 |
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E:1990/9-401
K:1990/618
T:05.12.1990
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
* HUSUMET
* TEMSİLCİDE YANILMA
ÖZET : Maden ocağında iş kazası olan tüzel kişiliğe sahip Doğu Linyitleri İşletmesi'nin bağlı bulunduğu davalı TKİ. Genel Müdürlüğü, hizmet kolaylıkla yürütülsün diye işin görülmesini kendisine bağlı olarak kurduğu müesseseler arasında bölüştürmüştür: Bu nedenle davada; hasımda değil, hasmın temsilcisinde yanılma vardır.
(1086 s. HUMK. m. 38, 39)
Taraflar arasındaki "tazminat" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, (Ankara 3. İş Mahkemesi)nce davanın kısmen kabulüne dair verilen 19.12.1989 gün ve 450-2142 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 20.3.1990 gün ve 81-3160 sayılı ilamiyle; (...Dava TKİ. aleyhine açılmıştır. Davalı vekili husumet itirazında bulunmuştur. Davacıların murisinin Doğu Linyit işletmesi Müessesesi'ne bağlı Aşkale iş yerinde çalışmakta iken iş kazası sonucu öldüğünü bildirerek davanın D.L.İ. Müessesesi aleyhine açılması gerektiğini bildirmiştir. Gerçekten, D.L.İ. Müessesesi ayrı bir tüzel kişiliğe sahiptir. Bu durumda davanın adı geçen müessese aleyhine açılması gerekir. Davalının husumet itirazı yerindedir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılana yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Temyiz eden: Davalı TKİ. Genel Müdürlüğü vekili.
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, sigortalının, TKİ. Genel Müdürlüğü'ne bağlı Doğu Linyitleri İşletmesi İspir-Karahan Maden Ocağı'nda işçi olarak çalışmakta iken iş kazası sonucu ölmesi nedeniyle hak sahiplerince manevi tazminat istemine ilişkin olarak TKİ. Genel Müdürlüğü aleyhine açılmıştır.
Davalı TKİ. Genel Müdürlüğü vekili, husumet itirazında bulunmuş ve bu yönden davanın reddini istemiştir.
Gerçekten, Doğu Linyitleri İşletmesi Müessesesi, TKİ. Genel Müdürlüğü'ne bağlı bir kuruluş ise de, ayrı bir tüzel kişiliğe sahiptir.
D.L.İ. Müessesesi dışında, yine TKİ. Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak, ancak ayrı tüzel kişiliğe sahip 12 müessese daha bulunmaktadır.
Kömür üretimi ve işletmesi ile ilgili ana kuruluş, Genel Müdürlüktür. Ancak, Genel Müdürlük, hizmetin kolaylıkla yürütülebilmesini sağlamak amacıyla, işin görülmesini, kendisine bağlı olarak kurduğu müesseseler arasında bölüştürmüştür.
Bu itibarla, davada; hasımda değil, hasmın temsilcisinde yanılma sözkonusudur.
Bu durumda mahkemece yapılacak iş, davacıya gerekli önel verilip, gerçek temsilciye davetiye çıkarılması ve onun huzuru ile yargılama yapılmasının sağlanması ve sonucuna göre karar verilmesinden ibarettir.
Nitekim, Hukuk Genel Kurulu'nun 4.2.1977 gün, 1049-112 sayılı ve 3.6.1977 gün, 1708-577 sayılı kararlarında da aynı ilke benimsenmiştir. O halde, yerel mahkemece bu yön gözetilmeksizin, davalı TKİ. Genel Müdürlüğü aleyhine açılmış bulunan davanın yürütülerek esastan kabulüne ilişkin olarak verilen direnme kararı usul ve yasaya aykırı bulunduğundan bozulmalıdır.
Sonuç : Davalı TKİ. Genel Müdürlüğü vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenden dolayı HUMK. nun 429. maddesi gereğince (BOZULMASINA), istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 5.12.1990 gününde oybirliğiyle karar verildi.
