DAVA : Taraflar arasındaki "kötüniyet tazminatı" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 10. İş Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 30.6.1998 gün ve 1997/1910 E-1998/517 K. sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 17.11.1998 gün ve 1998/13146-16343 sayılı ilamı ile; ( ...Davacı işçi davalıya ait kurumda 10 yılı aşkın bir süreden beri Tarım Orman ve Gıda Teknolojisi işinde çalıştığını, ortada hiç bir sebep yokken sözleşmesinin tazminatları ödenerek fesh edildiğini ve aynı gün çevre mühendisliği öğrenimi gören, fakat tecrübesi olmayan yeni bir işçinin işe alındığını buna göre, feshin kötüniyete dayandığını ileri sürmektedir. Mahkemece iddia edilen olgular, dosya içeriğine uygun bir biçimde kötüniyet tazminatına karar verilmiştir.

Dairemizin kararlılık kazanmış uygulamasına göre, kötüniyetin ispatı, davacı işçiye düşer. Gerçekten davacı uzun bir süreden beri belirtilen işi yaptığı tartışmasız ve fesih tarihi itibariyle yeni bir işçinin alındığı da belli ise de taraflarca iddia ve savunmayı kanıtlamak için her hangi bir tanık dinletilmiş değildir. Bundan başka davacının eğitim ve öğretim elemanı yetiştiren öğretim kurumundan mezun olup, bu alanda çalıştırılmamıştır. Bunun gibi anılan yeni elemanında çalıştırıldığı işlerle ilgili uzmanlığı yoktur. Bu olgu ortada kötüniyetin bulunmadığını kendiliğinden göstermektedir. Bu dosya içeriğine göre, kötüniyetin varlığı, bir başka anlatımla siyasi bir neden, kişisel anlaşmazlıklar şikayet ve zararlandırma amacı gerçekleşmemiş olduğundan yani kanıtlanmamış bulunduğundan kötüniyet tazminatı isteğinin reddine karar verilmesi gerekirken kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına dosyadaki tutanak ve kanıtlara, temyiz dilekçesinde ileri sürülen hükme etkili itirazların Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 17.11.1998 gün ve 1998/13146-16343 sayılı

ilamında ayrı ayrı ele alınıp cevaplandırılmış bulunmasına ve özellikle

delil ve belgelerden davacının ispatla yükümlü olduğu öne sürülen davalının kötüniyetinin kanıtlanamamasına; salt başka bir kişinin hizmete alınmasının kötüniyetin varlığını göstermeye yeterli sayılmayacağına göre, Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 9.6.1999 gününde, oyçokluğu ile karar verildi.

Davacının hizmet akdine bağlı olarak çalıştığı 17.7.1963 tarih ve 278 sayılı Yasa ile kurulan idari ve mali özerkliğe sahip, Başbakanlığa bağlı "Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu ( TÜBİTAK )" işyerinde çalışırken Ağustos 1997 de "eleman teminindeki güçlük zammı"na layık görülüp ücreti artırıldıktan sonra meydana gelen hükümet değişikliği sonrasında ve izinli olduğu bir sırada; 1.9.1997 günü itibariyle işten "hizmetine ihtiyaç kalmadığı" gerekçesiyle çıkarılıp aynı gün itibariyle çalıştığı "Tarım Orman ve Gıda Teknolojileri Araştırma Grubuna" uzman yardımcısı olarak Zekiye Elsen Güldoğan'ın işe alındığı uyuşmazlık dışı kalmaktadır.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık; davalının hizmet akdini fesih hakkını kötüye kullanıp kullanmadığı, noktasından kaynaklanmaktadır.

TÜBİTAK Kuruluş Kanununun 18.8.1993 tarih ve 498 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 6. maddesinde, araştırma gruplarının; beş kişilik yürütme komitesi ve yürütme komitesi sekreteri ile yeterli sayıda destek personelden oluşacağı kuralına, yer verilmiştir.

