Yargıtay Kararı

Taraflar arasındaki "kadastro tesbitine itiraz" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Nurdağı Kadastro Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 29.3.1991 gün ve 1968/949 E-1991/139 K. sayılı kararın incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 16.Hukuk Dairesinin 14.4.1992 gün ve 1991/14683-1992/5660 sayılı ilamı ile; ( ...Tapulama sırasında 42, 45, 46 ve 52 parsel sayılı taşınmazlar İslahiye Asliye Hukuk Mahkemesinin 1961/237 esas sayılı, 15,16,17,18,22,33,39,47,48,57,60,285,286,26,27,30 ve 39 parsel sayılı taşınmazlar aynı mahkemenin 1965/101 ve 1965/169 esas sayılı dava dosyalan ile davalı olduklarından malikhaneleri açık bırakılmak suretiyle tesbit edilmişlerdir. 19,20,21,23,31,35,37,38,51,55,56,61,62,64 ve 287 parsel sayılı taşınmazlar tapu kaydına istinaden Hazine adına tesbit edilmişlerdir. İtirazı tapulama komisyonunca reddedilen davacılar tapu ve vergi kaydı, mahkeme ilamı ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak dava açmışlardır. İslahiye Asliye Hukuk Mahkemelerindeki dava dosyalan görevsizlik kararlan ile tapulama mahkemesine devir edilmiştir. Mahkemece davaların kabulüne, taşınmazların davacılar adına tesciline karar verilmiş; hüküm, davalılar Hazine ve köy hükmi şahsiyeti ile davacılardan Mehmet Dal ve müşterekleri tarafından temyiz edilmiştir.

1-Nizalı taşınmazların köy hükmi şahsiyeti ile bir ilgisi bulunmadığı tekmil dosya içeriğinden anlaşıldığından Kırışkal köyü hükmi şahsiyetinin temyiz isteminin REDDİNE,

2-Hükmün Mehmet D..., Ahmet D... ve Fatma D...'a 22.5.1991 tarihinde tebliğ edildiği,12.8.1991 tarihinde temyiz dilekçesi verdikleri, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda öngörülen 15 günlük temyiz süresi geçtiğinden temyiz istemlerinin REDDİNE,

3-Hazinenin temyizine gelince; Dayanılan tapu kaydı ile 1937 tahrir yılı 83 numaralı vergi kaydının nizalı taşınmazlara aidiyeti isbat edilememiştir. 331 tarih 189 ve 201 numaralı özel idare kayıtları 1937 yılındaki yazımda muamele görmedikleri ve muameleden kaydırıldığı, kayıtlarda hudut bulunmadığı belirlenmiştir. Bu nevi kayıtların uygulanma olanağı olmadığı gibi hukuken değer izafesi de mümkün değildir. Dayanılan 8 Mart 1315 tarih, 15-30 nolu ve 9.3.1956. tarih 23 nolu mahkeme kararlarında Hazine taraf olmadığından bağlayıcı nitelikleri bulunmamaktadır.

İslahiye Asliye Hukuk Mahkemesinin 965/169 sayılı dosyasında davacılar Mehmet G... ve Mehmet K... Hazine aleyhine tescil davası açmış, bu davada dayandıkları 937 tarih 31/2-43 ve 945 tarih 31 numaralı vergi kayıtlarını ibraz etmişlerdir. Tescil davası sonucu verilen hüküm Hazinenin temyizi üzerine Yargıtay 8.Hukuk Dairesinin 19.9.1964 tarih 3236 esas, 3606 karar nolu bozma ilamında; 937 tahrir yılı 31/2-43 nolu vergi kaydım miktarı kadar yerin kayıt maliklerine verilmesi, miktar fazlasına ilişkin davanın reddedilmesi, 945 tarih 31 nolu vergi kaydına dayanan davacıların zilyetlik iddialarının gerçek dışı olduğu, zilyetlikle birleşmeyen kayda değer verilemeyeceği gereğince değinilmiş ve mahkemece bozmaya uyulmakla taraflar yararına usuli müktesep hak doğmuştur. 937 tarihli vergi kaydına istinaden sahibi olan davacılara toprak tevzi komisyonunca yer bırakıldığı belirtme tutanaklarından anlaşılmaktadır. Bu kayda istinaden/italiklerine tapulamaca yer verilip verilmediği belirlenmeli, miktarı kadar yer verilmişse miktar fazlası üzerinde zilyedikten dolayı hak iddia

edemeyecekleri kabul edilmelidir. Mahkemece 1989 tarihli keşifteki bilirkişi beyanlarına göre davacılar yararlarına kazandırıcı zamanaşımının gerçekleştiği kabul edilmişse de 1.4.1982 tarihinde yapılan keşifte dinlenen Hazine tanıklarının tamamı ile bir kısım yerel bilirkişiler bu yerlerin 1950 senesine kadar hiç kimse tarafından zilyet edilmediğini, boş olduklarını, ancak 1950 den sonra traktörün Türkiye'ye girmesi ile peyderpey sürüldüklerini beyan etmişlerdir. 35 yıldan beri davacıların bu yerlerde zilyet olduğunu beyan eden bilirkişilerin bu beyanlarının doğru olduğu kabul edilse bile keşif tarihinden geriye doğru hesaplandığında Hazine tapularının oluştuğu 1964 tarihine kadar 20 yıllık kazandırıcı zamanaşımı gerçekleşmiş olmaz. Toprak Tevzi Komisyonunca 1952 de yapılan çalışmalarda bu yerden sürülmeyen yerler olarak belirlenmesi de Hazine tanıklarının ve bir kısım bilirkişilerin beyanını teyid etmektedir. Zilyetlikle birleşmeyen vergi kayıtlarına değer verilemez. Mahkemece bu yönler düşünülmeksizin 1989 yılında yapılan keşifteki bilirkişilerin mücerret beyanları dikkate alınarak hüküm kurulmasında isabet bulunmamaktadır. 1989 tarihli keşifte Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 276.maddesine aykırı olarak üçten fazla şahsın bilirkişi olarak dinlenmesi de doğru değildir. Ayrıca 53 parsel sayılı taşınmaz dava konusu olmadığı halde dava konusu kabul edilerek hakkında hüküm kurulması da isabetsizdir...") gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN : Davalılar Hazine ve Köy Tüzel kişiliği vekilleri

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve direnme kararının verildiği tarih itibariyle H.U.M.K.2494 sayılı Yasa ile değişik 438/II.fıkrası hükmü gereğince duruşma isteğinin reddine karar verilip dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle mahkemece 1989 yılında yapılan keşifteki yerel bilirkişilerin beyanları esas alınarak hüküm kurulmuştur. Özel Dairesince bu hüküm, 1989 yılında HUMK. 276.maddesine aykırı olarak beş yerel bilirkişi dinlenmek suretiyle icra edilen keşfe değer verilerek hüküm tesisinin doğru olmadığından söz edilerek bozulmuştur. Mahkemece bozmaya uyulmuş ve yeniden keşif günü tayin edilmiştir. Bozmaya uyulmakla taraflar yararına usulü kazanılmış hak doğar. Bu hak mahkemelerce ihlal edilemez. HUMK. 276.madde hükmüne aykırı olarak yapılan keşifte dinlenen yerel bilirkişi beyanları hükme esas alınamayacağı gibi bu beyanlara dayanılarak direnme kararı da verilemez. Bu itibarla; Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davalılar Hazine ve Köy Tüzel kişiliği vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma, kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının davalı Köy Tüzel kişiliğine geri verilmesine, 4.10.2000 gününde, oybirliği ile karar verildi.