T.C.

YARGITAY

Hukuk Genel Kurulu

E. 1994/2-244

K. 1994/465

T. 29.6.1994

 

 

 

KARAR ÖZETİ Tabii babalığına karar verilen çocuk, Medeni Kanunun 443. maddesindeki nesebi sahih olmayan çocuk kapsamındadır ve sahih nesepli çocuklar gibi mirasta eşit paya sahiptir. Bu itibarla, mahkemenin mevcut delilleri  değerlendirmek suretiyle davanın kabulüne dair verdiği karar doğrudur.

(743 s. MK. m. 241-289, 290-314,92/1, 443)

(2709 s. Anayasa m. 10, 35, 4)

 

Taraflar arasındaki "verasetin iptali" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; (Mersin 2. Sulh Hukuk Mahkemesi)nce davanın kabulüne dair verilen 23.9.1992 gün ve 1992/236-1267 sayılı kararın incelenmesi bir kısım davalılar vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 26.4.1993 gün ve 1993/603-4179 sayılı ilamiyle; (...Türk Medeni Kanununun kabul ettiği sisteme göre, zümre mirasçılığı kural olarak hısımlık bağına dayanmaktadır. Bir kimsenin kanından gelen kimsenin, onun mirasçısı olabilmesi için, kan bağının varlığı yeterli olmayıp bu kan bağının hukuken tanınmış olması da gerekmektedir. Kanun özellikle çocukla baba arasındaki hısımlığı, evlilik içi doğumla (MK. 241) ana babanın doğumdan sonra evlenmeleri ile (MK. 247) nesebin yasal şartların varlığı belirlenerek h~kim tarafından düzeltilmesi ile (MK. 249) ve devamı) veya kısaca af Kanunları olarak nitelendirilen "bir evlenme aktine dayanmayan birleşmelerden doğan çocukların neseplerinin düzeltilmesine..." ilişkin Kanunlar uyarınca idari yoldan belirlemektedir. Bu yollar dışında sahih nesep bağı denen bu hısımlık kurulamamakta çocukla baba arasındaki bağ herkes tarafından bilinse ve hatta baba bunu Kanunun gösterdiği şekiller dışında ikrar etmiş olsa bile, çocuk babanın sahih nesepli füruu (hısımı) sayılamamaktadır.

 

Sahih nesepli füruun dışında kalan ve evlilik dışı ilişkiden doğan çocuklar babaları yönünden kural olarak nesepsizdirler. Nesepsiz çocuklar, babaları tarafından usulüne (MK. 291) uygun tanındıkları (MK. 290) veya, hakimin tüm sonuçları ile babalığa hükmetmiş (MK. 295, 310) olduğu hallerde baba ile çocuk arasında nesebi sahih olmayan bağ doğar. Medeni Kanunun 295 ve müteakip maddeleri uyarınca açılan dava sonunda aynı Kanunun 310. maddesi şartlarının oluşmaması sebebiyle kurulan, yalnızca mali sonuçlu babalık bağı ile nesep ilişkisinin kurulup kurulmadığının ortaya konması davanın çözümünde Önem kazanmaktadır.

 

Medeni Kanunun 8. babında, sahih olmayan nesep bağının hangi şartların tahakkuku halinde oluşacağı açık ve kesin bir biçimde açıklanmıştır. Bu şartlardan her hangi birinin eksik olması halinde kurulan bağı sahih olmayan nesep olarak nitelemek mümkün olmaz. Bu cümleden olarak 310. madde şartlarının tesbit edilememesi sebebi ile tüm sonuçları ile babalığa hüküm kurulamaması halinde, ilamın sahih olmayan nesep bağını kurduğunu kabul etmek mümkün değildir. Medeni Kanunun söz konusu babında yer alan kuralların hep birlikte dikkate alınması bu sonucu zorunlu kılmaktadır. 290. maddede yer alan "hüküm" sözünü de, bu babın tüm şartlarının var olduğunu tesbit eden hüküm olarak anlamalıdır.

