DAVA : Taraflar arasındaki "kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti ve ücret alacağı" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 9. İş Mahkemesi'nce davanın kısmen kabulüne dair verilen 14.5.1996 gün ve 1993/2544 E., 1996/399 K. sayılı kararın incelenmesi, taraf vekilleri tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 27.12.1996 gün ve 1996/16370-24438 sayılı ilamı ile; (.... 1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının temyiz itirazlarının reddine,

    2- Davacının, aylık brüt ücreti sözleşmede gösterilmiş ve her türlü kanuni kesintilerin sözleşmede kararlaştırılan brüt ücretten yapılacağı belirtilmiştir. Yine sözleşmede, işçiye parasız yemek sağlanması kabul edilmiştir. Davalı işverinin davacının yemek ihtiyacını aynen karşıladığı anlaşılmaktadır. Ancak ücret bordrolarında işçiye aylık olarak sağlanan bu yardımın parasal karşılığının gösterilmesi ve bundan da ücretle birlikte vergi ve prim kesilmesi Libya yasaları gereği olduğundan, bu yolda uygulama yapılmıştır. Bunun sonucu olarak bordroda mevzuat gereği yemek parası olarak gösterilen paradan yapılan kesintiler davacının ücretinden kesilmiş olmaktadır. Söz konusu yardımdan davacı işçi yararlandığına göre, Libya yasaları uyarınca yapılması gereken kesintileri de davacı ödemek zorundadır. Zira bu konuda vergi mükellefi işçidir. Sözleşmede, işçiye bedelsiz olarak sağlanan yemek yardımından Libya yasaları uyarınca yapılacak kesintilerin de işverence karşılanacağına ilişkin bir düzenleme yer almamıştır. Aksine, sözleşmede kararlaştırılan brüt ücretten her türlü kanuni kesintinin yapılacağı kabul edilmiştir. İşveren davacı işçiye parasız yemek temin etmek suretiyle kendisine düşen yükümlülüğü yerine getirmiştir. Mahkemece bu yön dikkate alınmadan aksine düşünce ile yemek yarımı nedeniyle yapılmış olan kesintilerden davalının sorumlu tutulmuş olması isabetsizdir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

    Temyiz Eden: Davalı vekili.

   

  HUKUK GENEL KURULU KARARI

    Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği düşünüldü:

    Davacı, davalı şirkete ait Libya'daki işyerinde çalıştığını, ferdi hizmet sözleşmesine göre günlük yiyeceğin davalı işverence karşılıksız olarak sağlanmasının öngörüldüğü halde, bunun parasal değerinin ücretinden kesildiğini iddia ederek haksız yere kesilen bu pararın tahsiline karar verilmesini istemiştir.

    Davalı işveren ise, yemek ücretinin kesilmesinin söz konusu olmadığını, ancak Libya yasaları uyarınca ücrette olduğu gibi, yapılan ayni yardımın parasal karşılığının da vergiye tabi olduğunu ve buun sorumluluğunun işçiye düşeceği nedeniyle bordroda kesinti şeklinde göstermek gereği duyulduğunu ileri sürerek, davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.

    Mahkemece bir taraftan yemek yardımı yapılırken, diğer taraftan karşılığı paranın davacı işçiden kesildiği sonucuna varılarak, istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur.

