 |
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E:1994/9-548
K:1994/701
T:16.11.1994
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
YARGITAY KARARI
Taraflar arasındaki "kıdem tazminatı" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Malatya iş Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 13.1.1994 gün ve 113-3 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi Üzerine, Yargıtay 9.Hukuk Dairesinin 22.3.1994 gün ve 4816-4482 sayılı ilamıyla; (... 1475 Sayılı iş Kanununun 14/4 maddesine göre değişik Kamu Kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınabilmesi için iş aktinin işçi tarafından yaşlılık veya malullük aylığı yada toptan ödeme almak amacıyla feshedilmiş bulunması gerekir.
Somut olayda davacı işçinin iş akti iş kanununun 13.maddesine göre işveren tarafından feshedilmiştir, işçinin fesihten kısa bir süre sonra emekli olması da bu sonucu değiştirmez. Bu durumda işçinin değişik kamu kuruluşlarında geçen hizmet süreleri kıdem tazminatı hesabında dikkate alınamaz. O halde davanın reddine karar vermek gerekir. Dairemizin ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nün Yerleşmiş uygulamaları da bu doğrultudadır (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 14.2.1990 gün 1939/9-6B3 E, 1990/71 K,: Hukuk Genel Kurulu'nün 26.1.1994 gün 1993/7-663 E, 1994/15 K., Hukuk Genel Kurulunun 9.3.1994 gün 1994/9-5 Esas sayılı kararı)...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir : Davalı P... Ofisi Genel Müdürlüğü vekili Av. Gürtan D...
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü :
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; ihbar ve kıdem tazminatları ödenmek suretiyle hizmet akdi fesh edilen davacı işçinin, davalı işverene ait işyeri dışında farklı Kamu kuruluşunda geçen hizmet süresinin de kıdem tazminatı hesabında gözönünde tutulup tutulamayacağı noktasında toplanmaktadır.
Bu konuda»isabetli bir sonuca varılabilmesi için, 1475 Sayılı iş Yasası'nın 14.maddesinin ilgili hükümlerinin dikkate alınması gerekir. Anılan maddenin birinci icrasında; hizmet sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazandıran sona erme halleri arasında, işçilerin bağlı bulundukları Yasa ile kurulu kurum ve sandıklardan, yaşlılıkveya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacı ile hizmet akdini feshetme hali düzenlenmiştir. Aynı maddenin dördüncü fıkrasında, "T. C. Emekli Sandığı Yasası ve Sosyal Sigortalar Yasasına veya , yalnız Sosyal Sigortalar Yasasına tabi olarak sadece aynı ya da değişik Kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle Sosyal Sigortalar Yasasına göre yaşlılık veya malullük aylığına, ya da toptan ödemeye hak kazanan işçiye, bu Kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son Kamu kuruluşu işverenince Kıdem tazminatı ödenir" kuralına yer verilmiştir. 14. maddenin bu hükümleri birlikte nazara alındığı takdirde, değişik Kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi, kıdem tazminatının ödeneceği tüm haller hakkında değil, işçinin sadece yaşlılık veya malüllük aylığı ya da toptan ödeme almak amacı ile hizmet akdini bizzat feshetmesi halinde söz konusu olabilecektir.
Şayet hizmet akdi Yasanın 14. maddesinin 4. fıkracında öngörülen biçimde feshedilmemiş ise, işçinin değişik Kamu kuruluşlarında geçen hizmet süresinin kıdem tazminatı hesabında nazara alınması" olanağı yoktur. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi ile Hukuk Genel Kurulunun yerleşik görüş ve uygulaması da bu doğrultudadır. Nitekim Hukuk Genel Kurulunun 14.2.1990 gün ve 1989/9-683 E, 1990/71 K., 26.1.1994 gün 663/15 ve sayılı kararlarında aynı ilke benimsenmiştir.
Somut olayda; taraflar arasındaki hizmet akdi davalı işveren kurumca ihbar ve kıdem tazminatları ödenmek suretiyle iş Kanunu 'nün 13.maddesi uyarınca feshedilmiştir. Davacı işçinin fesih tarihinde yağlılık aylığı almaya hak kazanmış bulunması , değişik Kamu kuruluşlarındaki hizmet sürelerinin kıdem tazminatı hesabında birleştirilmesini gerektirmez. Özel Dairenin bozma ilamında vurgulandığı gibi, emeklilik süresi dolmuş bir işçinin işine son verilmesi onun emekliye sevk edildiği anlamına da gelmez. Çünkü işverenin böyle bir yetkisi yoktur. Gerçekten 506 sayılı Sosyal Sigortalar Yasa1 sı zorunlu emeklilik sistemi öngörmemiş, aksine yaşlılık aylığından yararlanmayı işçinin .kendi isteğine bırakmıştır. Öte yandan fesih, bozucu yenilik doğuran bir irade açıklaması olup, karşı tarafa ulaşmakla hüküm ve sonuçlarını doğurur. Davacı işçinin hizmet akdinin yukarıda açıklanan biçimde davalı kurum tarafından 1475 sayılı iş Yasasından kaynaklanan hakları ödenmek suretiyle feshedildikten sonra, işçinin emeklilik için Sosyal Sigortalar Kurumuna başvurması, feshin hukuki sonuçlarını etkilemez.
Bu durumda, iş akdinin davacı işçi tarafından İş Yasasının 14/4. maddesi anlamında, yaşlılık aylığı almak amacı ile feshedildiğini kabule olanak bulunmadığı açıktır. O itibarla Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken önceki kararda direnilmesi doğru değildir. Bu nedenle usul ve Yasaya aykırı bulunan direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Davalı vekili Av. Gürtan D...'nin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen sebeplerden dolayı HUMK. nun 429. maddesi uyarınca BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 16.11.1994 gününde oybirliği ile karar verildi.
