 |
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E : 2001/11-199
K : 2001/244
T : 14.03.2001
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- İSTİRDAT DAVASI
- KAMBİYO SENEDİ
- LEHDARIN KİMLİĞİ
ÖZETİ : Kural olarak kambiyo senetlerinde Lehdar hanesine hakiki ve hükmi şahısların belirli şekilde yazılması şarttır.
Lehdarın eksik yazılması ve bunun sonradan belirgin hale getirilmesi açıklanan kuralın tamamlanmış olduğunun kabulü gerekir.
Bononun bu yönde usulsüzlük durumunu bilen ve imzalayan borçlunun daha sonra bu eksikliğe dayanması MK.2 ile bağdaşmaz
Bononun ciro serhinde Lehdarın tam hüviyeti belirtilmiş olmakla eksikliğin tamamlanmış olduğuda açıktır.
Taraflar arasındaki "istirdat" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 7.Sulh Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 27.4.2000 gün ve 2000/18 E- 397 K.sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11.Hukuk Dairesinin 11.9.2000 gün ve 2000/5669-6542 sayılı ilamı ile; (...Davacı vekili,müvekkilin keşidecisi olduğu ve davalının ciro yoluyla . sahip olduğu senedin lehdarın gerçek veya tüzel kişiliği bulunmaması, cirodaki imzanın da yetkili şahsa ait olmaması nedeniyle kambiyo senedi vasfında olmadığını,ancak, davalının icra takibi ile müvekkilinden 65.700.000 lira tahsil ettiğini ileri sürerek, bu meblağın %80 faizi ile istirdadını talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevabında, senedin geçerliliğinin merci hakimliğince belirlenip, kararın kesinleştiğini, davacının cirosunun sahteliğine dayanamayacağını,kaldı ki,cironun geçerli olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia ve savunmaya, toplanan delillere nazaran, senette lehdar olarak tüzel kişiliği olmayan "U... Dershanesinin gösterildiği, ciro kısmında Ltd.Şti.kaşesi mevcut ise de, ciro imzasının şirketin yetkili temsilcisine ait olmadığı,bu durumda, adi senet hükmündeki belge ile kambiyo hukukuna mahsus takip yapılamayacağı, bu yolla yapılan takip sonunda tahsil edilen paranın iadesi gerektiği sonucuna varılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, kambiyo senedine dayalı icra takibi sonunda ödenen meblağın istirdadına ilişkindir.
Davacı, lehdar hanesinde "U... Dershanesi" yazan bonoyu imzalamış,bilahare, senedin arkası "U... Eğ.Öğr.Ltd." kaşesi ile imzalanarak davalıya ciro edilmiştir. Davacı bu davada sonuç olarak ,dava konusu senedin lehdarın bulunmadığından kambiyo senedi vasfında olmadığını ileri sürmekte ise de,daha baştan lehdar hanesinde "U... Dershanesi" yazılı senedi gördüğü halde imzalayan davacının böyle bir iddiası tipik olarak MK.nun 2 nci maddesine aykırı ve hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğundan hukuken himaye edilemez.
Kaldı ki, ciro kısmındaki şirket unvanı nazara alındığında senedin ön yüzünde lehdar ünvanının eksik yazılması sonuca etkili olmadığı gibi, senedin arkasını ciro eden Mehmet Ali U...'ın da dosyaya ibraz edilen Ankara 41 nci Noterliğince düzenlenmiş 9.4.1997 tarihli vekaletname kapsamına göre, senet imzalama yetkisi de dahil olmak üzere çok geniş kapsamlı şirketi temsil ve yetkiyi sahip olduğu görülmektedir.
Bu durumda mahkemece, kambiyo hukukuna mahsus takip yapılmasında bir usulsüzlük bulunmadığından davanın reddine karar vermek gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN : Davalı vekili
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü.
Kural olarak kambiyo senetlerinde Lehdar hanesine hakiki ve hükmi şahsın belirli şekilde yazılması .şarttır. Ne var ki, Lehdarın eksik ifade edilmesi ve bunun sonradan, belirli hale dönüştürülmesi durumunda az yukarıda açıklanan kuralın tamamlanmış olduğunun kabulü gerekir. Dahası bononun bu yönde usulsüzlük durumunu bilen ve imzalayan borçlunun daha sonra bu eksikliğe dayanması Medeni Kanunun 2.nci maddesi ile bağdaşmaz (Bkz. Prof.Dr.Fırat Öztsa kıymetli evrak Hukuku Ankara 1997 Sh. 489, 494). Öte yandan bononun ciro şerhinde Lehdarın tam hüviyeti belirlenmiş olmakla eksikliğin tamamlanmış olduğu da açıktır. O nedenle bozma kararında ve yukarıda açıklanan nedenlerle Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bozma nedenidir.
SONUÇ: Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nün 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine 14.03.2001 gününde, oybirliği ile karar verildi.
