ÖZET : Muhdesat, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde gösterilir. MK.nun 919 ve 920. maddelerinde belirtilen şahsi ve ayni hakların şerh ve tescili niteliğinde değildir. Beyanların işlevi eylemli ve hukuki durumu göstermek, aleniyet ve kanıtlama kolaylığı sağlamaktır.

 

 

Taraflar arasındaki kadastro tesbitine İtiraz" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; (Fethiye Kadastro Mahkemesi)ince davanın reddine dair verilen 26.4.1988 gün ve 1987/190-1988/129 sayılı kararın incelenmesi davacı tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 16. Hukuk Dairesi'nin 6.11.1989 gün ve 586-15934 sayılı ilamıyla; (...Mahkemece toplanan ve doğru olarak değerlendirilen delillere göre sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak, taşınmaz üzerinde kadastro tesbitinden Önce oluşturulan muhdesat bulunduğu dosya kapsamı ile sabit olduğu halde, mahkemece muhdesat hususunda hüküm kurulmamıştır. 3402 sayılı Kadastro Kanununun 19/2. maddesi uyarınca, taşınmaz üzerinde malikinden başka bir kimseye veya paydaşlarından birine ait muhdesat mevcut ise; bunun sahibi, cinsi, ihdas tarihi ve iktisap sebebi belirtilerek tutanağın veya kütüğün beyanlar hanesinde gösterileceği hükme bağlanmıştır. Hal böyle olunca, mahkemece muhdesat yönünden araştırma ve inceleme yapılarak hüküm kurulması gerekirken, bu hususun kararda tartışılmaması ve bu yönden hüküm kurulmaması isabetli bulunmamaktadır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece, önceki kararda direnilmiştir.

 

Temyiz eden: Davacı.

 

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

 

Yerel Mahkeme ile Özel Daire arasındaki uyuşmazlık, deliceliklerin (yabani zeytinliklerin) aşılanmak suretiyle zeytinlik haline dönüştürülmesi işleminin, muhdesat olarak kabul edilip edilemeyeceği noktasında toplanmaktadır.

 

3402 sayılı Kadastro Kanununun 19/2. maddesi, "Taşınmaz mal üzerinde malikinden başka bir kimseye veya paydaşlardan birine ait muhdesat mevcut ise bunun sahibi, cinsi, ihdas tarihi ve iktisap sebebi belirtilerek tutanağın ve kütüğün beyanlar hanesinde gösterilir" hükmünü taşımaktadır. Taşınmaz üzerinde bulunan muhdesatın bu tapu kütüğünün beyanlar hanesinde gösterilmesi ilkesi, ilk kez yürürlükten kaldırılan 766 sayılı Tapulama Kanununun 40. maddesinde kabul edilmiştir. Kanunlarımızda muhdesatın tanımı ve açıklaması yapılmamıştır. Bu nedenle öncelikle muhdesatın anlamı, niteliği, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde gösterilmesi ve bu ilke ile kanun koyucunun güttüğü amacının açıklanması gerekli görülmüştür.

 

Muhdesat  kelimesi sözlük anlamıyla sonradan meydana gelmiş, eski olmayan, yeni yapılmış, ortaya konulmuş şeyler demektir. Muhdesatın geçici ve taşınabilir olmaması, taşınmaz mala sıkı sıkıya bağlı bulunması gerekir. Muhdesat, mütemmim cüz niteliğindedir. MK.nun 619. maddesi gereğince taşınmaz malın maliki taşınmaz üzerinde bulunan muhdesatın da malikidir. MK., taşınmaz malın zemini ile üzerindeki muhdesatın malikinin tek olmasını ilke olarak kabul etmiş, bu ilkeye 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu ile üst hakkının düzenlenmesine ilişkin 3678 sayılı Kanunla istisna getirilmiştir. Eski Hukukumuzda, taşınmaz malın zemini için ayrı, üzerinde bulunan muhdesat için ayrı tapular oluşturulması kabul edilmiş, özellikle zeytin ağaçları için ağaçların sayısını belirtir zeytinlik tapuları oluşturulmuştur.

