 |
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E : 2001/12-447
K : 2001/476
T : 6.6.2001
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Taraflar arasındaki "şikayet" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Adıyaman İcra Tekik Mercii Hakimliğince davanın kabulüne dair verilen 26.7.2000 gün ve 2000/81 E- 120 K.sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 12.Hukuk Dairesinin 20.11.2000 gün ve 2000/17341-17893 sayılı ilamı ile;. (...Faize faiz yürütülmesi B.K.104 son maddesi hükmü gereği yasaktır. Ancak TTK.nün 8/son maddesi uyarınca;Ödünç para verme İşleri/Bankalar, Tasarruf Sandıkları ve Tarım Kredi Kooperatifleri hakkındaki hükümler saklıdır. Somut olayda da Tarım Kredi Kooperatifi tarafından borçlular hakkında borç senedine dayalı takip yapılmıştır. Anılan senette borcun yazıldığı tarihten itibaren yıl sonunda ve ayrıca yılbaşında vade tarihine kadar geçen günler için %45 oranında hesap ve kapitaüze edilecek faizi ile birlikte,vade tarihinden borcun ödenmemesi halinde, tahsil tarihine kadar%13 oranında faiz hesap ve kapitalize edilmesi,faiz oranlarının artırılması halinde ise yeni oranlar üzerinden faiz tahakkuk ettirileceği kararlaştırılmış olmakla alacağın saptanmasında sözleşme koşullarına uygun şekilde değerlendirilme yapılarak hasıl olacak sonuca göre bir karar vermek gerekirken yukarıda açıklanan ilkeleri esas almayan bilirkişi- raporuna itibar edilerek yazılı şekilde faizin hesaplanması doğru olmadığından merci kararının bozulması gerekirken onandığı anlaşılmakla alacaklı vekillerinin karar düzeltme isteminin kabulü gerekmiştir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN : Davalı vekili
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, davalı kooperatif ortağı bulunan davacıdan kredi borcu nedeniyle mürekkep faiz istenemiyeceği gerekçesiyle icra takibinde ki, faiz hesabının iptali istemine ilişkindir.
Davacı, davalı Tarım Kredi Kooperatifinden aldığı genel ihtiyaç kredisi borcundan dolayı faize faiz uygulanarak icra takibi yapıldığını, mürekkep faiz hesabının 3095 sayılı Kanuna ve Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliğinin değişik tarihlerde yayınladığı genelgelere aykırı olduğunu ileri sürerek faiz hesabının ve faiz oranının iptalini talep etmiştir.
Davalı Kooperatif, Tarım Kredi Kooperatiflerinin kredi mevzuatı genelgeleri gereği faiz tahakkuk ettiğini, taraflarca imzalanan borç senedine göre takip yapıldığını, anılan senette borcun yazıldığı tarihten itibaren yıl sonunda ve ayrıca yıl başında vade tarihine kadar geçen günler için %45 oranında hesap ve kapitalize edilecek faizi ile birlikte, vade tarihinde borcun ödenmemesi halinde tahsil tarihine kadar %13 oranında faiz ve hesap kapitalize edilmesi, faiz oranlarının arttırılması halinde ise yeni oranlar üzerinden faiz tahakkuk ettirileceği kararlaştırıldığından sözleşme koşullarına uygun şekilde alacağın saptanıp icra takibi yapıldığını belirterek davanın reddipi savunmuştur.
Mahkemenin bilirkişi raporuna göre davanın kabulüne dair verdiği karar yukarıda belirtilen nedenle bozulmuş, mahkeme aynı gerekçelerle önceki kararında direnmiştir.
Özel Daire ile yerel mahkeme arasındaki uyuşmazlık, kredi borcunun zamanında ödenmemesi halinde alacağın saptanmasında, taraflar arasında imzalanmış sözleşme koşullarının mı, yoksa sözleşme tarihinde geçerli ve alacak tahsil olununcaya kadar Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliğince belirlenmiş faiz uygulamaları ile ilgili, alacaklıyı bağlayıcı genelge hükümlerinin mi, uygulanacağı noktasında toplanmaktadır.
