 |
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
Esas No : 1997/11-133
Karar No : 1997/453
Tarih : 21.5.1997
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- ANONİM ŞİRKET ORTAĞININ ESNAF NİTELİĞİ (Hakkın kötüye kullanılması)
- HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI ( Kooperatif ortaklığı niteliğinin yitirilmesi )
- KOOPERATİF ORTAKLIĞINDAN İHRAÇ ( Ortaklık sıfatının yitirilmesi )
- ESNAF KOOPERATİFİNDEN İHRAÇ ( Ortaklık sıfatının yitirilmesi )
- TACİR ( A.Ş. Ortağı )
1163/m.16
DAVA ve KARAR :
Taraflar arasındaki "ihraç kararının iptali" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Kadıköy Asliye 2. Ticaret Mahkemesi'nce davanın kabulüne dair verilen 20.10.1995 gün ve 1994/660- 1995/1065 sayılı kararın incelenmesi davalı Kooperatif vekili tarafından istenilmesi üzerine;
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 28.6.1996 gün ve 1996/3470-4809 sayılı ilamı:
( ... Davacılar vekili, Müvekkillerinin, davalı kooperatifçe haksız olarak ihraç edildiklerini ileri sürerek haklarındaki 26.4.1994 tarih ve 81 nolu ihraca dair yönetim kurulu kararının iptalini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacıların anasözleşmede belirtilen ortaklık sıfatlarını yitirmeleri nedeniyle ihraç edildiklerini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Karar Dairemiz'ce onanmıştır.
Bu kez davalı vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
Yerel mahkemece davanın kabulüne dair 20.10.1995 gün 1994/660-1065 sayılı ilam davalı vekilinin temyizi üzerine Dairemiz'in 96/462 E. 1153 K. sayılı ilam ile onanmış, davalı vekilin karar düzeltme istemi üzerine yeniden yapılan inceleme sonunda;
Davacıların 26.4.1994 tarih 81 sayılı kooperatif yönetim Kurulu'nun kararı ile, davacılar Salih Öz ve Hüseyin Öz'ün esnaf niteliği taşımadığı gibi sahibi bulundukları Öz Nakliyat Kara Taşımacılığı A.Ş. firmasıyla da taşıma komisyonculuğu yaptıkları bu nedenle davalı kooperatifi zarara uğrattıklarından 10.4.1994 günü yapılan olağan genel kurulda kabul edilen kooperatif iç yönetmeliğine uygun olmayan çalışmalarda bulunduklarından ortaklıktan çıkarılmalarına karar verilmiştir.
Kooperatif ana sözleşmesinin 10/3. maddesi "taşıyıcılığı, bilfiil meslek edinmiş esnaf olmak" 10/4 maddesi "Taşıma Komisyonculuğu yapmamak" 10/6 maddesi de aynı amaçlı başka bir motorlu taşıyıcılar Kooperatifine ortak olmamak" hükümlerini ihtiva etmektedir.
Davacıların 223717/171271 sicil nolu Öz Nakliyat Kom. Taşımacılığı A.Ş.nin kurucularında olup 600.000.000 lira sermayenin 326.500.000 lirasının Hüseyin Öz 245.100.000 lirasının da Salih Öz'e ait olduğu, Saliha Uğuz, Sema Öz, Selva Öz ve Sacide Dikkaya'nın da 6.900.000 er lira sermayeye malik oldukları, davacı Hüseyin ve Salih'in A.Ş.nin yönetim kurulu üyesi olduğu uyuşmazlık dışıdır. TTK. 14. maddesine göre davacılar tacir sayılamaz ise de, Anonim Şirket sermayesinin % 95 sahip ve yönetime hakime olan davacıların sanki şahıs şirketi durumundadır. Bu da kooperatif anasözleşmesinin 10. maddesindeki maniyi ortadan kaldırmaya yönelik olup, MK. 2. maddesi gereğince bir hakkın sırf gayri ızrar eden suistimalini kanun himaye etmez. Bu nedenlerle, davacıların kooperatif anasözleşmesinin 10/3.4.6 maddesine aykırı davrandıklarından kooperatiften ihraçları doğru olup, mahkeme kararının bozulması gerekirken onanması doğru değildir."... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARI:
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle; davalı Kooperatifçe ortaklıktan ihraç edilen davacıların, taşımacılık ve komisyonculuk işi ile iştigal eden dava dışı anonim ortaklığı kurmuş bulunmalarına, yine, sermaye paylarının çok yüksek olması olgusuna ve şahsen yönetim kuruluna seçilerek bu ortaklığı yönetmek ve temsil etmek suretiyle Tüzel Kişilik arkasına sığınmış olmalarına ( Tüzel Kişilik Arkasına Sarkmalarına ) böylece Kooperatif ana sözleşmesine aykırı davrandıklarının anlaşılmasına göre, Hukuk Genel Kurulun'ca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi Usul ve Yasa'ya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Davalı Kooperatif vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı (BOZULMASINA), oybirliği ile karar verildi.