DAVA : Taraflar arasındaki, tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 13. Sulh Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 23.6.1995 gün ve 1995/642-1996/152 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 8.4.1996 gün ve 1995/3652 1996/4515 sayılı ilamı ile; ( ...Taraflar arasında kurulmuş bulunan ( Telefon Abonman Sözleşmesi )nin 23. maddesine göre "Abone" PTT ile Abone arasındaki ilişkilere dair PTT yasa, tüzük ve yönetmelikler ile bu sözleşmede yer almamış mevzuat hükümlerine harfiyen uymayı, yasa, tüzük ve yönetmeliklerde ücret tarifeleri üzerinde sonradan yapılacak bütün değişiklikleri kendisine uygulamasını şimdiden kabul ve taahhüt eder. Bu hükme dayanan davalı idare, gecikme bedeli hakkında yayınladığı genelge ile bundan böyle borcunu son ödeme gününden sonra ödeyen abonelerden 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanunda öngörülen gecikme zammı oranı kadar gecikme bedeli alınması hususunu kararlaştırmıştır.

Yukarıdaki sözü edilen genel işlem şartında yeralan koşul, açık ve anlaşılabilir olduğundan yanında birden çok anlama gelmeyen, alışılmış olanın dışında bulunmayan bir kayıttır. Aksi takdirde, sözleşenlerin karşılıklı çıkarlarını adil ve hakkaniyete uygun olarak denkleştirmeyen, müşterinin çıkarlarını girişimci ( müteşebbis ) yararına kısıtlayan şartlar geçersiz olmak durumunda kalacaktır. Şu hususta önemle vurgulanmalıdır ki sözleşenlerin sözleşmenin kurulmasından sonra edimi ( taraflardan birisinin ) tek yönlü bir irade beyanı ile belirleyebilmesi hususunda anlaşmaları her zaman olanaklıdır. Bundan amaç aralarında kurdukları hukuksal işlemin içeriğini belirlemek ve daha önemlisi açıklığa kavuşturmaktır. Bu belirlemenin nasıl yapılacağı hakkında ( uyuşmazlık konusu olayda olduğu gibi ) sözleşmede her hangi bir açıklık bulunmuyorsa belirleme yetkisi tamamen serbest olmayıp bunun adil, objektif iyi niyet esasına ve hakkaniyete uygun bir şekilde yapılması gerekir. Davalı kuruluşun Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Yasasına göre belirlediği ( gecikme zammı ), sözleşenlerin çıkarlarını müteşebbis yararına kısıtlamayan bir yöntemdir.

Öte yandan taraflar, sözleşmedeki edimlerinin gelecekte çıkacak yasa, yönetmelik, tüzük ya da kararname hükümlerine göre belirleneceğini kararlaştırabilirler. Taraflardan birisinin borcun ifasında çıkmış veya çıkacak uyulması zorunlu hükümleri kabullenmesi kişinin Borçlar Hukuku alanında irade açıklaması olup, Kamu hukuku ve düzenini ilgilendiren bir durum mevcut olmadığı gibi sözleşmede yer alan bu kayıt yasanın emredici kurallarına, ahlaka ve kişilik haklarına da aykırı bulunmamaktadır.

Bundan ayrı olarak davacı taraf borcun ödenmemesi halinde davalı idarenin yetkisinin ancak sözleşmeyi bozmak ( sözleşmeden dönme ) ile sınırlı olduğunu ileri sürmüştür. Bu iddiaya dayanak olan husus sözleşmenin 26. maddesidir. Bu maddeye göre "Abone, adresine fatura edilecek telefon borçlarını, yasalarda belli edilen süre içinde ödemek zorundadır. Bu süre içinde borcun ödenmemesi halinde, PTT telefonu konuşmaya kapatmaya ve sözleşmeyi bozmaya yetkilidir." Oysa daha yukarıda sözü edilen sözleşmenin 23. maddesinde borcun ödenmemesi halinde alacaklı idareye "gecikme zammı" isteme yetkisi tanınmıştır. Bu durum karşısında koşullar oluştuğunda alacaklı dilerse sözleşmeden dönebilecek dilerse gecikme zammı ile yetinebilecektir. Alacaklı seçimlik bir yetkiye sahip olup hiç bir surette yalnızca sözleşmeden dönme ile yetinmek zorunda değildir. Bundan dolayı davalı kurumca gecikme zammını istemek yolundaki seçimlik yetkisini kullanarak (edimi ) dava etmesinde yasal hiç bir engel bulunmamaktadır. Mahkemece yukarıdaki fiili ve hukuki olgular dikkate alınarak davanın reddedilmesi gerekirken yazılı şekilde kabulü cihetine gidilmesi doğru görülmemiştir... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve direnme kararının verildiği tarih itibariyle H.U.M.K nun 2494 sayılı Yasa ile değişik 438/II. fıkrası hükmü gereğince duruşma isteğinin reddine karar verilip dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü :

KARAR : Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K. nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 4.12.1996 gününde, oybirliği ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972