DAVA : Taraflar arasındaki "kıdem tazminatı, senelik izin ücreti alacağı" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İzmir 3. İş Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 27.11.1996 gün ve 95/566 E- 96/782 K. sayılı kararın incelenmesi davacı ve davalı özelleştirme idaresi vekili tarafından istenilmesi üzerine,

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi7nin 29.4.1997 gün ve 97/1561 E. - 97/7773 K. sayılı ilamı;

( ... 1- Davacı önce temyiz yoluna başvurmuş sonra da vazgeçmiş olduğundan, vazgeçme nedeniyle temyiz isteminin reddine,

2- Davalı özelleştirme idaresinin temyizine gelince;

Davacı kıdem tazminatı ve diğer işçilik hakları ile ilgili dava açmış, mahkemece istek kısmen kabul edilmiştir.

Dosya içereğine göre, davacı Kamu İktisadi Teşebbüsüne bağlı ortalıkta kapsam dışı personel statüsünde çalışırken, kamu payının %40 oranına düşmesi üzerine Devlet Memurluğuna ataması yapılmıştır. İşyerinin özel hukuk tüzel kişiliğine geçiş döneminde, kamu kurumu vasfı tamamen sona ermediği gibi, 1.3.1996 tarihli 22567 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Uyuşmazlık Mahkemesi'nin, 22.1.1996 tarih 1 -1 ilke kararında özelleştirilen veya özelleştirme kapsamında bulunmayan kamu iktisadi teşebbüsünde ve bağlı ortaklarında sözleşmeli veya kapsam dışı pesonel statüsünde çalışanların kurumları ile olan ilişkileri nedeniyle meydana gelen anlaşmazlıkların idari yargı yerinde çözümlenmesi meydana gelen anlaşmazlıkların idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği de vurgulanmıştır. İşverenin Özel Hukuk tüzel kişiliğe geçiş döneminde kamu kurum niteliği tamamen sona ermiştir. Bu durum karşısında 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi'nin Kuruluşu Hakkında Kanunun 30 ncu maddesine göre, anılan mahkemenin ilke kararları bütün yargı organlarını bağladığından davanın idari yargı yerinde çözümlenmesi gerekmektedir. Böyle olunca görevsizlik kararı verilmesi gerekirken işin esasınn incelenmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiş... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerinde geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü.

Davacı, kıdem tazminatı ve ücreti izin parasının ödetilmesi ile ilgili dava açmış ve mahkeme, kıdem tazminatı ve ücreti izin alacağının davalılardan özelleştirme İradesi Başkanlığından tahsiline karar vermiş ve bu karar taraflarca temyiz edilmekle Özel daire tarafından "... davacı kamu İktisadi Teşebbüsüne bağlı ortaklıkta kapsam dışı personel statüsünde çalışırken, kamu payının %40 oranına düşmesi üzerine Devlet Memurluğuna ataması yapılmıştır. İşyerinin Özel Hukuk tüzel kişiliğine geçiş döneminde, kamu vasfı tamamen sona ermediği gibi, 1/3/1996 tarihli 22567 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Uyşmazlık Mahkemesi' nin, 22/1/1996 tarih 1 - 1 ilke kararında özelleştirilen veya özelleştirme kapsamında bulunmayan kamu iktisadi teşebbüsünde ve bağlı ortaklıklardan sözleşmeli veya kapsam dışı personel statüsünde çalışanların kurumlar ile olan ilişkileri nedeniyle meydana gelen anlaşmazlıkların idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği de vurgulanmıştır. İşverenin özel hukuk tüzel kişiliğine geçiş döneminde kamu kurumu niteliği tamamen sona ermemiştir. Bu durum karşısında 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi'nin kuruluşu hakkında Kanunun 30. maddesine göre, anılan mahkemenin ilke kararları bütün yargı organlarını bağladığından davanın idari yargı yerinde çözümlenmesi gerekmektedir. Böyle olunca görevsizlik kararı verilmesi gerekirken işin esasının incelenmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Davacı, kıdem tazminatı ve ücreti izin parasının ödetilmesi ile ilgili dava açmış ve mahkeme, kıdem tazminatı ve ücreti izin alacağının davalılardan özelleştirme İdaresi başkanlığından tahsiline karar vermiş ve bu karar taraflarca temyiz edilmekle Özel daire tarafından "... davacı kamu İktisadi Teşebbüsüne bağlı ortaklıkta kapsam dışı personel statüsünde çalışırken, kamu payının %4 oranına düşmesi üzerine Devlet memurluğuna ataması yapılmıştır. İşyerinin Özel Hukuk tüzel kişiliğine geçiş döneminde, kamu vasfı tamamen sonra ermediği gibi, 1/3/1996 tarihli 22567 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Uyuşmazlık Mahkemesi'nin, 22/1/1996 tarih 1 - 1 ilke kararında özelleştirilen veya özelleştirme kapsamında bulunmayan kamu iktisadi teşebbüsünde ve bağlı ortaklıklardan sözleşmeli veya kapsam dışı personel statüsünde çalışanların kurumlar ile olan ilişkileri nedeniyle meydana gelen anlaşmazlıkların idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği de vurgulanmıştır. İşverenin özel hukuk tüzel kişiliğine geçiş döneminde kamu kurumu niteliği tamamen sona ermemiştir. Bu durum karşısında 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi'nin kuruluş hakkında kanunun 30. maddesine göre, anılan mahkemenin ilke kararları bütün yargı organlarını bağladığından davanın idari yargı yerinde çözümlenmesi gerekmiştir. Böyle olunca görevsizlik kararı verilmesi gerekirken işin esasının incelenmesinin hatalı olduğu..." gerekçesiyle bozulmuştur.