 

Medeni Kanunun 297. maddesinde babalık davası tarif edilmiştir. "Dava, ana ve çocuk lehine babanın NAKTİ TEDİYATTA BULUNMASI TALEBİNE DAİR OLABİLECEĞİ gibi, Kanunun tayin eniği hususlarda, bu taleple birlikte veya ayrıca, BABALIĞIN AHVALI ŞAHSİYEYE MÜTEALLİK BUTUN NETAYİCİLE, hükmen tayinine dair de olabilir. "Kanunun 304, 305 ve 306. maddelerinde, ana ve çocuk lehine nakti tediyatın neler olduğunu açıklamıştır. Nakti tediyatın dışında kalan çocuk-baba ilişkileri içinde yer aldığı kuşkusuz olan, miras hakkını, bu kapsamda mütelala etmek mümkün olmaz. Kanunda söz konusu ayrım muhafaza edildiği sürece, yalnızca, anaya doğum masrafları, iaşe masrafları, gebelik ve doğurmanın sebep olduğu diğer masraflar (MK. 304) manevi tazminat (MK. 305) ve çocuk için nafaka (MK. 306) ödenmesine ilişkin hüküm kapsamını genişletmek kesin hüküm düşüncesi ile de bağdaşmaz. Esasen teknik anlamda bir babalık hükmü olmayan nakli ödeme emrini taşıyan söz konusu ilamı, yerleşmiş (galat) tabii babalık ismi dayanak yapılarak genişletmek hukuki görülemez.

 

Anayasa Mahkemesi'nin 11.9.1987 tarihli, 1/18 sayılı Kararı ile Medeni Kanunun o zaman mer'i 443. maddesinin birinci fıkrasında yer alan "bunların (nesebi sahih olmayan hısımlar) baba cihetinden mirasçı olabilmeleri, babalarının kendilerini tanımış veya babalıklarına hüküm sudur etmiş bulunmasına mütevakkıftır" cümlesinin iptal edilmesi de; çocuğun, yalnızca nafaka ödemeye mahkum tabii babaya mirasçı olması için yeterli değildir. "Anayasa Mahkemesi bir Kanun veya Kanun Hükmünde Kararnamenin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanunkoyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez" (Anayasa 153). Bu kural Anayasa Mahkemesi'nin herhangi bir kararının yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde yorumlanmasına da engeldir. Şu halde iptalin konusu ile sınırlı ve dar yorumu zaruridir. Bu cümleden olarak önce Medeni Kanunun 443. maddesinin kapsamını tayin etmek, sonra iptal edilen hükümlerin hangi imkanı veya yasağı ortadan kaldırdığını açığa çıkarmak gerekmektedir.

 

Medeni Kanunun onüçüncü babında kanunen mirasçı kabul edilenler tek tek sayılmıştır. Öncelikle hısımların (kan hısımları) mirasçı olabileceği belirlenmiş (MK. 439443) sıhri hısımlardan karı kocanın mirasçılığı, (MK. 44) düzenlendikten sonra, sırası ile evlatlığın (MK. 447) ve Hazinenin (MK. 448) mirasçılığı düzenlenmiştir.

 

Mirasçı olabilecek hısımlar arasında -özellikle açıklamak gerekir ki 439. maddede düzenlenen füruu' dan ayrı olarak- 443. maddede SAHİH OLMAYAN NESEBDE miras düzenlenmiştir. Görülüyor ki, Kanun sahih olmayan neseb bağını ayrı bir mirasçılık sebebi kabul etmekte, sahih olmayan neseb bağının kurulmasını onların sahih nesebli mirasçılar arasına girmesi veya onlar gibi mütalaa edilmesi için yeterli kabul etmemektedir. Medeni Kanunda 11 .9.1987'den önce mer'i hüküm, nesebi sahih olmayanlar yönünden, üç kural ortaya koymakta idi. Bunlardan birincisi nesebi sahih olmayan hısımların ANA TARAFINDAN nesebi sahih hısımlar gibi mirasçı olabilecekleridir. 2. kural, tanıma veya babalık hükmü ile neseb bağının kurulmuş olması halinde, babanın nesebi sahih hısımları gibi mirasçı olabileceklerine, üçüncü kural da babanın nesebi sahih füruu ile içtimaları halinde miras paylarına ilişkindi. Anayasa Mahkemesi son iki kuralı iptal edince, kalan hüküm yalnız ve yalnızca Nesebi sahih olmayan hısımların ANA TARAFINA mirasçılıklarına inhisar etmektedir. Böylece NESEBİ SAHİH OLMAYANLARIN BABA YÖNÜNDEN MIRACILIKLARI kanunda DUZENLEMESIZ KALMIŞTIR. Nitekim, Medeni Kanunda ortaya çıkan bu boşluk 23.11.1990 günü yürürlüğe giren, 3678 sayılı Kanunla doldurulmuş, sözkonusu 443. maddede düzenleme ile, eski metinde yer alan, "ana tarafından" sözleri çıkarılarak, bu kişilerin babalarına, (tanıyan veya tüm sonuçları ile hükme bağlanan) mirasçılıkları kurala bağlanmıştır.

