DAVA : Taraflar arasındaki "şikayet" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Adıyaman İcra Tetkik Mercü Hakimliğince davanın kabulüne dair verilen 26.7.2000 gün ve 2000/77 E- 118 K. sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 12. Hukuk Dairesi'nin 20.11.2000 gün ve 2000/17340-17892 sayılı ilamı ile; ( ...Faize faiz yürütülmesi B.K. 104 son maddesi hükmü gereği yasaktır. Ancak TTK.'nun 8/son maddesi uyarınca; Ödünç para verme işleri, Bankalar, Tasarruf Sandıkları ve Tarım Kredi Kooperatifleri hakkındaki hükümler saklıdır. Somut olayda da Tarım Kredi Kooperatifı tarafından borçlular hakkında borç senedine dayalı takip yapılmıştır. Anılan senette borcun yazıldığı tarihten itibaren yıl sonunda ve ayrıca yılbaşında vade tarihine kadar geçen günler için %45 oranında hesap ve kapitalize edilecek faizi ile birlikte, vade tarihinden borcun ödenmemesi halinde, tahsil tarihine kadar % 13 oranında faiz hesap ve kapitalize edilmesi, faiz oranlarının artırılması halinde ise yeni oranlar üzerinden faiz tahakkuk ettirileceği kararlaştırılmış olmakla alacağın saptanmasında sözleşme koşullarına uygun şekilde değerlendirilme yapılarak hasıl olacak sonuca göre bir karar vermek gerekirken yukarıda açıklanan ilkeleri esas almayan bilirkişi raporuna itibar edilerek yazılı şekilde faizin hesaplanması doğru olmadığından merci kararının bozulması gerekirken onandığı anlaşılmakla alacaklı vekillerinin karar düzeltme isteminin kabulü gerekmiştir... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Dava, davalı kooperatif ortağı bulunan davacıdan kredi borcu nedeniyle mürekkep faiz istenemiyeceği gerekçesiyle icra takibindeki faiz hesabının iptali istemine ilişkindir.

Davacı, davalı Tanm Kredi Kooperatifinden aldığı genel ihtiyaç kredisi borcundan dolayı faize faiz uygulanarak icra takibi yapıldığını, mürekkep faiz hesabının 3095 sayılı Kanuna ve Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliğinin değişik tarihlerde yayınladığı genelgelere aykırı olduğunu ileri sürerek faiz hesabının ve faiz oranının iptalini talep etmiştir.

Davalı Kooperatif, Tarım Kredi Kooperatiflerinin kredi mevzuatı genelgeleri gereği faiz tahakkuk ettiğini, taraflarca imzalanan borç senedine göre takip yapıldığını, anılan senette borcun yazıldığı tarihten itibaren yıl sonunda ve ayrıca yıl başında vade tarihine kadar geçen günler için %45 oranında hesap ve kapitalize edilecek faizi ile birlikte, vade tarihinde borcun ödenmemesi halinde tahsil tarih'ıne kadar % 13 oranında faiz ve hesap kapitalize edilmesi, faiz oranlarının arttırılması halinde ise yeni oranlar üzerinden faiz tahakkuk ettirileceği kararlaştırıldığından sözleşme koşullarına uygun şekilde alacağın saptanıp icra takibi yapıldığını belirterek davanın reddini savunmuştur.

Mahkemenin bilirkişi raporuna göre davanın kabulüne dair verdiği karar yukarıda belirtilen nedenle bozulmuş, mahkeme aynı gerekçelerle önceki kararında direnmiştir.

Özel Daire ile yerel mahkeme arasındaki uyuşmazlık, kredi borcunun zamanında ödenmemesi halinde alacağın saptanmasında, taraflar arasında imzalanmış sözleşme koşullarının mı, yoksa sözleşme tarihinde geçerli ve alacak tahsil olununcaya kadar Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği'nce belirlenmiş faiz uygulamaları ile ilgili, alacaklıyı bağlayıcı genelge hükümlerinin mi, uygulanacağı noktasında toplanmaktadır.