Faize faiz yürütülmesi B.K.104 son maddesi hükmü gereği yasaktır. "Ancak, 3095 sayılı Kanunun 3.maddesinde" Kanuni faiz ve temerrüt faizi hesaplanırken mürekkep faiz yürütülemiyeceği, bu konuya ilişkin Türk Ticaret Kanunu hükümlerinin saklı olduğu" belirtilmiştir. Türk Ticaret Kanununun ticari işlerde faiz serbestisini ve mürekkep faizi düzenleyen "Ticari İşlerde Faiz" başlıklı 8.maddesinin 3.fıkrasında ise "ödünç para verme işleri, Bankalar, tasarruf sandıkları ve tarım kredi kooperatifleri hakkındaki hususi hükümlerin saklı tutulduğu" gösterilmiştir. Dolayısiyle bu kuruluşlara ilişkin özel kanunlarda yer alan faiz serbestisini sınırlandıran mürekkep faizi konusunda T.T.K.nun 8/2 den farklı bir uygulama yapılmasını öngören düzenlemelerin önceliği vardır.(Bkz.Ticari İşletme Hukuku Prof.Dr.Sabih Arkan 4.Bası Ankara 1998).
Somut olayda, taraflar arasında imzalanan borç senedinde mürekkep faiz yürütüleceği kabul edilmiş ise de, alacaklı kooperatifin bağlı bulunduğu Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Kanundan doğan bu yetkisini kullanmak suretiyle kooperatif ortakları lehine değişik tarihlerde genelgeler yayınlayarak sözleşme dışında bir hesaplama yöntemi benimsemiş ve bu genelgeler ortaklar tarafından da kabul edilmiş ve uygulama bu doğrultuda sürüp gitmiştir. Yetkili merciin yetkisi dahilinde yürürlüğe koyduğu bu genelgelerin öncelikle uygulanmasında zaruret bulunduğu açıktır.
Her ne kadar, mahkemece geçerli genelgelere göre alacağı hesaplıyan bilirkişi raporu esas alınarak kabul kararı verilmiş ise de, bu rapora karşı davalı vekilinin 26.7.2000 tarihli dilekçesi ile itiraz ettiği gözetilerek bilirkişiden bu itirazları değerlendiren ek bir rapor alınması gerekirken bu hususun yerine getirilmemesi ve itirazların mahkeme kararında doyurucu şekilde tartışılmamış olması usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nün 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 6.6.2001 gününde, bozmada oybirliği, sebebinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY GEREKÇESİ
İcra takibi, şikayetçinin müşterek müteselsil borçlu sıfatı ile imzaladığı, 23.11.1994 tarihli 1836 nolu ve 5.12.1994 tarihli 1841 nolu sözleşmelere dayalı olarak yapılmıştır. 8u husus takip talepleri ile icra emrinde belirtilip, sözleşmelerin örnekleri icra dosyasına ibraz edilmiştir.
Şikayet dilekçesinde özetle "alacaklı kooperatifin talep ettiği işlemiş faiz miktarı ile takipten sonraya ilişkin faiz oranının BK.m.104, 3095 Sayılı Kanun, sözleşmeler ve davacı kooperatifin bağlı bulunduğu Tarım Kredi Kooperatifleri Birliğinin genelgeleri hükümlerine aykırı olduğu" ileri sürülerek; icra memurunca nazara alınmayan faiz hesaplamasına ilişkin bölümün iptali istenmiştir.
Dava, İİK.m.16 hükmüne dayalı şikayet olarak açılmış olup; tetkik mercii incelemesini "kanunun hallini mahkemeye bıraktığı hususlar müstesna olmak üzere icra ve iflas dairelerinin yaptığı muameleler hakkında kanuna muhalif olması veya hadiseye uygun bulunmaması" nedenlerine dayalı olarak yapabilir.
Bu durumda Tetkik Merciinin şikayet prosedürü içinde sadece; şikayetçinin yukarıda açıklanan talepleri arasındaki "icra emrindeki faiz miktar ve oranının, sözleşmeye ve emredici hükümlere uygun bulunmadığına" ilişkin olanların incelemesi mümkün olup; "alacaklının talep ettiği faizin hesaplanmasında Tarım Kredi Kooperatifleri birliğinin genelgelerinin gözetilmiş olmadığına; bu suretledir ki, sözleşmeye göre hesaplanıp talep edilen faizin fahiş bulunduğuna ve sözleşme hükümlerinin kendisini bağlamıyacağına" ilişkin ve menfi tesbit ya da sözleşmenin kısmen iptali davalarının hukuki temelini teşkil eder nitelikte bulunanlarını inceleme görevi genel mahkemelere aittir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle Tetkik Mercii'nin direnmeye ilişkin kararının, 12.H.D.nin bozma kararı doğrultusunda bozulması icap ettiği kanaati ile sayın çoğunluğun bozma gerekçesine katılmıyorum.