 

Tüm bu açıklamalar gösteriyor ki;

 

Baba ile tabii bağı belirleyen ilam, sahih olmayan neseb bağının kurulması için yeterli değildir. Böyle bir tabii ilişki içinde bulunan kişiler birbirlerine mirasçı olamazlar. Bu yönler gözetilmeden, davacı ile 16.1 .1989'da ölen davalıların murisi arasında tabii bağı tesbit eden, 4.12.1991 günlü 668-705 sayılı ilam dayanak yapılarak, davacının mirasçı olacağının kabulü ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru bulunmamıştır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

 

Temyiz eden: Davalılar vekili.

 

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve direnme kararının verildiği tarih itibariyle HUMK.nun 2494sayılı Yasa ile değişik 438/II. fıkrası hükmü gereğince duruşma isteğinin reddine karar verilip dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

 

Dava, tabi babalığına karar verilen çocuğun, baba bakımından mirasçılığına ilişkindir.

 

Medeni Kanunumuzun yedinci babı nesebi sahih çocukların (MK. m. 241-289), sekizinci babı ise nesebi sahih olmayan çocukların (MK. m. 290-314) durumlarını hükme bağlamıştır. Konunun aydınlanabilmesi için nesebi sahih olmayan çocuklar kimlerdir, bunun belirlenmesi gerekmektedir. Nesebi sahih olmayan çocuğun anası onu doğuran kadındır. Babası (tanıma) veya (babalığına hüküm verilmekle) gerçekleşir (MK. m. 290). 0 halde baba bakımından tanınan yahut babalığına karar verilen çocukların, nesebleri gayri sahihtir. Tanımanın şartları, şekli, tanımaya karşı yapılan itirazlar Medeni Kanunun 291-294. maddeleri arasında yer almış, buna karşılık babalık davaları ise Medeni Kanunun 295-314. maddeleri arasında düzenlenmiştir. 295. madde, kimin babalık davası açabileceğini, 296. madde süresini, 297. madde ise mevzuunu (konusunu) açıklamıştır. Babalık davası ana ve çocuk yararına babanın belirli bir miktar para ödemesine ilişkin olabileceği gibi (tabi babalık), Kanunun öngördüğü hallerde bu taleple beraber veya ayrıca hükmen, bütün sonuçlarıyla babalığın tayinine (tam babalığa) ilişkin de olabilir (MK.).

 

Babanın anaya evlenme vaadetmesi, cinsel ilişkinin suç teşkil etmesi veya kadının üzerinde nüfuzun kötüye kullanılması söz konusu ise, tam babalığa hükmedilecektir (MK. 310). Ancak gerek tabii, gerek tam babalığa hükmedilebilmesi için çocuğun ana ve baba arasındaki cinsel ilişkiden meydana geldiğinin ispatlanması mutlaka gerekmektedir. Bu husus ortak şarttır.

 

Medeni Kanunun sekizinci babında yer alan (298-kayım tayini), (299- 300 yetki), (301-karineler.), (302-309 ananın durumu), (304, 305, 306 maddi-manevi tazminat ile nafaka) ve diğer (308, 309, 311, 312, 313) maddeleri babalık davasının ortak hükümleridir. Bu durumda gerek tam, gerekse tabii babalığına karar verilen çocuğun nesebi gayri sahihdir. Diğer bir anlatımla tabii babalığına karar verilen çocuk artık nesebsiz değildir.

 

Nitekim, Medeni Kanunun 92/1 maddesi nesebi sahih olsun olmasın usul-furu sırasında evlenme mennudur derken, bunu amaçlamış ve tabii babalığına karar verilen çocuğun da ana-babası ile evlenemeyeceği kuralını getirmiştir.

Miras ile ilgili hükümler ise Medeni Kanunun 3. kitabında, ayrı bir bölüm içersinde toplanmıştır. Sahih olmayan nesebte miras 443. maddede açıklanmıştır. Konunun çözümü için tarihi gelişimin de incelenmesi zorunludur.

