T.C.

YARGITAY

Hukuk Genel Kurulu

E. 1994/14-855

K. 1995/242

T. 29.3.1995

 

 

USULİKAZANILMIŞ HAK İSTİSNALARI

 

KARAR ÖZETİ Görev, kamu düzenine ilişkin olup mahkemenin her aşamasında kendiliğinden gözönüne alınacağı için, orman kadastrosu itiraz davasında, Yargıtay bozma kararına hakem sıfatıyla bakmak üzere uyan mahkemenin; kadastro işlerinde 3533 sayılı Yasa hükümleri uygulanmayacağı gerekçesiyle davaya, kadastro mahkemesi olarak devam etmesinde, istisnalardan birisi uygulandığı için, usuli kazanılmış hakkın ihlali söz konusu değildir.

(1086 s. HUMK. m. 7/1,2)

(3402 s. Kadastro K. m. 26/2)

(3533 s. Tahkim K. m. 1)

 

Taraflar arasındaki "orman sınırlamasına itiraz" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, (Tekirdağ Kadastro Mahkemesi)'nce davanın reddine dair verilen 20.6.1990 gün ve Esas no : 1989/181, k: 1990/138 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 28.3.1991 gün ve Esas no : 1991/2731, k: 1991/3232 sayılı il~mı ile; (...Davanın tarafını teşkil eden İdareler 3533 sayılı kanunun 1. maddesinde gösterilen kuruluşlardandır. Aralarındaki uyuşmazlığın bu Yasanın 4. maddesi gereğince hakem sıfatı ile çözümlenmesi gerekir. Orman kadastrosuna itiraz davaları için 6831 sayılı kanunun 3373 sayılı kanunla değişik 11/1. maddesi gereğince kadastro mahkemelerinin görevlendirilmiş olması daha özel bir kanun olan 3533 sayılı kanundaki usulün uygulanmasını gerektirmez. İdareler arasındaki uyuşmazlığın daha kısa yolla mahallinin amaçlandığı açıktır. Davaya kadastro mahkemesinde hakem sıfatı ile bakılmalıdır. Belirtilen husus gözetilmeksizin işin esası hakkında karar verilmesi doğru değildir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece, önceki kararda direnilmiştir.

 

Temyiz eden: Davacı Orman Genel Müdürlüğü vekili.

 

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

 

Dava, orman sınırlamasına itiraza ilişkindir. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık, Özel Dairenin davaya 3533 sayılı Yasa uyarınca hakem sıfatıyla bakılması gerektiğine işaret eden bozma kararına mahkemece uyulduktan sonra kadastro mahkemesince davaya bakılıp bakılamayacağı, diğer bir anlatımla olayda usul? kazanılmış hakkın doğmuş olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. Gerçekten, 9.5.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da açıklandığı üzere, bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü meydana gelir. Usul? kazanılmış hak olarak tanımlayacağımız bu durum mahkemeye hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararındaki esas çerçevesinde işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirir.

 

Uzun yıllardan beri Yargıtay uygulamaları ve öğretide benimsenen usul? kazanılmış hak müessesesi, usul hukukunun dayandığı vazgeçilmez ana temellerden biridir. Bu kuralın uygulanmasında iki istisna öngörülmüştür. Bunlar, mahkemece Yargıtay Dairesi bozma kararına uyulduktan sonra görülmekte olan davaya uygulama imkanı bulunan yeni bir İçtihadı Birleştirme kararı çıkması; diğeri de 4.2.1959 tarih, 13/5 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında vurgulandığı üzere hükmüne uyulan bozma kararından sonra göreve ilişkin yeni bir düzenlemenin getirilmiş olmasıdır.

 

Somut olayda da, göreve ilişkin bozma kararına uyulmuş bulunmaktadır. Ancak, hemen belirtmek gerekir ki, görev kamu düzenine ilişkin olup, mahkemenin her aşamasında hakim tarafından kendiliğinden (re'sen) nazara alınması gerekir. Hukuk Genel Kurulu'nun 11.11.1992 günlü kararında da açıkça vurgulandığı üzere, orman kadastrosu bir kadastro işidir ve buna itiraz halinde davanın kadastro mahkemesinde görülmesi icap eder. Kadastro mahkemelerinin zaman bakımından görev alanı ve yetkilerini belirleyen 3402 sayılı Yasanın 26. maddesinde de (Kadastro işlerinde 3533 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaz) denilerek, genel bir anlatımla açık ve kesin olarak (kadastro işlerinde 3533 sayılı Yasanın uygulanmayacağı) hükme bağlanmıştır. Bu itibarla, kadastro işlerinde hakeme gidilemeyeceği ve kadastro mahkemesinin görevli olduğu anılan Yasanın ~mir hükmü gereğidir. Hal böyle olunca, yerel mahkemenin davaya kadastro mahkemesinde bakılması gerektiğine ve olayda usul? kazanılmış hakkın bulunmadığına değinen direnmesi yerindedir. Nevar ki, işin esası ile ilgili temyiz itirazları Özel Dairesince incelenmemiştir. Bu durumda dosya işin esasına yönelik temyiz itirazlarının tetkiki için Dairesine gönderilmelidir.

 

Sonuç Yukarıda açıklanan nedenlerle işin esası ile ilgili temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın 20. Hukuk Dairesi'ne gönderilmesine, 29.3.1995 gününde oybirliği ile karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972