DAVA VE KARAR : Taraflar arasındaki "ödeme emrinin iptali" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İzmir 1. İş Mahkemesince davanın reddine dair verilen 25.7.1995 gün ve 1994/1009-1995/952 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine;

Yargıtay 10.Hukuk Dairesinin 19.12.1995 gün ve 1995/7725-10876 sayılı ilamı;

( ...Davada uyuşmazlık; Kamu işyerlerinde çalışan sigortalılar yönünden sigorta primlerinin Kuruma ödenmesi gereken yasal sürenin ne olması konusundadır.

Davacı Hakkı ülkü'nün Belediye Başkanlığını yaptığı Aliağa Belediyesine ait kreş ve anaokulu işyerinden 15/2-14.3.1994 dönemi için aylık sigorta prim bildirgeleri gereğince tahakkuk ettirilen primlerin 20.4.1994 tarihinde keza 15/3- 14.4.1994 dönemi için tahakkuk ettirilen primlerin ise 31.5.1994 tarihinde Sosyal Sigortalar Kurumuna ödendiğı, Kurumca iş bu ödemenin yasal süresinden sonra geç olarak yapıldığından bahisle gecikme zammı tahakkuk ettirildiği ve gecikme zammının tahsili için işveren ile Belediye Başkanına gönderilen ödeme emirlerinin 9.12.1994 tarihinde tebliğ edıldiği, 7 günlük yasal süre içerisinde açılan iş bu dava ile de söz konusu primlerin yasal süresinde ödendiği ve gecikme zammı tahakkukunun yerinde olmadığından bahisle ödeme emirlerinin iptalinin istendiği dosya içeriğindeki belgelerden anlaşılmaktadır.

506 sayılı Kanunun 8.12.1993 yürürlük tarihli 3917 sayılı Kanunla değişik 80. maddesinin 1. fıkrası hükmüne göre "işveren, bır ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu kanun gereğince hesaplanacak prim tutarını ücretlerinden kesmeye ve kendisine ait prim tutarlarını da bu matraha ekleyerek en geç ertesi ayın sonuna kadar Kuruma ödemeye mecburdur". Diğer taraftan 10.9.1987 yürürlük tarihli Devlet Memurları ile diğer Kamu çalışanlarının aylıklarının ödeme zamanının değiştirilmesi hakkındaki 289 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 4.10.1988 yürürlük tarihli 3472 sayılı Kanunun 1 ye 4. maddeleri hükmü ile Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi statüsünde çalışanlarının ücretlerinin ödenme zamanı değiştirilerek, ücretlerini peşin almadıkları ayın sonunda aldıkları nazara alındığında ücretlerinin ödenme zamanı olarak her ayın 14'ü öngörülmüştür.

Ne var ki, Yargıtayın uygulamasında ay tabiri, takvim ayı olarak anlaşılmaktadır. Giderek 289 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 3472 sayılı Kanundan sonra 8.12.1993 tarihinde yürürlüğe giren 3917 sayılı Kanunla değişik 506 sayılı Kanunun 80. maddesinin 1. fıkrasında, Kamu kesiminde çalışan sigortalılar için sigorta primlerinin ödenmesi yönünden anılan Kanun Hükmünde Kararname ve 3472 sayılı Kanunla değiştirilen ücretin ödenme zamanına paralel bir düzenleme getirilmemiştir. Bu durumda 506 sayılı Kanunun 3917 sayılı Kanunla değişik 80. maddesinin 1. fıkrasının lafzı ile yorumuna nazaran, işveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulan kazançları toplamı üzerinden hesaplanacak prim tutarlarının ücretlerinden kesip kendisine ait prim tutarını da bu miktara ekleyerek en geç ertesi ayın sonuna kadar ödemek zorundadır. Başka bir ifade ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarına ait işyerlerinde çalışan sigortalılara yönünden işveren, her ayın 14'ün de ödediği ücretten 506 sayılı Kanuna göre hesaplanacak primi kesip bu miktara kendisine ait prim tutarlarını ekleyerek, ücretin ödendiği takvim ayı itibariyle bu ayı takip eden ertesi ayın sonuna kadar Sosyal Sigortalar Kurumuna ödemekle yükümlüdür. Diğer taraftan, sigorta primlerini haklı sebepleri olmaksızın, birinci fıkrada belirtilen süre içerisinde tahakkuk ve tediye etmeyen Kamu Kurum ve Kuruluşlarının tahakkuk ve tediye ile görevli Kamu görevlileri mesul muhasip ve saymanlar kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur. Bu meyanda davacı Belediye Başkanı, sigorta primlerinin yasal süresi içinde haklı sebepler olmaksızın ödenmesi halinde, Kuruma karşı, işveren ile birlikte müştereken ve mütelselsilen sorumludur.