    Dosya içerisinde bulunan 20.1.1989 tarihli ferdi hizmet sözleşmesinin 7. maddesinde "İşveren, işçiye ücretsiz olarak günlük yiyeceğini sağlar" kuralına yer verilmiştir. Davacıya işverence günlük yemeğin sağlandığı tartışmasızdır. Taraflar arasındaki uyuşmazlık, sağlanan yemeğin karşılığının davalı işveren tarafnıdan davacı işçinin ücretinden kesilip kesilmediği konusunda toplanmaktadır. Davalı yönünden konu ele alındığı takdirde; yemek katkı payı olarak yapılan kesintinin Libya mevzuatı gereği işçiye sağlanan ayni yardım nedeniyle vergi kapsamında bir kesinti olup olmadığı sorununun çözümlenmesi gerekir. Her ne kadar dosyada hukukçu bilirkişi tarafından düzenlenmiş bir rapor mevcut ise de, bu rapordaki kesintinin vergi kapsamında bulunmadığı, yemek parası karşılığı olduğu şeklindeki düşünceye dayanılması olanağı yoktur. Konunun muhasebe ve maliye ile ilgili niteliği göz önünde tutulacak olursa, bu konuların uzmanı bir bilirkişi aracılığı ile sorunun çözümlenmesi zorunluluğu kabul edilmelidir. Dosyada bordro ve ödeme belgeleri mevcut olduğuna göre; bu belgeler üzerinde, belirtilen şekilde bir bilirkişi aracılığı ile inceleme yaptırılarak söz konusu kesintinin sağlanan yemek karşılığı mı olduğu, yoksa bu ayni yardımın Libya yasaları uyarınca davacı adına ilgili kurumlara ödenen vergi kapsamında bir para niteliğinde mi bulunduğ uhususu açıklığa kavuşturulmalıdır. Şayet yapılan yardım karşılığı birkesinti söz konusu ise, bu alacağın hüküm altına alınması, vergi kavram ve kapsamında bir kesinti niteliği taşıdığı takdirde ise, bu kesintiden vergi yükümlüsü olarak, davacı işçi sorumlusu olacağından, isteğin reddine karar verilmesi gerekir.

 

    SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile açıklanan nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 12.11.1997 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

    

   KARŞI OY YAZISI

    Davacı, davalı şirkete ait işyerinde çalıştığını, hizmet sözleşmesine göre günlük yiyeceğinin davalı işverence karşılıksız olarak sağlanmasının öngörüldüğü halde bunun parasal değerinin ücretinden kesildiğini ileri sürerek bu paranın davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.

    Davalı işveren savunmasında yemek ücretinin kesilmesinin söz konusu olmadığını, Libya kurallarına göre muhasebeleştirme yapıldığını belirtmiştir.

    Gerçekten dosya içinde bulunan ücret bordrolarının incelenmesinde, yemek ücreti olarak işçiye alacak tahakkuk ettirilmiş ve sözleşmede belirtilenr ücret ile diğer ek ödemelerin üzerine ekleme yapılarak, bulunan ücretten işçi ve işveren sigorta payları, gelir vergisi, cihat vergisi kesilmek suretiyle bulunan meblağdan yeniden yemek ücreti indirilmek suretiyle; Libya makamlarının öngördüğü vergilendirme ve muhasebeleştirme işlemi gerçekleştirilmek suretiyle işverenin savunduğu oluşum tamamlanmıştır.

    9. Hukuk Dairesi'nin 27.12.1996 tarihli bozma kararında karşılıksız olarak yapılan yardımdan doğan kesintilerden davacı sorumlu olması gerekir şeklinde bir ifade yer almaktadır. Bordrolar incelendiğinde 15 dinar yemek yardımı eklenirken, sonuçta yeniden 15 dinar eksiltme yapılmakta olup % 100 oranında bir vergi kesintisinin olamayacağı tartışmasızdır. Ayrıca bordrolarda yasal kesintiler yer almış olup, bu yönde bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Talep edilen alacak bir kesinti ise bordroda yer alıp, ödeme sırasında değerlendirilmesi gerekirdi. Sonradan talep edilmesi bunun bordroda yer alması gerekmeyen bir istek olduğunu doğrulamaktadır.

    Yine işverence düzenlenen kesin çıkış hesap kesim belgesi ve cari hesap döküm kartında 252 dinar yemek katkı payı davacıdan işveren alacağı olarak gösterilmiş ve davacının ücretlerinden kesilmiştir. İşveren sözleşmeye göre işçinin yemek ihtiyacını ücretsiz sağlamayı kabul ettiğine göre, bu kesintilerin yapılmaması gerekirdi. İşveren işçiye yüksek kalitede bir yemek verdiğini ileri sürmediğine ve katkı kelimesi sözlük anlamıyla bir şeye eklenti olduğundan ve ortada para eklenmesi gereken bir durumda bulunmadığından ve işvercene de kanıtlanmadığına göre işveren sözleşmeye aykırı olarak ücretsiz sağlamakla görevli olduğu yemek yardımını kendisine göre kuruşlandırmak suretiyle işçiden tahsil etmiş olup, konu maliye ve muhasebe elemanının bilirkişiliğine ihtiyaç göstermeyecek derecede açık olup, Yüksek Kurul'un değişik ve araştırmaya yönelik bozma kararına iştirak edemiyorum. Mahkeme kararının onanması görüşündeyim.12.11.1997

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972