 

443. maddenin ilk hali;

 

Sahih olmayan nesebte miras başlığını taşımakta ve "nesebi sahih olmayan hısımlar, ana tarafından nesebi sahih hısımlar gibi mirasçılık hakkına haizdir. Bunların baba cihetinden mirasçı olabilmeleri babalarının kendilerini tanımış veya babalıklarına hüküm sudur etmiş bulunmasına mütevakkıftır. Baba tarafından nesebi sahih olmayan, bir çocuk yahut füruu, babasının nesebi sahih furularıyla içtima ederse, nesebi sahih bir çocuğa veya ferilerine isabet eden hissenin yarısını alır biçiminde düzenlenmiştir.

 

Bu maddenin son iki fıkrası, Anayasa Mahkemesi'nin 11.9.1.987 gün ve 1/18 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.

 

Anayasa Mahkemesi kararında, tabii babalığına karar verilen çocuğun nesepsiz olmayıp, gayri sahih nesepli olduğu vurgulandıktan sonra, aralarında Kanunun tanıdığı manada evlilik bağı kurulamayan kadınla erkeğin ilişkisinden dünyaya gelen çocuğun, sahih nesepli olamayacağı, bunların gayri sahih nesepli olabilmeleri için de tanınması veya babalıklarına hüküm verilmesi gerekeceği, ancak evlilik dışı doğan çocukların zayıf bir statüde tutulmasının, düşünülemeyeceği çocuğun kendi iradesi dışında gelişen olaylardan da sorumlu tutulamayacağı böylece evlilik dışı çocukların, babasından hiç miras alamayacağı ve sahih nesepliye oranla yarısını almasının savunulamayacağı, bu çocukların toplum dışına itilerek, horlanarak; bazı temel haklardan yoksun bırakılarak aile dışında tutulmasının benimsenemeyeceğine işaretle, Yasadaki düzenlemeyi (miras yönünden) Anayasanın 10. maddesindeki eşitlik, 35. maddesindeki mülkiyet ve 41. maddesindeki ailenin korumasına ilişkin maddelerine aykırı bularak iptal etmiştir. Kararın gerekçesinde ayrıca iptal sonucu ortaya çıkan duruma göre, Medeni Kanunun 443. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, nesebi sahih olmayan hısımların, ana tarafından nesebi sahih hısımlar gibi mirasçı olmaları durumunun devam edeceği ve ayrıca bunların Medeni Kanunun 290. maddesine göre tahakkuk eden babalarından miras alabilecekleri de açıkça dile getirilmiştir.

 

Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararındaki temel görüş, Medeni Kanunun 290. maddesine göre tam veya tabii babalığına karar verilen çocukların, (nesebi sahih' olmayan çocukların) nesebi sahih çocuklar gibi, mirasta eşit pay almaları biçiminde özetlenebilir.

 

İptal üzerine, 443. maddede, "Nesebi sahih olmayan hısımlar. da, nesebi sahih hısımlar gibi mirasçılık hakkına haizdir" biçiminde yeniden düzenlenmiştir.

 

Yeni metnin gerekçesi aynen "bilindiği üzere 443. madde, sahih olmayan nesepte miras hükümlerini ihtiva etmektedir. Bu maddedeki baba tarafından nesebi sahih olmayan bir çocuk yahut füruu, babasının nesebi sahih füruu ile içtima ederse, nesebi sahih bir çocuğa veya ferilerine isabet eden hissenin yarısını alırlar. Bunların baba cihetinden miracı olabilmeleri, babalarının kendilerini tanımış veya babalıklarına hüküm sudur etmiş bulunmasına mütevakkıftır, şeklindeki .hükümler Anayasa Mahkemesi)nin 11.9.1987 gün ve 1987/1 esas - 1987/18 Karar sayılı kararı ile miras yönünden nesebi sahih ve gayri sahih çocuklar için ayırım yapılmasını Anayasanın Kanun önünde eşitliği düzenleyen 10 ve mülkiyet hakkını düzenleyen 35 ve ailenin korunmasını düzenleyen 41. maddelerine aykırı bularak iptal etmiştir. Bu nedenledir ki madde, nesebi sahih ve gayrisahih çocukların miras hakkında eşitlik sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir" biçimindedir.

 

Netice olarak, tabii babalığına karar verilen çocuk, Medeni Kanunun 443. maddesindeki nesebi sahih olmayan çocuk kapsamındadır ve sahih nesepli çocuklar gibi mirasta eşit paya sahiptir. Bu itibarla mahkemenin mevcut delilleri değerlendirmek suretiyle davanın kabulüne dair verdiği karar doğrudur. 0 halde usul ve yasaya uygun bulunan direnme kararı onanmalıdır.