Dava konusu olayda; Aliağa Belediye Başkanlığına ait işyerinde çalışan işçilere 1994 yılı Şubat ayı ücreti 3472 sayılı Kanuna göre 14.3.1994 tarihinde ödenmiş olup, işveren Belediye Başkanlığı 14/3'de ödenen bu ücretten kestiği prim tutarına kendisine ait prim tutarınıda ekleyerek en geç ödemenin yapıldığı Mart ayını kovalayan Nisan ayı sonuna kadar ödemekle yükümlüdür. Keza 1994 yılı Mart ayında çalıştırılan sigortalıların, primlerine esas tutulacak kazançları toplamı üzerinden, 506 sayılı Kanuna göre hesaplanacak prim tutarı da en geç ödemenin yapıldığı Nisan ayını kovalayan Mayıs ayı sonuna kadar ödemek zorundadır. Nitekim işveren Aliağa Belediye Başkanlığınca, 1994 yılı Şubat ayı primi 20.4.1994, Mart ayı primi 31.5.1994 tarihlerinde yani yasal süresi içersinde ödenmiş olup davalı Kurumca yasal süresinde ödenmediğinden bahisle gecikme zammı tahakkuk ettirme işlemi yerinde değildir.

Mahkemeçe yukarıda belirtilen maddi ve hukuki nedenlerle davanın kabulü gerektiren reddi yolunda hüküm tesisi usul ve yasaya aykırıdır... gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulun'ca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Davanın yasal dayanağı belirgin olarak 506 sayılı Yasanın 10. maddesidir. Anılan maddeye göre, işveren biray içinde çalıştırdığı sigortalıların primierine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu kanun gereğince hesaplanacak prim tutarlarını ücretlerden kesmeye ve kendisine ait prim tutarlarını da bu miktara ekleyerek en geç ertesi ayın sonuna kadar Kuruma ödemeye mecburdur. Öte yandan, 10.9.1987 yürürlük tarihli Devlet Memurlarıyle diğer Kamu görevlilerinin aylıklarının ödeme zamanının değiştirilmesine dair 289 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1/3'üncü maddesinde; Devlet memurlarıyle diğer kamu görevlilerine ilişkin Kanunlarda yer alan "aybaşı" ibareleri "ayın 15'i" olarak değiştirilmiş ve 4. maddede, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında işçi statüsünde çalışanların aylık ücretlerinin ödenmesinde de yukarıdaki hükümler dairesinde işlem yapılması öngörülmüştür. 289 saylı Kanun Hükmünde Kararname ile benimsenen yeni ay kavranı dikkate alındığında, 506 sayılı Kanunun 80 nci maddesine göre işverenlerin bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların ücretlerinden kestiği prim tutarı ile işveren hisselerinin ayın 15 olarak değiştirildiğine göre ertesi ayın ( 14 ) ne kadar ödenmesi gerekmektedir. Somut olayda; 15.2.1994 ila 14.3.1994 döneminde çatışan sigortalılara ait primler, 14.4.1994 tarihinde 15.3.1994 ila 14.4.1994 döneminde çalışan sigortalılara ait primlerde 14.5.1994 tarihinde ödenmesi gerekirken 20.4.1994 ve 31.5.1994 tarihlerinde ödendıği ortadadır. Hal böyle olunca, davacı işverenin, Yasanın öngördüğü süre içinde primleri Kuruma ödemediğinin kabulü gerekir.

Bu durumda usul ve yasaya uygun bulunan direnme kararı onanmalıdır.

SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ONANMASINA, yapılan 2. görüşmede oyçokluğu ile karar verildi.