Davacı 1975 yılında Tarım Bakanlığında göreve başladıktan sonra

Süt Endüstrisi Kurumundan naklen geldiği 6.7.1988 tarihine kadar devamlı tarım ve gıda sektörüyle ilgili kamu görevlerinde çalışmıştır. Son olarak çalıştığı Tarım Orman ve Gıda Teknolojileri Araştırma grubunda ( TOGTAG ) destek personel olarak hizmet vermiş ve temininde güçlük çekilen bir eleman olarak anılan zamma da layık görülmüştür. Buna karşın işverence hizmetine gerek duyulmadığı bildirilerek hizmet akdi feshedilirken, 5.8.1997 tarihinde TÜBİTAK Genel Sekreterinin Başkanlık makamına yazısıyla, Personel Müdürlüğünde boş bulunan bir kadro "uzman yardımcısı" kadrosuna dönüştürülüp, davacının görev yaptığı TOGTAG'na aktarılmış ve Zekiye Elsen Güldoğan'ın bu kadroya 1.9.1997 tarihinde atanması Başkanlıkça aynı gün uygun bulunmuştur.

Türkiye tarafından 9.6.1994 tarih ve 3999 sayılı Kanun ile onaylanan Uluslararası Çalışma Örgütü ( UÇÖ ) tarafından hazırlanan "Hizmet İlişkisine İşveren Tarafından Son Verilmesi Hakkında 158 Sayılı Sözleşme" iç hukukumuzun parçası haline gelmiştir. Anılan sözleşmenin 1. maddesinde "Bu sözleşme hükümlerinin toplu iş sözleşmeleri hakem kararları veya mahkeme kararları ile veya ulusal uygulamaya uygun başka bir yöntemle geçerlik kazanmadığı hallerde, yürürlüğe girmesi ulusal mevzuatla sağlanır" denilmektedir. Bu düzenlemeye göre iş güvencesi sağlayan yasal değişikliklerin İş Kanunlarında yapılmamış olması 158 sayılı Sözleşme hükümlerinin mahkemelerce gözardı edilmesini gerektirmez. Anılan Sözleşmenin 4. maddesinde "işçinin kapasitesine veya işin yürütülmesine veya işyeri gereklerine dayalı geçerli bir son verme nedeni olmadıkça hizmet ilişkisine son verilemez." ve 5. maddedeki siyasi görüş farklığının işe son verme için geçerli bir neden olmadığı kuralı olayımızda uygulanmalıdır. Buna göre davalının davacının hizmet akdini TOGTAG Yürütme Komitesi Sekreterinin 26.8.1997 gün ve 1255 sayılı yazısına dayanarak "hizmetine ihtiyaç kalmadığı" gerekçesi ile feshetmiş bulunması ve yerine aynı gün o alanda eğitim almamış bir bayanı işe alması nedeniyle 1475 sayılı İş Kanununun 13/3. maddesinde öngörülen ve işverenin kötüniyetle işçi çıkarmasını önleyerek dolaylı yoldan iş güvencesi getiren düzenlemesinin yerel mahkemece uygulanarak kötüniyet tazminatına karar verilmesi isabetlidir.

Öte yandan, 158 sayılı Sözleşmenin 5. maddesinde hizmet akdinin 4. maddede yazılı geçerli bir nedenle feshedildiği hususunda ispat yükü işverene yüklenmiş bulunmaktadır. Davacı buna rağmen yazılı delillerle işverenin başka bir kişiyi işe almak için başarılı olarak görev yaparken

kendisini işten çıkarması olgusunu ispatlamış ise de, işveren fesih yazısının gerçeği yansıttığını kanıtlayamamıştır. Ayrıca, eleman teminindeki güçlük zammı verilen işçinin akabinde işten çıkarılması ve bu durumların herkesçe bilinen hükümet değişikliğinin hemen akabinde gerçekleşmesi de işyerinde Kamu görevlilerinin kıskançlık veya politik nedenlerle işten çıkarma yoluna gittiğini ispatlamaktadır. Bu durumda davacının tanık dinletmemiş olmasının kötüniyeti ispatlamadığına gerekçe gösteren Özel Daire kararını benimseyen çoğunluğun bozma kararına katılmıyorum.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972