DAVA VE KARAR : Taraflar arasındaki "tespite itiraz" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Kaş Kadastro Mahkemesince davanın reddine dair verilen 28.9.1990 gün ve 75-278 sayılı kararın incelenmesi davacı Hazine vekili tarafından istenilmesi üzerine;

Yargıtay 16.Hukuk Dairesi'nin 20.2.1992 gün ve 9893-3110 sayılı ilamı:

( ... Nizalı taşınmazın tesbit gününe kadar 20 yılı aşkın süreden beri davalı tarafın zilyedinde olduğunu, bilirkişi ve tanıklarca haber verilmiştir. 23.7.1983 günü yürürlüğe giren 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu 1710 sayılı Eski Eserler Kanunu ile 5805 sayılı Kanun'u yürürlükten kaldırmış, tamamen yeni esas ve usullere yer vermiştir. Kanun Kamu düzeni ile ilgili olduğu için derdest davalara uygulanacağı açıktır. Kanun'un 5.maddesinde Kültür ve Tabiat Varlıklarının Devlet malı niteliğinde olduğu 11. maddesinde bu varlıklarla koruma alanlarının zilyetlikle kazanılamayacağı öngörülmüştür. 7.maddesi bu varlıkları tesbit için Kültür ve Turizm Bakanlığınca yapılacağını, Tapu kütüğüne tescil kararının Yüksek Kurulca verileceğini, 8.maddesi varlıkların koruma alanlarının Bölge Kurullarınca tesbit edileceğini, bu kurulun kararına karşı Yüksek Kurul Nezdinde itiraz edilebileceğini, 61.maddesi Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerin bu kararlarla bağlı olacağını hükme bağlamıştır. Ancak, açılan dava nedeniyle bu kanunla getirtilen düzenleme doğrultusunda Mahkemelerce de tescil kararı verilmesinde Yasal zorunluluk vardır. Bu itibarla nizalı taşınmazın üzerinde korunması gerekli kültür ve tabiat varlığı bulunup bulunmadığının Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan sorulması, bulunduğu tesbit edildiği takdirde tapu kütüğüne tescili gerekip gerekmediği yönünden Yüksek Kurul'dan karar istenmesi, bu varlıkların korunma alanlarının tesbiti için Bölge Kuruluna müzakere yazılması ve haritaya bağlanması, bu kurul kararına karşı taraflara Yüksek Kurul'a itiraz için 30 günlük süre tanınması, kurul kararlarına göre kesinleşen Kültür ve Tabiat varlığı ile korunma alanının Hazine adına tapuya tesciline, tapu kütüğünün beyanlar hanesine varlığın korunması gerekli kültür veya tabiat varlığı ve alanı olduğu şerhi verilmesine kültür veya tabiat varlığı ile korunma alanı dışında kalan yer için ise şartları varsa davalı kişi adına tapuya tescil kararı verilmesi gerekir... ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda: mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Davacı ve mukabil davalı, Hazine, tapulamaca kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayalı olarak davalı adına tesbit edilen dava konusu 190 parsel sayılı taşınmazın, doğal ve arkeolojik "SİT" alanı içinde kalan ve devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğunu ile sürerek bu yerin davalı ve mukabil davacı adına yapılan tesbitinin iptali ile adına tesbit ve tescilini istemiştir.

Çekişmeli taşınmazın tesbit gününe kadar 20 yılı aşkın süreden beri davalı tarafın zilyetliğinde olduğu ve arkeolojik "SİT" alanı içerisinde bulunduğu hususları tartışmasızdır.

Hemen belirtmek gerekir ki; bir taşınmazın salt arkeolojik "SİT" alanında kalması onun kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ile veya diğer bir mülkiyet belgesi ile iktisap edilmesine engel değildir. koşullarının gerçekleşmesi durumunda bu yer mülk edinilebilir.

Nitekim 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 3.maddesinin 1.fıkrasında, kültür varlıklarından, 2.fıkrasında tabiat varlıklarından ne anlaşılması gerektiği belirtilmiş, 3.fıkrasında "SİT" alanı tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin ürünü olup, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri özelliklerini yansıtan kent ve kent kalıntıları önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler ve tesbiti yapılmış tabiat özellikleri ile korunması gerekli alanlar olarak tanımlanmıştır.

Maddenin 5.fıkrasında da koruma alanının, taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının muhafazaları veya tarihi çevre içinde korunmalarında etkinlik taşıyan, korunması zorunlu olan alan bulunduğu ifade edilmiştir.

Görüleceği üzere; arkeolojik "SİT" alanı genelde çok geniş bir sahayı kapsamakta kültür ve tabiat varlıkları ile bunların koruma alanları ise "SİT" alanı içerisinde ancak daha küçük yüzölçümüne sahip kısımlarda kalmaktadır. Kültür ve tabiat varlıkları ile bunların korunması için zorunlu bulunan alanlardan oluşan bütünler, geçmişten günümüze intikal eden bizlerin de yarınki nesillere aynen devretmemiz gereken yeri doldurulamaz çok değerli Kültür Hazine'leridir.

Aynı Yasa'nın 11.maddesi ile de, yalnızca korunması zorunlu kültür ve tabiat varlıkları ve bunların korunma alanlarının zilyedlikle iktisap edilemiyeceği hükme bağlanmıştır. "SİT" alanı olarak ilan edilen yerlerin hukuki durumu yapılaşma ağırlıklıdır. Zira, 17.madde hükmüne göre bu alan için de kalan yerlere ait imar planları ortadan kalkar ve korunma amaçlı imar planları yürürlüğe girer.

O itibarla arkeolojik SİT alanı içerisinde kalan taşınmaz malların zilyedlikle edinilmesi hakkında ilgili Yasalar çerçevesinde izlenmesi gereken yola işaret eden ve Hukuk Genel Kurulunca da aynen benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulması gerekirken önceki kararda direnilmesi doğru değildir.

O halde Usul ve Yasa'ya uygun bulunmayan direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davacı ve mukabil davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı (BOZULMASINA) karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972