DAVA : Taraflar arasındaki "tesbit" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; (Samsun İş Mahkemesi)nce davanın kabulüne dair verilen 15.6.1990 gün ve 573-260 sayılı kararın incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 10. Hukuk Dairesi'nin 21.1.1990 gün ve 7236,11161 sayılı ilamı ile; (... 22.5.1946 tarih, 26/9 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı'na göre, kural olarak her hadisenin hukuki hükümleri o hadisenin vukubulduğu tarihte yürürlükte olan kanun hükümlerine tabidir. Ancak, kamu düzeniyle ilgili bulunan veya metninde (makable şamil olacağı) geriye yürüyeceği belirtilen yasalar bunu ayrıcalığını teşkil eder. Davanın yasal dayanağını oluşturan ve 3395 sayılı Kanun'un 13. maddesi ile, 2098 sayılı Kanun'un ek 1. maddesine ilave edilen IV. bendinin geriye yönelikşekilde uygulanacağı hususunda anılan yasada açık bir hüküm bulunmadığı gözetilmeden aynı Kanun'un 18. maddesinde yazılı yürürlük tarihi yerine bahsi geçen bendin geriye yönelik şekilde 1.9.1977 tarihinden itibaren sonuç doğuracak biçimde uygulanmış ve hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırıdır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Temyiz eden : 1 - Davalı vekili

2 - Davalı SSK. vekili.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

 

KARAR : Mahkeme ile Özel Daire arasındaki uyuşmazlık, davacının, S......  Gübre Sanayii A.Ş.'ne ait işyerinde 1.9.1977-1.10.1987 günleri arasındaki çalışmalarından dolayı 506 sayılı Kanun'un ek 5. maddesinde öngörülen itibari hizmet süresinden yararlanıp yararlanamayacağı konusundadır.

Azotlu gübre sanayiinde kimi çalışanlara itibari hizmet süresinden yararlanmak hakkı 3395 sayılı Kanun'un özel hükmüyle 1.10.1987 tarihinden başlayarak tanınmış bulunduğu ve kanun hükmünün geriye yürütülemeyeceği konuları mahkemenin kabulü altındadır. Ancak mahkeme, belirtilen tarihten önceki çalışmalar yönünden 506 sayılı Kanun'a ,2098 sayılı Kanun'la eklenen ek 1. (3520 sayılı Kanun'la yapılan numaralamaya göre ek 5.) maddenin 11. bendinin (a) işaretli alt bendi hükmüne dayanarak davacıya bu dönem için de itibari hizmet süresinden yararlanma hakkı tanımıştır. Gerçekten de anılan (a) bendinde, "solunum ve cilt yoluyla vücuda geçen gaz veya diğer zehirleyici maddelerle" çalışma hali, itibari hizmet süresinden yararlanma nedeni olarak öngörülmüş olup, davacının çalışmalarını da belirtilen, koşullar altında geçtiği dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. Ne varki, (a) bendin de yazılı fiziksel koşulun gerçekleşmesi sözü edilen haktan yararlanmak için tek başına yeterli değidir. Bu koşulla birlikte (a) bendini de kapsayan (11) işaretli ana bent hükmüne göre, ayrıca, "basım ve gazetecilik işyerinde" çalışır olmak koşulunun da gerçekleşmesi gerekir. kanunun açık hükmü ve Yargıtay'ın kökleşmiş içtihatları ve mahkemelerin genelde uygulaması bu doğrultudadır. Nitekim, 3395 sayılı Kanun'a ilişkin tasarının Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülmesi sırasında, zehirli gaz ve maddelerle çalışan başka iş kollarının da bulunduğuna işaret edilerek orada çalışanlara da aynı hakkın tanınması önerilmiş ise de, konunun hazırlık çalışmasını gerektirdiği belirtilerek, önerilen geniş kapsamlı düzenleme ileri tarihlere bırakılmış, bu hakkın yalnızca gemi adamları ile azotlu gübre ve şer sanayiinde çalışanlara tanınmasıyla yetinilmiştir (Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 20.6.1987 günlü, 121, Birleşim Tutanağı, Dergi s: 206-209). Bundan başka Ankara 1. İş Mahkemesi'nce, sözü geçen ek maddenin alt bentlerinde yazılı koşullarla çalışan sigortalılar arasında eşitliğin sağlanması amacıyla, bu hakkı kimi işkoluna özgü biçimde ve sınırlı olarak verilmesine, yol açan I, II, III ve IV. bentlerin işkolunu belirleyen ibarelerinin iptali istemiyle itiraz yoluna başvurulmuş ise de, Anayasa Mahkemesi'nce itiraz, diğer sigortalıların da bu haktan yararlanmaları doğrultusunda her zaman yeni düzenlemeler yapılabileceği görüşüyle reddedilmiştir. (Anayasa Mahkemesi'nin 2.5.1989 günlü 52619 sayılı Kararı, Resmi Gazete'nin 4 Ocak 1990 günlü sayısı).

Açıklanan yasama evreleri, Anayasa Mahkemesi kararı ve nihayet kanunun açık hükmü karşısında; davacının, salt olarak, zehirli gaz ve maddelerle çalışması olgusuna dayanılarak, 1.9.1977-1.10.1987 döneminde yalnızca basım ve gazetecilik işkolu için tanınmış olan haktan davacının da yararlandırılmasına hukuken olanak bulunmadığı yönü belirgin biçimde ortaya çıkmaktadır. Şu halde, azotlu gübre sanayiinde çalışmakta olan davacının, ancak, 1.10.1987 tarihinden sonrası için itibari hizmet süresinden yararlandırılması gerekirken, daha önceki dönemi de kapsar biçimde hüküm kurulması, doğru değildir. O itibarla Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

 

SONUÇ : Davalılar vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince(BOZULMASINA),istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 12.6.1991 gününde oybirliği ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972