 

Kadastro Kanunlarının amacı; taşınmaz malların tesbit günündeki geometrik ve hukuki durumlarını tesbit ederek, Medeni Kanunun öngördüğü biçimde tapu sicili kurmaktır. Kadastro Kanunları tasfiye Kanunları niteliğinde olduğundan, özel ve genel hükümlere aykırı hükümleri de bünyesinde taşımaktadır (3402 sayılı Kadastro Kanunu 13/B, b, 15, 17 vd. gibi).

 

Taşınmaz mal üzerinde bulunan ve malikine ait olmayan muhdesatın, beyanlar hanesinde gösterilmesi de bu hükümlerden birisidir. Bu hükümle taşınmaz üzerinde malikinden başkasına ait hakların güvence altına alınması, tesbit tarihinden önceki dönem nedeniyle doğabilecek uyuşmazlıkların asgariye indirilmesi hedeflenmiştir.

 

Muhdesatın tapu kütüğünün beyanlar hanesinde gösterilmesi, MK.nun 919 ve 920. maddelerinde belirtilen şahsi ve ayni hakların şerh ve tescili niteliğinde değildir. 3402 sayılı Kadastro Kanununun gerekçesinde belirtildiği üzere, muhdesatın beyanlar hanesinde gösterilmesi eylemi durumun belirtilmesi demek olup, muhdesat sahibi yararına sürekli ve ayni bir hak meydana getirmez. Beyanların işlevi eylemli ve hukuki durumu göstermek, aleniyet ve kanıtlama kolaylığı sağlamaktır. Muhdesatın gösterilmesi, muhdesat sahibine şartları mevcut olduğu taktirde MK.nun 648, 650 ve 655. maddeleri uyarınca muhdesata taban arazinin temlik hakkını ayrıca izale-i şuyu davaları ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 19. maddesi gereğince kamulaştırma halinde muhdesat sahibinin hakkını korumayı sağlar. Muhdesat sahibinin haklarının hak düşürücü süre nedeniyle ortadan kalkması böylece önlenmiş olur.

 

Taşınmaz mal üzerine bina yapılması veya ağaç dikilmesinin muhdesat olduğu tartışmasızdır.

 

Deliceliklerin aşılanmak suretiyle kültür bitkisi haline dönüştürülmesi de, yeni ve evvelce mevcut olmayan bir olgudur. Zira, deliceliklerin iktisadi değeri yok denecek kadar azdır. Zeytinliklerin bulunduğu arazi genelde tarıma elverişli olmayan, verimsiz topraklardır. Bu tür topraklar delikceliklerin aşılanması ile değer kazanır ve bu suretle yurt ekonomisine de katkı sağlanır. Aşılı zeytin ağacının değeri, üzerinde bulunduğu zeminden fazladır. Eski hukukumuzda zeminden ayrı olarak zeytin tapuları oluşturulduğu gibi günümüzde de Zeytinciliğin ıslahı ve Yabani Zeytinlerin Aşılanması hakkındaki 3573 sayılı Kanun yürürlüğe konulmuştur. Bu özellikleri nedeniyle, 11.6.1958 gün, 8/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararı uyarınca deliceliklerin aşılanarak zeytinlik haline getirilmesi, ihya olarak kabul edilmiştir. Genel Kurul, deliceliklerin aşılanması işlemini mülkiyet hakkını kazandıran bir işlem olarak değerlendirmiştir. Deliceliklerin aşılanmasıyla niteliği tamamen değişmekte, verimsiz bitki,ürün veren hale dönüşmekte, kalıcı bir olgu ortaya çıkmaktadır. bu nedenle artık var olan bir ağaçtan söz edilemez. Aşılanma suretiyle evvelce mevcut olmayan ve yeni bir durum oluşmaktadır. Kanun koyucu, muhdesatın beyanlar hanesinde gösterilmesi ilkesini kabul etmekte başkasına ait hakların güvence altına alınmasını sağlamayı amaçlamıştır. Bu yaklaşımla, aşılama işleminin muhdesat olarak kabulü amaca göre yorum kurallarının gereğidir. Öte yandan, böyle bir yorum İçtihadı Birleştirme Kararının özüne ve hedefine uygun düşer. Zira, çoğun içinde az vardır. O itibarla; deliceliklerin (yabani zeytinliklerin) aşılanması suretiyle zeytinlik hale getirilmesinin muhdesat olarak kabulü gerektiğine işaret eden ve Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan direnme kararı bozulmalıdır.

