Taraflar arasındaki "tahliye" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; (Karşıyaka 1. Sulh Hukuk Mahkemesi)nce davanın kabulüne dair verilen 6.2.1997 gün ve 1996/1633 E., 1997/106 sayılı kararın incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 20.5.1997 gün ve 1997/4353-4604 sayılı ilamı ile; (... Davacılar vekili davalının kiracı olarak bulunduğu kiralananda gözlük ticareti yapacaklarını ileri sürerek kiralananın tahliyesini istemişlerdir. Mahkemece; davacıların işyeri ihtiyacı samimi ve zorunlu olarak kabul edilerek davalının tahliyesine karar verilmiştir.

 

Davacıların talebi işyeri ihtiyacına ilişkindir. Davacılar vekili dava dilekçesinde ve yargılama sırasında davacıların 5 ayrı yerde gözlük ticareti yaptıklarını, işlerini ilerletmek için bu yerde ihtiyaçları olduğunu bildirmiştir. Davacılar bu işyerlerini kapatıp kiralanana taşınacaklarını ve ticaretlerini orada devam ettireceklerini ileri sürmemiş aksine ticareti genişleteceklerinden söz etmiştir. Ticareti genişletmek, mevcut işe ilave olarak yeni işyerleri açmak zorunlu ihtiyaç olarak kabul edilemez. Bu nedenle, davacıların işyeri ihtiyaçları samimi ve zorunlu değildir. Mahkemenin tahliye kararı onanmış ise de bunun yanılgıya dayandığı bu seferki incelemede anlaşılmakla davalının karar düzeltme talebinin kabulüyle dairemizin onama kararının kaldırılması ve yerel mahkemenin kararının bozulması' icap etmiştir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

 

Temyiz Eden: Davacılar vekili

 

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü.

 

Davada çözümlenmesi gereken sorun kiralayan, özel teşebbüsün ticaretini genişletme amacına yönelik gereksinmelerinin 6570 sayılı Yasanın 7. maddesine dayanılarak açılan ihtiyaç nedeni ile tahliye davalarında, anılan yasanın öngördüğü anlamda zorunlu ihtiyaç, diğer bir anlatımla; tahliye için yeterli bir neden olarak kabul edilip edilmeyeceğinin belirlenmesinde toplanmaktadır.

 

Türkiye Cumhuriyeti 1950 tarihinden itibaren liberal (serbest girişimcilik) ekonomik sistemi benimsemiş devletlerdendir. Öncelikle belirtelim ki, liberalleşme hareketinin doğal kaynağı özel teşebbüslerdir. Ekonomiye işlerlik kazandırılması, ancak Serbest Piyasa Ekonomisi ile gerçekleşebilir. Ekonomik hayatın gelişim hızı buna bağlıdır.

 

Gerçekte de, küçük tasarruflar üretken alanlarda kullanılarak sermaye piyasası güçlenir ve ekonomide sermaye birikimi hızlanır. O nedenle özel girişime önem verilmesi zorunludur. Özel Sermaye birikimi yeterince oluşturulmalı, özel teşebbüslerin gelişimi sağlanmalı, hızlandırılmalı ve teşvik edilmeli, sürdürülebilir bir büyümeyi sağlamaya yönelik araçlardan en önemlisinin özelleştirme olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Özel teşebbüslerle pazar ekonomisinin güçleneceği ve bunun doğal sonucu olarak ekonomide sermaye birikimi hızlanacağı açıktır. Özel teşebbüslerde başarılı uygulamalar, arzulanan bir toplum düzeyinin yaratılmasında katkısı büyüktür. Yine güçlü bir sermaye piyasasının güçlü bir orta sınıfın yaratılmasındaki etkisi her türlü tartışmanın dışındadır.

 

Liberal ekonomi, rekabeti temel olarak, rekabet yolu ile piyasaların gelişimini ve toplumsal refahın artmasını öngörür. Rekabet ekonomisinden yararlananlar, tüketiciler (bireylerdir). Rekabet piyasasından söz edilmek içinde çok sayıda alıcı ve satıcının (özel teşebbüslerin) bulunması gerekir. Rekabet ekonomisi ile amaçlanan piyasaların kendi doğal şartları içinde gelişmesini temindir. Toplumsal refah, ekonomik verimlilik, rekabet kurallarının geçerli olduğu ve korunduğu özel sektör üretimi ile doruk noktasına ulaşır.