 

Sonuç :Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle (ONANMASINA) ve (30.000) lira bakiye temyiz ilam harcının temyiz edenden alınmasına, 29.6.1994 gününde oy-çokluğu ile karar verildi.

 

 

 

Anayasa Mahkemesi'nin 11.9.1987 günlü, 1/18 sayılı kararıyla bazı bölümleri iptal edilen, Medeni Kanunun 443. maddesi hükmü mirasın açıldığı .... tarihte, ötedenberi olduğu gibi, "Sahih olmayan nesebde miras" başlığını muhafaza ile "Nesebi Sahih olmayan hısımlar, ANA TARAFINDAN nesebi sahih hısımlar gibi mirasçılık hakkını haizdir" biçiminde idi. Şu halde munise karşı açtığı babalık davası sonunda, mali sonuçlu (MK. 306) bir karar istihsal edenlerin mirasçı olabilip, olamayacaklarını kanunumuzun sistematiği içinde, bu hükme göre, araştırmak zorunludur.

 

Her ne kadar TBMM.' nin 26.12.1944 tarihli ve 1367 sayılı Yorum Kararı (RG. 1 944/5621) ile kanunların kenar başlıklarının kanun metinlerinden sayılmadıkları belirtilmiş ise de, Medeni Kanunumuzun madde kenar başlıkları inceleyen hükmün kapsam ve amacının, sistematiği içinde ortaya konması bakımından önemi büyük olup hükmün yorumunda başlıca dayanak noktasını oluşturur. Bu sebeple olaya uygulanacak hükümlerin kanunun sistematiği içinde yerlerini belirlemek, yorumun sağlıklı yapılması için önem taşımaktadır.

 

Medeni Kanunun 3. kitabı miras hukukunu düzenlemektedir. 13. bab kanuni mirasçılar başlığını taşımakta, mirasçı olabilecek kimseler 4 bölümde gruplanmaktadır. Bunlardan A harfi ile gösterilenler hısımlar, B harfi ile gösterilenler sağ kalan eş, C ile gösterilen evlatlık ve en sonda D ile gösterilen de hazinedir. Görüldüğü gibi, A ile belirlenen gruba girenler hısımlık (Nesep) denen kan ve hukuk bağı ile munise bağlı olan füru, ana baba, büyükana ve büyükbabalar ile sahip olmayan nesep bağı ile murise bağlı olanlardır. Buradan açıkça anlaşılacağı üzere kanunumuzun sistemi içinde sahih olmayan nesep bağı ile munise bağlı olanlar fürudan ayrı ve özel bir grup olarak mütalaa edilmiş ve miras bu biçimde düzenlenmiştir. O halde miras hukuku bakımından sahih olmayan nesep bağı olanları, füru olarak mütalaa etmek doğru olmaz.

 

 

 

 

Kanunun 241. maddesinde evlilik içinde doğumun, sahih nesebin unsuru olduğu "evlilik mevcut iken veya zevalinden itibaren 300 gün içinde doğan çocuğun babası kocadır" sözleri ile açıkça vurgulanmıştır. Evlilik dışında doğmuş olmakla, beraber ana-babanın evlenmesi veya ana-babanın evlenme vaadine rağmen birinin ölümü veya hacri sebebiyle evlenememeleri halinde hakimin hükmü ile de nesebin sahih olacağı 247 ve 249. maddelerde düzenlenmiştir.

 

Nesebi sahih olmayanlar Kanunumuzun 8. Babında belirlenmistir. Bunlar evlilik dışı ilişkiden doğmakla birlikte 291 ve 312. madde uyarınca tanınanlar olduğu açıklandıktan sonra, 310 ve 312. maddede tüm sonuçları ile babası hükmen belirlenenlerin de nesebi sahih olmayanlar cümlesinden olduğu hükme L?ağlanmıştır.

 

Anlaşılıyor ki Kanunumuz , baba yönünden tabii bağı nesep ilişkisinin. dolayısıyla miras hakkının doğumu için yeter görmemiştir. Bu tabii bağın yanında evlenme, hakimin belirli unsurların varlığını tesbit ederek tesis edeceği hüküm gibi kurucu ve sekle bağlı bir hukuki ilişkinin varlığını da unsur olarak kabul etmiştir (Prof. Aydın Zevkliler, Medeni Hukuk, 318. sayfa; Prof. Selahattin Sulhi Tekinay, Türk Aile Hukuku, 436. sayfa; Prof. Necmettin Feyzi Feyzioğlu, Aile Hukuku, 458. sayfa). Hukuki durumları Medeni Kanunun 241, 247, 249, 253, 291, 310. maddelerine uyanlar hısım olarak kabul edilirler.

