 |
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
Esas No: 1993/893
Karar No: 1994/124
Tarih: 09.03.1994
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Taraflar arasındaki "evlat edinme akdinin iptali" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İncirliova Asliye Hukuk Mahkemesi'nce davanın reddine dair verilen 5.11.1991 gün ve 1991/23-1991/152 sayılı kararın incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmesi üzerine;
Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 28.5.1992 gün ve 6062-6328 sayılı ilamı:
(.. Dava dilekçesiyle davacılar, Evlat edinen Rabia Dağdemir'in evlat edindiği tarihte 86 yaşında yatalak hasta, ehliyetsiz diğer bir deyişle aldatılmaya elverişli makul hareket edebilme ehliyetinden yoksun, bulunduğu bir sırada ve bilgisi dışında düzenlenen vekaletname ile evlat edinme işleminin gerçekleştirildiğine, evlat edinenin notere gidemeyecek kadar hasta olduğu bu itibarla noterin köye getirildiği ve vekaletin köyde düzenlenmiş olmasına karşın aynı gün Aydın Devlet Hastanesinden ehliyetli olduğuna dair tek imzalı rapor alındığını resmi belgelerin dahi çelişkili olduğunu belirterek 86 yaşına gelmiş bir kimsenin 55 yaşında bir başkasını evlat edinmesinin de samimi kabul edilemeyeceğini iddia ile evlatlık sözleşmesinin bozulmasını istemiştir.
Davacı iddiasını belirten resmi belgeler, bilirkişi incelemesi ve tanıkla kanıtlayacağını açıklamış, mahkeme 5.11.1991 günlü oturumda davacının tanık dinletme isteğini red ederek başkaca bir incelemeye de gerek duymayarak isteği red edilmiştir.
Evlat edinme ilişkisi evlatlıkla evlat edinen arasında düzgün soy bağını yapay olarak düzenleyen bir aile hukuku sözleşmesidir. Evlatlık ilişkisinin temelinde bir yandan çocuğu olmayanların evlat özlemini gidererek (YHGK. 15.6.2965 gün 1117/4625 sayılı kararı) diğer taraftan birçok kimsesiz çocuğu bir aile ortamı içinde şefkatle, sevgiyle büyütüp yetiştirmek ve onları topluma kazandırma amacı bulunmaktadır. Özellikle çeşitli harpler, afetler sonrası ailesiz kalan onbinlerce kimsesiz çocuk evlat edinme kurumu ile aile ortamı içinde yetişme olanağına kavuşabilmişlerdir. Evlat edinme ilişkisinde insanlığa hizmet etme gayesinin baskın bulunduğu gözden uzak tutulmamalıdır. Zira bu ilişki evlilik dışı doğup tanıma koşulları bulunmayan çocukların da aile ortamına alınabilmesine hizmet edebilmektedir. Bu itibarla ilişkinin mirasçılardan mal kaçırma veya onların payını azaltma kastı altında veya hizmetçi gibi kullanma amacıyla kurulmasına izin verilmemesi gerekir.
Evlat edinme ilişkisi bir medeni hukuku sözleşmesidir (Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararı 10.11.1954 gün ve 17/24). Bu sözleşmenin geçerli olabilmesi için her şeyden önce onu yapanların Medeni Haklarını kullanma ehliyetine sahip olmaları, olayda iradeyi bozan bir etkenin bulunmaması gerekir. Bilindiği gibi sözleşmelerde ehliyetsizlik ve olayımıza özgü M.K. 253-255 maddelerinin öngördüğü eksiklik butlan iradeyi bozan bir etkenin bulunmaması gerekir. Bilindiği gibi sözleşmelerde ehliyetsizlik ve olayımıza özgü M.K. 253-255 maddelerinin öngördüğü eksiklik butlan iradeyi bozan nedenlerden birinin bulunması (hata, hile, tehdit vs.) fesih nedenidir. Sağlıklı bir sonuca ulaşılması belirtilen genel bilgilerin ışığı altında olaya yaklaşılması, gösterilecek taraf, delillerinin amaç doğrultusunda değerlendirilmesiyle mümkündür.
Evlat edinenin 86 yaşına kadar evlat edinme gereksinimi duymamış olmasına karşın 55 yaşında bir kimseyi evlatlığa alması ilişkinin amacı yönünden üzerinde durulması gereken önemli bir husustur. Diğer taraftan evlat edinenin şehir merkezine gelemiyecek katar yatalak olduğu vekaletnamenin bu nedenle köyde yapıldığı belirtilmiş olmasına rağmen aynı gün Aydın Devlet Hastanesinde muayene edilip rapor almış olması kuşku yaratan bir diğer nedendir.
O halde tarafların belirteceği delillerin toplanması, gösterecekleri tanıkların dinlenmesi ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir. Davacıların iddialarının araştırılması delillerin dinlenmemesi bu yöndeki isteklerin yasal bir gerekçeye dayalı olmaksızın red edilmesi usul ve Yasa'ya aykırıdır..) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle, evlat edinme müessesesinin niteliğini açıklayan ve somut olayda, çözüme ulaşılabilmesi için tarafların gösterecekleri delillerin toplanması gereğine işaret eden Özel Daire bozma kararı Hukuk Genel Kurulu'nca da aynen benimsendiği bir yana, delillerin toplanmasından önce davacıların evlat edinenle aralarındaki irs ilişkisinin belirlenerek davadaki sıfatlarının saptanmasının gerektiği de kuşkusuz olduğuna göre bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve Yasa'ya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı (BOZULMASINA) 9.3.1994 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.