Taraflar arasındaki "satışın iptali ve tazminat" davası ndan dolayı yapılan yargılama sonunda; (İzmir Asliye Onikinci Hukuk Mahkemesi)nce davanın kısmen kabulüne dair verilen 19.12.1996 gün ve 1993/682 E-1996/1156 K. sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay Onüçüncü Hukuk Dairesinin 9.6.1997 gün ve 1997/5298-5220 sayılı ilamı ile; (... Davacı, mülkiyeti kendisine ait Mitsubishi kamyoneti İzmir 7. Noterliği'nce düzenlenen muhafaza kaydıyla satış senedine davalı olarak davalıya saflığını satış bedelinin tamamen senede bağlanıp davalının senetlerin hiçbirini ödemediği gibi kamyoneti de kendi adına tescil ettirdiğini belirterek, satış sözleşmesinin iptaliyle kamyonetin kendisine teslimini değer kaybı ve kira alacağı olarakta toplam 50.000.000 TL. tazminatın davalıdan ödetilmesini istemiştir.

 

Davalı, satış bedelinin 48.935.000 TL. kısmını davacıya ödediğini, borcun kalan kısmını da ödemeye hazır olup, sözleşmenin devamını istediğini belirterek davanın reddini istemiştir. Mahkemece, sözleşmenin iptaline, aracın trafik kaydının iptaliyle davacı adına tesciline, davacının tazminat isteklerinin reddine karar verilmiş, hüküm tarafların temyizi üzerine onanmış, davalı tarafça karar düzeltme istenmiştir.

 

1- Dosyadaki yazılara, mahkeme kararında belirtilip Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre davalının diğer karar düzeltme isteklerinin reddi gerekir.

 

2- Medeni Yasanın 689. maddesi gereğince taksit ile mal satan kimse mülkiyeti muhafaza mukavelesine istinat ile sattığı malın iadesini ancak almış olduğu taksitlerden malın kullanılmakla eskimesinden doğan tazminat ve münasip bir ücret miktarını tenzil ederek, mütebakisini geri vermek şartıyla talep edebilir. Davalının satış bedeline karşılık ödediği taksitlerden, malın kullanılmakla eskimesinden doğan tazminat ile münasip bir ücret miktarını tenzil ederek iade edilmesi gereken miktar belirlenmeli ve hükümle birlikte kalan miktarın iadesiyle birlikte sözleşmenin feshine karar verilmesi gereklidir. Anılan madde hükmü uyarınca taksit olarak ödenen miktarın iadesi koşuluyla satılan aracın geri istemesi gerekirken, mahkemece bu yön gözetilmeksizin eksik Kararın bu nedenle bozulması gerekirken yanılma sonucu onandığı bu kez yapılan incelemeyle anlaşılmıştır.

 

Yukarda 1. bentte açıklanan nedenle davalı tarafın diğer karar düzeltme taleplerinin reddine, 2. bentte açıklanan nedenlerle davalının karar düzeltme isteğinin kabulü ile, dairemizin 7.4.1997 gün, 2874 - 3144 sayılı onama kararının kaldırılmasına ve hükmün davalı yararına Bozulmasına...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

 

Temyiz Eden : Davalı vekili

 

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

 

Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, taşınır malın mülkiyetini muhafaza koşulu ile yapılan bir satış sözleşmesini haklı nedenlerle fesheden satıcı, o ana kadar satış bedeline karşılık olarak kendisine ödenmiş peşinat ve taksitleri tutarından satılanın alıcı yedinde kaldığı süre için uygun kira bedeli ve hor kullanmasından kaynaklanan giderin alacağını mahsup ettikten sonra bakiyesini alıcıya ödemek şartıyla satılanın geri verilmesini isteme hakkına sahiptir (MK. 689, 8K. 223 Md.)Satıcının bu sayılanlar dışında başkaca istemlerde bulunabilmesi imkanı, BK.nun 223. maddesinin son fıkrasındaki "Alıcıya bundan ziyade borç tahmil eden mukaveleler batıldır" hükmüyle ortadan kaldırılmıştır. Anılan hüküm, yorum gerektirmeyecek kadar açık olup, niteliği itibarıyla doğrudan gözetilmesi gerekli bir hukuk kuralıdır. Şu durumda, mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan taksitli satıma ilişkin sözleşmenin feshi halinde satıcının uygun kira ve hor kullanma giderimi tutarını aşan veya kira ve hor kullanma giderimi dışında olumsuz zarar, kar mahrumiyeti gibi herhangi bir istekte bulunamayacağının ve aksine yapılan sözleşme hükümlerinin hukuken geçersiz olduğunun, satıcıya ayrıca bir hak bahsetmeyeceğinin kabulü gerekir.

 

Somut olayda tarafların; İzmir 7. Noterliğince düzenlenip, mahsus siciline tescil edilen 9.10.1990 tarihli "Düzenleme Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Satış Senedi başlıklı sözleşme ile bir kamyonetin mülkiyetini muhafaza kaydıyla 64.000.000 TL. bedelle satılması, satış bedelinin taksitler halinde ödenmesi hususlarında anlaştıkları, alıcı davalının taksitlerin ödenmesinde temerrüdünün gerçekleştiği satıcının o nedenle sözleşmenin terkini istemekle haklı olduğu davalı alıcının ödeme tutarının 55.500.000 TL., satılanın davalı yedinde kaldığı süre için uygun kira karşılığının 26.040.000 TL. satılanın hor kullanılması gideriminin de 10.000.000 TL. bulunduğu iddia savunma ve tüm dosya içeriğinden anlaşılmıştır.

 

Açıklanan bu maddi olgu ve MK.nun 689; BK.nun 223. madde hükümleri uyarınca davacı satıcının, almış olduğu satış bedelinden kira ve hor kullanma gideri 36.040.000 TL.yi mahsup ettikten sonra bakiye 19.460.000 TL.yi davalı alıcıya ödemesi şartıyla aracın kendisine verilmesini isteme hakkının bulunduğu kabul edilmelidir. Bu bağlamda hemen belirtelim ki, hükme dayanak yapılan sözleşmenin 6. maddesindeki kararlaştırma davalı alıcının yasadan kaynaklanan toplam 36.040.000 TL. borcunu aşacak şekilde ödenmiş olması 55.500.000 TL.nın tamamını satıcıya terk etme borcunu doğurduğu için hukuken geçersizdir ve yok sayılması gereken bir hükümdür. 0 nedenle, satıcı davacıya bir talep hakkı vermez. Hal böyle olunca, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Yerel Mahkeme kararı açıklanan nedenlerle Bozulmalıdır.

 

SONUÇ: Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince (BOZULMASINA), 25.2.1998 gününde, oybirliği ile karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972