Mahkemece ilamda yazılı gerekçe ile eski karada direnilmesine karar verilmiştir.

Davacının Hava Alanları Yer Hizmetleri Anonim Şirketinde ( Havaş ) 1475 sayılı iş yasasına tabi olarak çalıştığı ve kapsam dışı personel olduğu yönü tartışmasızdır.

Hava Alanları Yer Hizmetleri Anonim Şirketi; Devlet Hava Meydanları Genel Müdürlüğüne bağlı bir ortaklık iken, 25/11/1993 tarihinde özelleştirilmesine Yüksek planlama Kurulunca karar verilmiş ve 23/12/1994 tarihinde de özelleştirme Yüksek Planlama Kurulunca karar verilmiş ve 23/12/1994 tarihinde de Özelleştirme Yüksek kurulunca ödenmiş sermayesinin %60' iken Yazeks İç ve Dış Ticaret Anonim şirketine satılması kararlaştırılmış ve 17/4/1995 de satış işlemi gerçekleştirilmiş ve tamamlanmıştır.

4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesi hakkındaki Kanun'un, özelleştirme yöntemleri başlıklı 18. maddesinde Özelleştirne Programına alınan kuruluşların satış, kiralama, işletme hakkının verilmesi, mülkiyetin gayri ayni hakların tesisi, gelir ortaklığı modeli ve işin gereğine uygun sair hukuki tasarruflarla özelleştirilip özel hukuk tüzel kişiliğine geçileceği belirtilmektedir. Belirtilen bu işlemlerin tamamlanmasıyla kamu kurumu niteliği kaybedilmekte ve özel hukuk tüzel kişiliği kazanılmaktadır.

Hava Alanları Yer Hizmetleri Anonim Şirketi; devlet Hava Meydanları işletmesine bağlı bir ortaklık olark %49 hissesi tüzel Hava Yolları Anonim Ortaklığına ve %51 hissesi de Devlet Hava Meydanları İşletmesine ait Kamu Kurumu bağlı ortaklık ) niteliğine sahipken ödenmiş sermayesinin %60 nın satışı nedeni ile satım tarihinden itibaren bağlı ortaklık ( kamu kuruluşu ) vasfını kaybetmiştir.

