tamamen aynı nitelikte bir hak değildir. Vakıfnamede sükna hakkından söz edilmediği sürece, vakıf evlatlarının intifa hakları, taşınmazları kullanma hakkını içermez; sadece 2762 Sayılı Vakıflar Kanunu ile Tüzük hükümleri çerçevesinde,vakıf gelirlerinden pay isteyebilme olanağı verir.

Öte yandan,her ne kadar anılan vakfın mazbut vakıflar arasına alınmasına ilişkin kararın iptali istemiyle Konya İdare Mahkemesi'nde açılan dava kabul edilmiş; Danıştay'ın bozma ilamı üzerine verilen yetkisizlik kararından sonra Ankara 5. idare Mahkemesi'nde görülmesine başlanmış ve henüz sonuçlanmamış ise de, o davada İdare Mahkemesince verilecek karar görülmekte olan davayı etkilemeyeceğinden, sonucunun beklenmesine; eş söyleyişle bunun bir bekletici mesele yapılmasına da gerek bulunmamaktadır. Zira,vakfın mazbut vakıflar arasına alınmasına ilişkin karar, iptal olununcaya kadar geçerliliğini ve hükmünü sürdürür. Davacılar ile Vakıflar Genel Müdürlüğü arasındaki kira sözleşmesinin düzenlendiği 27.3.1997 tarihinde ve görülmekte olan davanın açıldığı tarihte ,söz konusu kararın iptal edilmemiş olduğu açıktır. Öte yandan, bir an için, İdare Mahkemesindeki davanın kabul ile sonuçlanması halinde, verilecek iptal kararının vakfın mazbut vakıflar arasına alınmasına ilişkin Vakıflar Genel Müdürlüğü kararını geçmişe yönelik olarak ,ilk tesis edildiği andan itibaren hukuk aleminden sileceği ve böylece önceki hukuksal durumun geri geleceği kabul edilse dahi, anılan vakfın mülhak vakıf niteliğinde bulunması;mütevellisinin olmaması; mütevelli tayin edilinceye veya mazbut hale gelinceye kadar temsil yetkisinin yine de Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait bulunması ve özellikle,vakıf evlatlarının taşınmazlarda intifa hakkına dayanarak bizzat ya da kiralama yoluyla tasarruf etme olanaklarının hukuken mevcut olmaması karşısında, İdare Mahkemesinin iptal kararı vermesi ve bunun kesinleşmesi durumunda dahi, davacıların dayandığı kira sözleşmesinin geçerliliği devam edecektir,

O halde, uyuşmazlık, davacıların Vakıflar Genel Müdürlüğü ile akdettikleri kira sözleşmesinin geçerli bulunduğu olgusuna dayalı olarak,bu hukuksal temel üzerinde değerlendirilip, çözülmelidir.

Bu durumda ise, davacıların, geçerli bir sözleşmeyle kiraladıkları dava konusu taşınmazları, davalının engellemesi nedeniyle kullanamamalarından doğan zararlarının tazminini, ister vakıf evladı ,ister ondan kiralayarak kullanan durumunda bulunsun, davalıdan isteyebilecekleri kabul edilmelidir.

Mahkemenin bu gerekçelere dayalı direnme kararı yerindedir. Ne var ki, mahkemece hüküm altına alınan tazminatın tür ve miktarı ile hesaplama yöntemi yönünden Özel Dairece bir inceleme yapılmadığından, bu yönler incelenmek üzere, dosya özel dairesine gönderilmelidir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle yerel mahkemenin direnmesi yerinde görüldüğünden davanın esasına ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın 13.Hukuk Dairesi'ne gönderilmesine, 23.5.2001 gününde yapılan 2.görüşmede oyçokluğuyla karar verildi.

Dava konusu taşınmaz mal mülhak vakıf malıdır. Davacıya bu malı kiraya veren vakıflar idaresinin 4.7.1989 tarihinde mazbutiyet kararı aldığı, bu karara karşı idari yargıda, davalıya taşınmaz malı, kiraya veren kişilerin iptal için dava açtıkları anlaşılmaktadır. Vakıflar Kanununun 21/2.maddesi uyarınca oluşturulan mazbutiyet kararı davada davacının sıfatı bulunup bulunmadığının tesbitinde önem kazanmaktadır. Şu halde, idari yargıdaki 4.7.1989 tarihli mazbutiyet kararının iptali için açılan davanın sonucu beklenip, sonucu uyarınca işlem yapılmak üzere karar bozulmalıdır.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972