 

S o  n u ç: Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının açıklanan nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince (BOZULMASINA), istek halinde temyiz harcının geri verilmesine, birinci görüşmede gerekli çoğunluk sağlanamadığından, 2.10.1991 tarihinde yapılan ikinci görüşmede oyçokluğuyla karar verildi.

 

 

Yerel Mahkeme ile Yüksek 16. Hukuk Dairesi arasındaki görüş ayrılığı, deliceliklerin aşılanması yolu ile elde edilen zeytin ağaçlarının 3402 sayılı Yasanın 19/2. maddesi uyarınca muhdesat olarak tesbit tutanağına ve tapu sicilinin beyanlar hanesine yazılıp yazılmayacağı noktasında toplanmaktadır. Söz konusu, zeytin ağaçlarının, deliceliklerin aşılanması ile elde edildiği, bu işlemin bir imar-ihya işlemi olduğu, davacı yararına zilyetlikle kazandırıcı zamanaşımı süresinin dolmaması nedeniyle Hazine adına taşınmazın tesbit ve tescil edildiği yönünde hiçbir uyuşmazlık bulunmamaktadır.

 

Bilindiği üzere, modern toplumlarda tapu sicilinin büyük önemi vardır. Böyle toplumlarda devlet tapu sicilini muntazam tutulmasını üstlenmiş, iyi tutulmamasından doğan sorumluluğu yüklenmiş, tapu sicilinin aleniyetini sağlamış, tapu siciline itimat prensibini getirmiştir. Elbette bu dereceden önem verilen sicillere kaydedilmesi gereken hakların ve düşürülmesi gereken şerhlerin bir düzene konması ve açıkça belirtilmesi gerekiyordu. Aksi halde; tapu sicilleri bir yaz boz tahtasına benzer, içinden çıkılması mümkün olmayan bir karmaşaya itilmiş olurdu. İşte bu amaçla, MK.nun 918. maddesi tapu siciline tescili gereken aynı hakları sınırlı olarak saymıştır. Aynı Yasanın 919. maddesi tapu siciline şerh verilecek kişisel hakları belirtmiş, diğer kişisel hakların kanunun sarahaten tayin ettiği hallerde tapu siciline şerh verilebileceğini öngörmüştür. 920. maddede mülkiyet hakkını kısıtlayan kişisel haklara, 921. maddede ise muvakkat kişisel haklara yer vermiştir. Konumuzla ilgili tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilecek hak ve bilgilerin neler olduğu Medeni Kanunda açıkça belirtilmemişse de, 910. maddenin açık hükmü ile Tapu Sicili Nizamnamesi'ne bırakılmıştır. Nitekim, 8.10.1 930 tarih, 10012 sayılı Tapu Sicili Tüzüğü beyanlar hanesinde gösterilecek hakların ve bilgilerin neler olduğunu 85-90. maddelerinde açıklamıştır. 0 halde, Tapu Sicili Nizamnamesi ve ilgili yasalarda açıkça öngörülenlerin dışında tapu sicilinin beyanlar hanesine de hiçbir şerh düşürülemez. Somut olayda, söz konusu edilen beyan, Tapu Sicili Nizamnamesi ve 3402sayılı Kadastro Kanununun 19/2.maddesine göre düşürülmesi gereken muhtesat şerhine ilişkindir. Gerek anılan maddede, gerekse bu maddeye paralel hüküm getirmiş olan yürürlükten kaldırılan 766 sayılı Tapulama Kanununun 40. maddesinde muhtesat sözcüğünden neyin kastedildiği açıklanmamıştır. Muhdesat sözcüğünün kapsamını ve niteliğini kanun koyucunun amacına ve MK.nun Tapu Sicili ile ilgili yukarıda belirtilen genel prensiplerine uygun olarak saptamak gerekmektedir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972