Faize faiz yürütülmesi B.K.104 son maddesi hükmü gereği yasaktır. "Ancak, 3095 sayılı Kanunun 3. maddesinde Kanuni faiz ve temerrüt faizi hesaplanırken mürekkep faiz yürütülemiyeceği, bu konuya. ilişkin Türk Ticaret Kanunu hükümlerinin saklı olduğu" belirtilmiştir. Türk Ticaret Kanununun ticari işlerde faiz serbestisini ve mürekkep faizi düzenleyen "Ticari İşlerde Faiz" başlıklı 8. maddesinin 3. fıkrasında ise "ödünç para verme işleri, Bankalar, tasarruf sandıkları ve tarım kredi kooperatifleri hakkındaki hususi hükümlerin saklı tutulduğu" gösterilmiştir. Dolayısiyle bu kuruluşlara ilişkin özel kanunlarda yer alan faiz serbestisini sınırlandıran mürekkep faiz konusunda T.T.K.'nun 8/2'den farklı bir uygulama yapılmasını öngören düzenlemelerin önceliği vardır ( Bkz. Ticari İşletme Hukuku Prof. Dr. Sabih Arkan 4. Bası Ankara 1998 ).

Somut olayda, taraflar arasında imzalanan borç senedinde mürekkep faiz yürütüleceği kabul edilmiş ise de, alacaklı kooperatifın bağlı bulunduğu Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği, Kanundan doğan bu yetkisini kullanmak suretiyle kooperatif ortaklan lehine değişik tarihlerde genelgeler yayınlayarak sözleşme dışında bir hesaplama yöntemi benimsemiş ve bu genelgeler ortaklar tarafından da kabul edilmiş ve uygulama bu doğrultuda sürüp gitmiştir. Yetkili merciin yetkisi de yürürlüğe koyduğu bu genelgelerin öncelikle uygulanmasında zaruret bu açıktır.

Her ne kadar, mahkemece geçerli genelgelere göre alacağı hesaplıyan bilirkişi raporu esas alınarak kabul kararı verilmiş ise de, bu rapora karşı davalı vekilinin 26.7.2000 tarihli dilekçesi ile itiraz ettiği gözetilerek bilirkişiden bu itirazları değerlendiren ek bir rapor alınması gerekirken bu hususun yerine getirilmemesi ve itirazların mahkeme kararında doyurucu şekilde tartışılmamış olması usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.'nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 6.6.2001 gününde bozmada oybirliği, sebebinde oyçokluğu ile karar verildi.

İcra takibi, şikayetçinin müşterek müteselsil borçlu sıfatı ile imzaladığı, 23.11.1994 tarihli 1836 nolu ve 5.12.1994 tarihli 1841 nolu sözleşmelere dayalı olarak yapılmıştır. Bu husus takip talepleri ile icra emrinde belirtilip, sözleşmelerin örnekleri icra dosyasına ibraz edilmiştir.

Şikayet dilekçesinde özetle "alacaklı kooperatifın talep ettiği işlemiş faiz miktarı ile takipten sonraya ilişkin faiz oranının BK. madde 104, 3095 Sayılı Kanun, sözleşmeler ve davacı kooperatifın bağlı bulunduğu Tarım Kredi Kooperatifleri Birliğinin genelgeleri hükümlerine aykırı olduğu" ileri sürülerek; icra memurunca nazara alınmayan faiz hesaplamasına ilişkin bölümün iptali istenmiştir.

Dava, İİK. madde 16 hükınüne dayalı şikayet olarak açılmış olup; tetkik mercii incelemesini "kanunun hallini mahkemeye bıraktığı hususlar müstesna olmak üzere icra ve iflas dairelerinin yaptığı muameleler hakkında kanuna muhalif olması veya hadiseye uygun bulunmaması" nedenlerine dayalı olarak yapabilir.

Bu durumda Tetkik Merciin şikayet prosedürü içinde sadece; şikayetçinin yukarıda açıklanan talepleri arasındaki "icra emrindeki faiz miktar ve oranının, sözleşmeye ve emredici hükümlere uygun bulunmadığına" ilişkin olanların incelenmesi mümkün olup; "alacaklının talep ettiği faizin hesaplanmasında Tanm Kredi Kooperatifleri Birliğinin genelgelerinin gözetilmiş olmadığına; bu suretledir ki, sözleşmeye göre hasaplanıp talep edilen faizin fahiş bulunduğuna ve sözleşme hükümlerinin kendisini bağlamıyacağına" ilişkin ve menfı tesbit ya da sözleşmenin kısmen iptali davalarının hukuki temelini teşkil eder nitelikte bulunanlarını inceleme görevi genel mahkemelere aittir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle Tetkik Mercii'nin direnmeye ilişkin kararının, 12. H.D.'nin bozma kararı doğrultusunda bozulması icap ettiği kanaati ile sayın çoğunluğun bozma gerekçesine katılmıyorum.

 

Kamil ACAR - 19. Hukuk Dairesi

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972