 

Durumları Medeni Kanunun 310. maddesine tam uymamakla beraber aynı kanunun 295, 304, 305, 306. maddelerine uyanların, Medeni Kanunun 443. maddesinde gösterilen sahih olmayan nesepli kişilerden olarak kabul edilip edilmeyecekleri ortaya çıkarılmakla ihtilafın çözümü mümkündür.

 

 

 

Kanunumuz baba yönünden nesep ilişkisinin belirlenmesi için çocukları önce evlilik içi ve evlilik dışı doğanlar biçiminde ikiye ayırmaktadır. Evlilik içinde doğanlar nesepli, evlilik dışı doğanlar nesepsiz olarak belirlenmektedir. Medeni Kanunun 247. maddesi uyarınca ana babanın evlenmesi ile veya 249. madde uyarıca hakimin hükmü ile nesebi düzeltilenlerin de, neseplilerin, daha sağlıklı bir ifade ile sahih neseplilerin; haklarından yararlanacakları, 252. maddede hükme bağlanmaktadır. Konu ile ilgisi olmayan af kanunları ile nesepleri düzeltilenle, evlatlıklar üzerinde durmak istemiyoruz.

 

 

 

 

 

Mali sonuçlu babalık hükmü de, acaba nesebi gayrısahih nesep bağı kuran bir hüküm müdür? Yoksa yalnızca tüm sonuçları ile babalık hükmü oluşmadan gayrisahih nesep bağı kurulmaz mı? Bu problemi kanunumuzun sistemi içinde çözmek gerekir. Yukarıda açıklandığı üzere kanunumuz' iki çeşit babalık davası öngörmüştür. Bunlardan birincisi mali sonuçlu babalıktır. Bu tür bir hükmün neler teminettiği 304, 305, 306. maddelerde gösterilmiştir. İkincisi ise tüm sonuçlu babalık olup, temin ettiği sonuçlar ise 312. maddede gösterilmiştir.

 

8. Babının C ile ayrılan bölümünde babalık davası düzenlenmiştir. Bu bölümün alt başlıkları romen rakamları ile tasnif edilmiş, romen rakamları ile V numaralı alt başlık hükmün neye tealluk edeceğini, davanın hangi hakları sağlayacağını belirtmiştir. Bunlar ana lehine maddi ve manevi tazminat ile çocuk lehine nafakadan ibarettir. Bundan sonra gelen romen rakamı ile VI numaralı alt başlık çok önemli ve dikkat çekicidir. 310. maddeye ait bu başlık "Babalık Hükümü" biçiminde düzenlenmiştir. İşte bu sebeple babalık hükmü dendiği zaman 310. madde unsurlarının oluştuğunu tesbit eden bir hükmün akla gelmesi zorunludur.

 

312. maddede babalık hükmü ile çocuğa tanınan haklar belirlenmiştir. Yalnızca ve yalnızca 310.. madde uyarınca oluşan babalık hükmünün gayrisahih nesebe tereddüp eden haklar sağlayacağı bu kuralla hükme bağlanmıştır. Bu haklar arasında mirasında bulunduğu tabidir.

 

Medeni Kanunun 304, 305 ve 306. maddeleri uyarınca oluşan ve yalnızca ödenti emrini taşıyan bir hükmü babalık hükmü olarak tavsif etmek, hem HUMK.nun 388. maddesinde yer alan açıklık kuralına aykırı olarak hükmü tevsi; hem de aynı kanunun 237. maddesinde tarif edilen kesin hükmün konusunu değiştirmek olur. Hiç bir mahkemenin buna yetkisi yoktur.

 

 

 

 

 

