DAVA : Taraflar arasındaki "boşanma" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; (Yalova Asliye Hukuk Mahkemesi)nce davanın kabulüne dair verilen 11.12.1989 gün ve 15-966 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 27.9.1990 gün ve 3059-8653 sayılı ilamı ile; (... Eşlerin süreklilik amacı ile kurdukları evliliğin sürdürülmesi çeşitli nedenlerle mümkün olmadığı zamanlarda boşanma kaçınılmaz olmaktadır. Bu yeni statünün eşlerin ruhsal varlıklarında bir takım etkileri olduğu gibi maddi mali varlıklarında da etkili olabilmektedir. (MK. 143, 144, 146). İşte kanun koyucu boşanmada kusursuz eşin mal varlığında oluşan azalmaları karşılama yükümlülüğünü kusurlu eşe yüklemiştir. Bu arada Medeni Kanunun 143/1. maddesinde, "mevcut ve hatta muntazar bir menfaatı boşanma yüzünden haleldar olan kabahatsız karı veya kocanın, kabahatli olan taraftan münasip maddi bir tazminat talebine hakkı" olduğu hükme bağlanmıştır. Hakim zararın bu kurallar kapsamı içinde kalıp kalmadığını takdir ve tayin ederken hükmün unsurlarını dikkate alacağı şühpesizdir. Bu tazminat boşanmayı gerektiren olaylarda kabahatsiz eşin kabahatliden isteyeceği bir giderim olduğuna göre tazminatına kusura dayanan haksız fiil tazminatı olduğu kabul edebilir. Kabahatin hukuki ilişkisinin taraflarından birinin, ilişkinin kendisine yükleyeceği yükümlülüklere aykırı hareketi veya hukuka aykırı bir fiil olduğu şüphesizdir.

Böyle olunca Borçlar Kanununun 41 ve müteakip maddelerinde düzenlenen tazminatın dışında 143. madde düzenlemesinin mevzuf bir düzenleme olduğu, buradaki hükümlerin kifayet etmediği halde genel hüküm niteliğinde olan Borçlar Kanunu hükümlerinin uygulanması gerektiği kabul edilmelidir.

Kanun vazıı hangi hallerin mevcut ve hatta muntazar menfaatler olduğunu sıralamıştır. Tarafların evlilik birliği içinde devam eden vaziyetlerinin belirlenmesi, mevcut menfaatlerin belirlenmesi bakımından önem taşır. Eşlerin birbirlerine karşı kanunda gösterilen görevleri yerine getiriş biçimi olayın çözümüne etkilidir. Birliğin devamı süresince kocanın seçtiği evin niteliği, karı ve çocukların infak ve iaşesi (MK. 152) eve kadının bakımı (MK. 153), bir meslek veya sanat icrasına müsaade edilip edilmediği (MK. 159), karı koca mallarının idare biçimi (MK. 170-240) ve özellikle kadının aile masraflarına katkısı (MK. 151 ve 190) ortaya konmalıdır. Bütün bu ilişkiler veya benzerlerinde süre gelen cari uygulamadan vazgeçilmesi ile kabahatsiz eşin mal varlığında meydana gelen zararın giderilmesi zorunludur.

Bütün bunların yanı sıra kabahatsiz eşin; muntazar menfaatleri (bir yardım sandığı yararlarından yoksun kalma, karı koca arasındaki mal rejimlerinin erken sona erdirilmesi sebebiyle oradan beklenen yararlar gibi) sebebiyle de maddi zararın doğduğu iddia ve ispat edilebilir.