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, sigorta primlerinin ne kadar sürede Kurum'a ödenmesi gerektiği konusu açık kurala başlamıştır. Gerçekten 3917 sayılı Yasa ile değişik 80. maddesinin birinci fıkrası "işveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak prim tutarlarını ücretlerinden kesmeye ve kendisine ait prim tutarlarını da bu miktara ekleyerek en geç ertesi ayın sonuna kadar kuruma ödemeye mecburdur" biçimindedir. Bu kurala göre; ücretlerini çalıştıklan ayın sonunda alan sigortalılar yönünden primlerin ödenmesi süresinin müteaktp ayın sonuna kadar devam edeceği kuşkusuzdur. Örneğin, Ocak ayı için tahakkuk ettirilen primlerin Şubat ayının sonuna kadar ödenmesi zorunluluğu vardır. Özel kesimde işçiler ücretlerini ay sonunda aldıkları için, işverence sigorta primleri, açıklandığı gibi ertesi ayın sonuna kadar ödenebilmektedir. Kamu kesiminde işçi statüsünde çalışan işçilere ücretlerinin çalıştıkları ayın sonunda ödendiği dönemde de, aynı uygulama geçerliydi ve bu uygulama sonunda bir görüş ayrılığı söz konusu değildi. Ancak, "Devlet Memurları ile diğer Kamu görevlilerinin aylık ödeme zamanının değiştirilmesine dair 9.9.1987 tarih ve 289 sayılı Kanun Hükmünde Karamame'nin kabulüne dair 3472 sayılı Kanun", Kamu işyerlerinde çalışan işçilerin ücretlerinin her ayın 14 ünde ödenmesi esasını kabul ettiğinden, bu işçiler yönünden sigoıta primlerinin müteakip ayın 14'üne mi, yoksa sonuna kadar mı, ödemesi gerektiği sorunu ile karşılaştırılmıştır.

Bu konudaki tereddütlerin giderilmesi maksadıyla sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü'nce 12.10.1987 tarih ve 3620 sayılı genelge yayımlanarak, ayın 14'ünde ödenen işçi ücretlerinden dolayı düzenlenecek aylık sigorta prim bildirgelerinin ertesi ayın 14'üne kadar kuruma verilmesi ve keza sigorta primlerinin de aynı süre içinde ödenmesi gerektiği açıklanmıştır. Bu çözüm biçimi, 506 sayılı Yasanın 80/1 maddesinde yer alan "ay" sözcüğünün "30" gün şeklinde anlaşılması gerektiği görüşüne dayanmakta ve mantıksal sonuca ulaşmaktadır. Oysa, anılan madde metni, önceki ve sonraki dönemlerde farklı biçimde yorumlanmaya imkan vermeyecek kadar açıktır. Öte yandan yasakoyucu, kamu kesiminde ücretlerin ödenme zamanını değiştirilmekle yetinmiş, ayrıca sigorta primlerinin ödenmesi süresi konusunda yeni düzenlemeler yapmak yoluna gitmemiştir. Böyle olunca, ücretlerin ay sonunda ödendiği dönemde nasıl sigorta primleri ertesi ayın sonuna kadar ödenebilmekteyse, ayın 14'ünde ödeme uygulamasının getirilmesinden sonra da aynı esasın kabulu gerekir. 80/1. madde metninde "ertesi ayın sonuna kadar" ibaresinin yer aldığı sürece başka bir çözüm şeklini benimsemek ve "ay" 30 gün mantığıyla sonuca varmak olanağı yoktur. Ayrıca belirtmek gerekir ki, ücretlerin ödeme zamanının değiştirilmesinden sonra, 506 sayılı Yasa'nın "primlerin ödenmesi" başlıklı 80. madesi 3917 sayılı Kanun'la değiştirildiği halde birinci fıkrasında hiç bir değişiklik yapılmamıştır. Yasa koyucu prim ödeme süresini de değiştirmek isteseydi, 3917 sayılı Yasa ile bu konuda da yeni bir düzenleme getirmesi gerekirdi. Böyle bir düzenleme yapılmadığına göre, önceki uygulamanın sürdürülmesi zorunluluğu vardır.

Belirtilen nedenlerle direnme kararının bozulması gerektiği görüşünde olduğumuzdan, onama kararına katılamıyoruz.

 

M. Cahit Keskin
4. Hukuk Dairesi Başkanı

E. Aydın Özkul

9.Hukuk Dairesi Başkanı

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972