KARAR ÖZETİ: Bir taşınmazın salt arkeolojik "SİT" alanında kalması, onun kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ile veya diğer bir mülkiyet belgesi ile iktisap edilmesine engel değildir.

 

 

Taraflar arasındaki "kadastro tesbitine itiraz" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; (Datça Kadastro Mahkemesi) 'nce davanın reddine dair verilen 22.5.1992 gün ve 1990/371-1992/117 sayılı kararın incelenmesi davacı tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 7. Hukuk Dairesi'nin 7.9.1993 gün ve 1993/528-7781 sayılı ilamı ile; (...Dava konusu taşınmazın sit alanı olduğu ve yöreye ilişkin sit alanı haritasının kapsamında kaldığı gerekçe gösterilerek hüküm kurulmuştur. Ne varki 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 3 ve 11. maddesi hükmünde öngörülen araştırma yapılmamıştır. Taşınmazın sit alanı içinde kalması, zilyetlik yoluyla iktisap edilemeyeceği anlamına gelmez. Taşınmaz üzerinde korunması gerekli tabiat ya da kültür varlıklarının bulunup bulunmadığının araştırılması gerekir. Mahkemece bu yön araştırılmalıdır. O halde 2863 sayılı Tabiat ve Kültür Varlıklarını Koruma Kanununun 3 ve 11. maddesi hükmünde öngörülen araştırma yapılmalı, taşınmaz üzerinde korunması gereken tabiat ve kültür varlığı bulunup bulunmadığı belirlenmeli, bu araştırma sonunda taşınmaz üzerinde korunması gerekli tabiat ve kültür varlığı bulunmadığı sonucuna varıldığı takdirde 3402 sayılı Kadastro Kanununun 14. maddesi hükmünde öngörülen araştırma davalı taraf hakkında yapılmalı, toplanan zilyetlik delilleri birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır. Bu nedenlerle davacı tarafın temyiz itirazları yerinde olduğu gibi dava red edildiğine göre, hüküm yerinde taşınmazın davalı Hazine adına tesciline karar verildiğinin gösterilmesi gerekirken tesbitin aynen muhafazası şeklinde hüküm kurulması dahi isabetsizdir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece, önceki kararda direnilmiştir.

 

Temyiz eden: Davacı.

 

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

 

Davacı, kadastroca arkeolojik sit alanı içerisinde bulunduğu gerekçesi ile davalı Hazine adına tesbit edilen dava konusu taşınmazın, uzun yıllardır zilyetliğinde bulunan, kültür arazisi olduğunu ileri sürerek, davalı Hazine adına yapılan tesbitin iptali ile bu yerin adına tesbit ve tescilini istemiştir.

 

Çekişmeli taşınmazın tesbit gününe kadar 20 yılı aşkın süreden beri davalı tarafın zilyetliğinde olduğu ve arkeolojik "SİT" alanı içerisinde bulunduğu hususları tartışmasızdır.

 

Hemen belirtmek gerekir ki; bir taşınmazın salt arkeolojik "SİT" alanında kalması, onun kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ile veya diğer bir mülkiyet belgesi ile iktisap edilmesine engel değildir. Koşullarının gerçekleşmesi durumunda bu yer mülk edinilebilir.

 

Nitekim, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 3. maddesinin 1. fıkrasında, kültür varlıklarından; 2. fıkrasında tabiat varlıklarından ne anlaşılması gerektiği belirtilmiş, 3. fıkrasında; "SİT" alanı, tarih öncesinden günümüze kadir gelen çeşitli medeniyetlerin ürünü olup, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri özelliklerini yansıtan kent ve kent kalıntıları, önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler ve tesbiti yapılmış tabiat özellikleri ile korunması gerekli alanlar olarak tanımlanmıştır.

 

Maddenin 5. fıkrasında da, koruma alanının; taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının  muhafazaları veya tarihi çevre içinde korunmalarında etkinlik taşıyan, korunması zorunlu olan alan bulunduğu ifade edilmiştir.

 

Görüleceği üzere, arkeolojik "SİT" alanı; genelde çok geniş bir sahayı kapsamakta,küttür ve tabiat varlıkları ile bunların koruma alanları ise "SİT" alanı içerisinde, ancak daha küçük yüzölçümüne sahip kısımlarda kalmaktadır. Kültür ve tabiat varlıkları ile bunların korunması için zorunlu bulunan alanlardan oluşan bütünler, geçmişten günümüze intikal eden, bizlerin de yarınki nesillere aynen devretmemiz gereken yeri doldurulamaz çok değerli kültür hazineleridir.

 

Aynı Yasanın 11. maddesi ile de, yalnızca korunması zorunlu kültür ve tabiat varlıkları ve bunların korunma alanlarının zilyetlikle iktisap edilemeceği hükme bağlanmıştır.

 

Yine mahkemece gözönünde bulundurulması gereken bir husus da, "SİT" alanı tesisinde güdülen temel amacın zedelenmemesi ve alan bütünlüğünün korunması gereğidir. Mahkemenin kararına gerekçe yaptığı İzmir II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü'nün 24.4.1992 günlü yazısı içeriği, bu konuda yeterli açıklığı taşımadığından kanaat vermekten uzak görülmüştür.

 

Ayrıca, 684 parsel sayılı taşınmazın beyanlar hanesinde 'davacıdan başka bir şahıs yazılı olduğu gibi, sonradan düzenlendiği, anlaşılan tutanakta da tesbit maliki olarak yine bu kişi gösterilmiştir. Bu hususun da değerlendirmesi gerekeceği muhakkaktır.

 

O itibarla, arkeolojik "SİT" alanı içerisinde kalan taşınmaz malların zilyedlikle edinilmesi hakkında ilgili Yasalar çerçevesinde izlenmesi gereken yola işaret eden ve Hukuk Genel Kurulu'nca da aynen benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulması gerekirken önceki kararda direnilmesi doğru değildir.

 

O halde, usul ve yasaya uygun bulunmayan direnme kararı bozulmalıdır.

 

Sonuç: Davacının, temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince (BOZULMASINA), istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 12.4.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972