Yüksek Mahkemeye bu iptal itirazını getiren Sorgun Sulh Hukuk Mahkemesi'nin itiraz gerekçesinden o davada konu olan çocukların statüsü açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Ancak çocukların nüfus sicilinde anne hanesinde baba adları Ahmet olarak yazılı oldukları anlaşılmaktadır. Mahkeme, çocukların birinin nesebinin af kanunu ile düzeltilmesine rağmen tanındığını ifade etmiş, diğerlerinin baba yönünden de nesebi gayrisahih" olduklarını açıklayarak kavram kargaşası yaratmıştır. Çocukların nesepleri gayrisahih olsa baba hanesinde kayıtlı olmaları gerekirdi. Yüksek Mahkeme "Evlilik dışı çocuğu babası belli ise, yalnızca mali sonuçlar doğuran babalığa hükmolunması halinde çocukla babası arasında tabii babalık bağı doğmuş olur. Böyle bir durumda çocukla babası arasında hukuksal yönden bir hısımlık ilişkisi meydana gelmez" biçiminde, Medeni Kanunun kuralını tesbit ettikten sonra, söz konusu 443. maddenin birinci fıkrasında yer alan, "Bunların (nesebi sahih olmayan hısımların) baba cihetinden mirasçı olabilmeleri, babalarının kendilerini tanımış veya babalıklarına hüküm sudur etmiş bulunmasına mütevakkıftır" cümlesi ile "Baba tarafından nesebi sahih olmayan bir çocuk yahutfüruu, babanın nesebi sahih füruları ile içtima ederse, nesebi sahih bir çocuğa veya ferilerine isabet eden hissenin yarısını alır" biçimindeki 2. fıkrayı iptal etmiştir. Burada tartışma konusu olan tabii Anayasa Mahkemesi'nin kararı veya gerekçeleri değildir. Ancak Anayasa 'nın 153/2. maddesi "Anayasa Mahkemesi bir Yasa kuralını iptal ederken kanun koyucu gibi hareketle yeni bir uygulamaya yol açacak biçiminde hüküm tesis edemez" kuralı yer almaktadır. Yüksek Danıştay 8. Dairesi'nin 1986/402-1988/ 192 sayılı kararında (Danıştay Dergisi 72-73 sayı, sayfa 576) ifade ettiği gibi, bu kural yalnızca Anayasa Mahkemesi'ne hitap etmemektedir. Yine Anayasa'nın aynı maddesi uyarınca tüm mahkemeleri bağlayıcı nitelikteki Anayasa Mahkemesi kararlarına kapsam tayin ederken, sözkonusu 153/2. madde hükümlerini dikkate almak zorunluluğu ortadadır. Yargıtay bu konuda da bağımsız yorum hak ve yetkisi-ne sahiptir. Anayasa Mahkemesi' nin "nesepsiz çocukların da baba yönünden miras hakkına sahip olmaları gerektiği" doğrultusundaki gerekçeleri, sürekli uygulanması zorunlu bir kural olarak kabul edilemez. Aksi düşünce Anayasa'nın açıkl4nan 153/ 2. maddesinin ihlaline yol açar. Problemi, Anayasa Mahkemesi'nin iptal gerekçeleri ile değil iptal kararından sonra ayakta kalan ve olay tarihinde men olan Medeni Kanun hükümleri ile çözmek gerekir. İptalden sonra sözü geçen 443. madde "Sahih olmayan nesebde miras" başlığı ile "Nesebi sahih olmayan hısımlar, nesebi sahih hısımlar gibi mirasçılık hakkını haizdir" biçimini kazanmıştır. Yukarıdaaçıklandığı üzere miras hukuku bakımından füru olmadıklarından nesepsizler nesebi gayri sahihlerin tabii babaya veya babalığı hükme bağlananlara mirasçı olacakları yönünde kanunda (Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı sonucu)bir hüküm kalmamaktadır.

 

 

 

 

Bu cümleden olarak kanunumuz 112. madde ile birden çok kişi ile evlenmeyi yasakladığı gibi, 92. madde de yakın kan bağı olanların evlenmelerini yasaklamış-tır. 292. madde biribiri ile evlenmeleri yasak olanlardan veya evli kadınların zinasından doğan çocukların tanınamayacağını hükme bağlamıştır.

 

 

 

 

 

 

 

 

Ülkemizin değerli hukukçuları eserlerinde (Prof. B. Köprülü, 287. sayfa; Prof. N.F. Feyzioğlu, 543. sayfa; Prof. 5.5. Tekinay, 566. sayfa; Prof. N. Kocayusufpaşaoğlu, 78. sayfa; Prof. H.V. Velidedeoğlu, 649. sayfa ve Prof. A. Zevkliler 906. sayfa) ve Doç. C. Koçhisarlıoğlu'nun A.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi'nin 1991-1992/1 -4. sayısında yayımlanan özel çalışmasında ifade ettikleri üzere MALİ SONUÇLU BABALIK HLIKMÜ TABİİ BABA İLE ÇOCUK ARASINDA HISIMLIK (NESEP) İLİŞKİSİ KURMAZ, BUNLAR BİRBİRLERİNE MIRASCI DA OLAMAZLAR. Aksi yönde oluşan çoğunluk düşüncesine katılmak açıklanan sebeplerle mümkün olamamıştır.