 

O nedenle liberal ekonomiyi benimsemiş devlet düzenlerinde, özel teşebbüslerin gelişip, çoğalması, piyasaların Rekabet Kurullarına göre işlenmesini temin ve bunun denetimi devlet fonksiyonlarından kabul edilmiştir. Rekabet piyasasını ve onun temelini ve hayatiyetini oluşturan, Özel Teşebbüs girişimleri hiç bir engelin bulunmadığı bir sistem öngörür. Diğer bir anlatımla, yeni teşebbüslerin piyasaya girmelerinde veya mevcutların gelişmesinde sınırlamalar üstün görülmemelidir. Anayasamızın, ekonomik bölümünde yer alan 167. maddesi, para, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayan ve geliştirici tedbirlerin alınmasını, piyasalarda tekelleşme ve kartelleşmeyi önlemeyi devletin görevleri arasında saymıştır. Görüldüğü üzere; anılan madde ile getirilen ilkede; temel hak ve hürriyetlerin korunması ve haksız rekabetin önlenmesi, herkesin işletme kurmakta ve işletmesini genişletmek de serbest olmasının sağlanması, böylece özel teşebbüsün rekabet koşulları içinde, yararlı yönde gelişmesinde yardımcı olması devletin anayasal görevlerinden olduğu açıktır.

 

Yasalar yorumlanırken, öncelikle Anayasa hükümlerine ve amacına uygun düşecek ve onunla çelişmeyecek şekilde yapılmasına özen gösterilmesi yorum kurallarının vazgeçilmez yöntemlerindendir. Öte yandan, ülkemizde sosyal ve ekonomik oluşumlar; teknolojik gelişmeler, liberalleşme ve dünya ile ekonomik yönden entegrasyon hareketlerinin ortaya koyduğu gereksinmelere, Yargının içtihatlarıyla karşılanmasının doğrudan görevi olduğunda kuşku ve duraksamaya yer olmamalıdır. Hukuk, değişim içinde bulunduğumuz zaman diliminin belirgin ihtiyaçlarına cevap verdiği sürece adaleti sağlayabilir.

 

Öyleyse; özel teşebbüslerin yaygınlaştırılması ve genişletilmesinin temini ve bunu sağlayıcı kuralların getirilmesi toplum yararı açısından büyük önemi haiz olduğu gözardı edilmemelidir.

 

Tüm açıklananların ışığında somut olay değerlendirildiğinde, özel teşebbüsün ticaretini genişletme amacı ve bu doğrultudaki gereksinmeleri (ihtiyaçları) 6570 sayılı Yasada tahliye sebebi olarak tanımlanan (zorunlu ihtiyaç) olarak kabul edilmesini kaçınılmaz kılmaktadır.

 

Bu kabul karşısında denilebilir ki; 6570 sayılı Yasa amaç itibariyle, sosyal amaçlı, özellikle daha çok toplumdaki konut sıkıntısı ve kira paralarının fahişliği karşısında, kiracıyı kısmen koruyarak toplumsal bir denge ve huzur sağlama amacını güderken; daha çok meskenleri hedef alması gerektiği benimsenmelidir. Hal böyle olunca; bütün davalarda, kiralayanın, davada dayandığı ticaretini genişletmek olgusu, 6570 sayılı Kanunun 7. maddesi anlamını bulan zorunlu ihtiyaç olarak kabul edilmeli, bu noktadan hareketle, deliller toplanmalı, hasıl olacak uygun sonuç çerçevesinde karar verilmelidir. Anlatılan nedenler altında yerel mahkemenin direnme kararı yerinde bulunmuş ve onanması gerekmiştir.

 

S o n u ç Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle (ONANMASINA) ve (17.664.000) lira bakiye temyiz ilam harcının temyiz edenden alınmasına, 01.10.1997 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972