Uyuşmazlık Mahkemesi'nin 22/1/1996 gün ve 1996/1 sayılı kararının gerekçe bölümünde "... Kamu Kurumu niteliğinden Özel Hukuk Tüzel kişiliğine geçiş döneminde, kamu hisselerinin %50'nin üzerinde bulunduğu süre içinde, bu kurumun ( şirketin ) kamusal denetime de tabi olması, onun bir kamu kurumu olduğunu, göstermekle birlikte..." sözleri ile sonuç bölümünde yer alan "... özelleştirme kapsamına alınan kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının özel hukuk tüzel kişiliğine geçiş döneminde kamu kurumu olan vasıflarını tamamen yitirmemiş oldukları, bu kurmlarda çalışan sözleşmeli ve kapsam dışı personelin kamu personeli sayıldıkları, idare ile olan ilişkileri nedeniyle açılan davalarda, işlemin yasaya ve hukuka uygun olup olmadığının incelenmesinin idari yargı yerine girdiği..." şeklindeki kabul bir arada değerlendirildiğinde, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının ancak kamu kurumu niteğinden özel hukuk tüzel kişiliğine geçiş döneminde ve kamu hisselerinin %50 nin üzerinde bulunduğu süre için hüküm ifade edeceği açıktır.

Davacı, belirtilen bağlı ortalıkta kapsam dışı personel olarak çalışmakta iken 17/4/1995 tarihindeki özelleştirmeden çok sonra ve 10/6/1995 tarihinde 657 sayılı yasa kapsamında memuriyet görevine atanmıştır.

Ancak Davacı, 17/4/1995 - 10/6/1995 tarihleri arasında Havaalanları Yer Hizmetleri anonim Şirketinde yine kapsam dışı personel olarak çalışmasını sürdürmüştür. Özelleştirme işleminin tamamlanmasıyla Havaş Anonim Şirketi "Bağlı kuruluş" ve davacı da bağlı kuruluşta çalışan kapsam dışı kamu personeli niteliğini yitirmiştir. Bir başka anlatımla, Havaalanları Yer Hizmetleri Anonim Şirketi "özel hukuk tüzel kişisi" davacı da" vasfını kazanmıştır. Özel hukuk tüzel kişiliğine sahip işverenlere ait işyerinde çalışan kapsam dışı personelin işvereni ile hizmet akdinden doğan ilişkiler tamamen özel hukuk hükümlerine tabidr. Bu nedenle özel hukuka tabi işveren ile davacı arasındaki davada idari yargının görevli olacağından söz edilemez.

Ayrıca Anayaca Mahkemesi 4/4/1991 gün 1990/12 esas, 1991/7 sayılı kararında da, 22 Ocak 1990 günlü, 399 sayılı "Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 sayılı kanun Hükmünde Kararname'nin bazı maddelerinin yürürlükten kaldırılmasına dair kanun Hükmünde Kararnamenin 5. maddesinin 2. fıkrasına iptal ederken kapsam dışı statüde geçen hizmetlerin memur statüsünde geçmiş gibi değerlendirilebileceği yolundaki yasa hükmünün kamu sektörü dışında ve kamu sektöründe işçi statüsünde çalışanları kapsıyacağı ve bu gibi değerlenebilir duruma getirilmesi, genel uygulama dışında KİT'lerde çalışacak bir kısım görevliye ayrıcalık sağladığı için Anayasanın 10. maddesine aykırı olduğunu..." belirtmiştir.

Anayasa Mahkemesi'nin bağlayıcı nitelikte olan bu kararlarından da anlaşıldığı üzere kapsam dışı personelin hiçbir şekilde memuriyet statüsünde sayılmaması gerektiğidir.

Bütün bu anlatımlar sonucu; özelleştirme kapsamına anılan davalı Havaş A.Ş. nin hisselerinin %50'sinden fazlası olan %60'şının, satışının kesinleştiği 17/4/1995 tarihinde Havaş A.Ş. bağlı ortaklık ( kamu kuruluşu ), davacı da kamu personeli niteliğini kaybettiğinden, hizmet akti de daha sonra 10/6/1995 tarihinde sona erdiğinden 1475 sayılı İş Yasasından kaynaklanan dava konusu alacaklarla ilgili bu davanın uyuşmazlık mahkemesi kararı kapsamına girmediği ve bu nedenle Akdi Yargı yerinde çözümlenmesi gerekir. O nedenle mahalli mahkemenin direnme kararı yerinde görüldüğünden Onanmasına, ancak işin esası dairece incelenmediğinden dosyanın 9. Hukuk Dairesi'ne gönderilmesine, karar verilmelidir.

SONUÇ : Yukarıda açıklandığı üzere, mahalli mahkemenin direnme kararı yerinde görüldüğünden ONANMASINA ve işin esasına lişkin temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın 9. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 10.6.1999 tarihinde oybirliği ile karar verildi. .

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972