1. Başkanvekili 2. Hukuk Dairesi Başkanı

  Y. Mete GÜNEL . Nedim TURHAN

19. Hukuk Dairesi Üyesi 2. Hukuk Dairesi Üyesi

 

 

 

 

 

 

2- Nesebi Gayri Sahih Çocuklar (düzgün olmayan soybağlılar); evlilik dışı doğumda ana babanın sonradan evlenmemiş ancak soybağı (nesebi), yargıç kararı ile düzeltilmiş (tashih edilmiş) çocuklar ile Medeni Yasanın 291-292. maddesi kurallarına göre soybağı (nesebi) baba tarafından tanınmış çocuklardır.

 

 

 

 

 

Baba evlilik dışında doğan çocuğu tanıyabilir (MY. m. 291). Ancak Medeni Yasanın 292. maddesinde belirtildiği gibi bir bireyle evlenmeleri yasak olan veya evli erkek veya kadının zinasından doğan çocuk tanınamaz.

 

 

Düzgün olmayan soybağlı çocuklar, velayet ile ilgili kurallar saklı kalmak kaydıyla nesebi sahih (düzgün soybağlı) çocuklar gibi babanın kişisel durumlarına sahip olacağı gibi Anayasa Mahkemesi'nin Medeni Yasanın 443. maddesindeki nesebi gayri sahih (düzgün olmayan soybağlı) çocukların mirastan 1/2 oranında pay alacakları yolundaki, kuralı iptal etmesi ve yeni yasal düzenleme sonucu mirastan da tam pay almaları olanağı da doğmuştur.

 

3- Babalık davası ile doğal babası belirlenen nesepsiz çocuklar (doğal soybağlı); yukarıda ikinci bölümde açıkladığım gibi; kişisel sonuçlarıyla babalık davası açmak olanağı olmayan durumlarda, Medeni Yasanın 295. maddesiyle getirilen kurallar evlilik dışı çocuklar için de başka bir olanak tanınmıştır. Dava ile çocuğun doğal (tabi) babası belirlenebilen durumlarda ancak MK. 297/1 'e göre mali babalık açılablir. Doğal babanın belirlenmesiyle nesep-soybağı açısından gayri sahih-düzgün olmayan- her hangi bir hukuki ilişki kurulmaz bunlarda nesepsiz çocuklardır. Baba, yargı kararıyla belirlense bile çocukla baba arasında gayri sahih de olsa bir nesep bağı kurulmaz.

 

 

 

 

 

 

 

 

Anayasa Mahkemesi, çocuğu doğal babasının yargı kararıyla belirlenmiş bir olayda; "çocuğun babanın mirasçısı olabileceği gerekçesiyle" yalnız Medeni Yasanın 443/1-2 ve 2. maddesi iptal etmesidir. Bu davada da olay aynıdır: Anayasa Mahkemesi'nin gerekçesine rağmen "doğal babalık ilişkisi Yargıç kararıyla belirlenmiş kişinin babanın mirasçısı olmayacağı sonucuna varmak" iki Yüksek Mahkeme kararı arasında çelişkiyi de beraberinde getirir.

 

Ne var ki; çelişki var diye, Anayasa Mahkemesi'nin gerekçesinden hareketle Yargıç kararıyla doğal babalığı kabul edilen çocuğa da mirasçılık hakkı tanımak Medeni Yasaya 290. maddesine aykırı olan; çünkü Medeni Yasanın 290. maddesi başlığından da anlaşılacağı üzere 443. madde de sözü geçen nesebi sahih olmayan (düzgün olmayan soybağlıları) belirlemiştir. Bu madde ve diğerleri Yasa koyucu tarafından değiştirilmedikçe veya Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmedikçe "yargıç tarafından doğal babaları belirlenmiş çocuklar nesebi gayri sahih çocuklar gibi babanın mirasçısı olamaz.

 

 

 

Burada, hukuki kavramların anlamının bilinmemesinin veya yanlış algılanmasının doğurduğu olumsuz sonuçlarla karşı karşıya kalınmıştır; nesebi gayri sahih -düzgün olmayan soybağ- çocuk kavramı ile doğal babalığın belirlenmiş hukuk açıdan nesepsiz olan çocuk kavramları karıştırılmıştır. Bu sonuç, Türk Hukuku açısından düşündürücüdür.

 

 

 

 

 

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972