Davacı, davalının bütün eşyalarını davalı tarafından alınıp verilmemesi, yokluğa düşmesi ve özellikle maddi destekten yoksun kalışı sebebiyle maddi tazminat istemiştir. Yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde evlilik içinde devam eden fiili durum araştırılıp davacının maddi bir zararının olup olmadığı belirlenip, varsa miktar hakkında bilirkişi hesap ve mütalası alınmak gerekirse, Borçlar Kanununun 42 ve müteakip maddeleri çerçevesinde zarar ve tazminat miktarı takdir olunmak gerekirken, eksik inceleme ile ve genel deyimler gerekçe yapılarak maddi tazminatın hüküm altına alınması doğru bulunmamıştır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Temyiz eden: Davalı vekili.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

 

KARAR : Dava; evlilik birliğinin müşterek hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyen derecede temelinden sarsıldığı iddiasına dayalı boşanma, maddi, manevi tazminat ve nafaka isteklerine ilişkindir. Özel Daire ile yerel mahkeme arasında direnme kararı yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık yalnızca maddi tazminat istemi ile ilgilidir.

Öncelikle belirtmek gerekirken,boşanma ile ilgili olmak üzere istenecek maddi tazminat boşanmanın eki niteliğindedir ve boşanmanın sonucu ile sıkı sıkıya bağlıdır. MK.nun boşanma halinde tazminat başlıklı 143. maddesinde, mevcut ve hatta muntazar bir menfaati boşanma yüzünden haleldar olan kabahatsız karı veya kocanın, kabahatlı olan taraftan münasip bir maddi tazminat talebine hakkı vardır hükmü getirilmiştir, görüleceği üzere, maddi tazminatın hüküm altına alınabilmesi için, önce bu konuda bir istek ve boşanma yüzünden mevcut, hatta muntazar bir menfaatın haleldar olması ve istekte bulunan tarafın boşanmada kabahatinin olmaması gerekir. Yine burada açıklıkla ifade etmek gerekirki BK.nun 41 ve onu takip eden maddelerinde öngörülen maddi tazminat ile boşanma yüzünden kabahatsiz eşin mevcut ve beklenen menfaatlerinin haleldar olması halinde kabahatli eş tarafından kendisine münasip bir tazminat verilmesini düzenleyen MK.nun 143. maddesi ile getirilen maddi tazminat mahiyetleri gereği yek diğerinden farklıdır. Yasa koyucu her ne kadar belirli koşulların gerçekleşmesi halinde mevcut ve muntazar menfaatı haleldar olan eşin uğradığı zarar nedeni ile kabahatli eşten maddi tazminat talep etme hakkı bulunduğunu hükme bağlamış isede, özellikle muntazar menfaatlerin neler olduğunu göstermemiştir. Maddi tazminata esas alınabilecek ve boşanma yüzünden haleldar olduğu ileri sürülen menfaatler, toplumun genel yapısı, ülke ve yaşam gerçekleri gözönüne alınmak suretiyle ve herhalde evlilik birliğinin sürdüğü dönemde normal koşullar altında bir eşin, diğer eşten yapmasını bekleyebileceği ölçüde makul, ciddi ve sürekli olmalıdır. Yine maddi tazminat miktarı belirlenirken, haleldar olduğu ifade edilen menfaatlerin varlığının kanıtlanması yanında, kabahatsiz eşin eğitim düzeyi, yaşı itibariyle evlenme şansının kaybetme oranı ve ileri sürülen isteğin başka bir yolla karşılanmasının mümkün olup olmadığının değerlendirilmesinin gerekeceği de kuşkusuzdur. Bu durumda davacıdan, maddi tazminat isteğine dayanak yaptığı ve boşanma yüzünden halele uğrayacağını ileri sürdüğü mevcut ve muntazar menfaatleri nedeni ile uğrayacağı zarar ile ilgili bilgi alınması ve mevcut delillere göre somut olayın özellikleri gözetilerek yukarıda açıklanan genel çerçeve içerisinde değerlendirme yapılarak gerektiğinde davacı yararına münasip bir maddi tazminata hükmedilmesi icap eder.

Bu itibarla, belirlenen biçimde bir incelemeye dayanmayan önceki kararda direnilmesi doğru değildir. O halde usul ve yasaya uygun bulunmayan direnme kararı bozulmalıdır.

 

SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire, bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 27.5.1992 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972