 |
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1990/325
K: 1990/492
T: 17.10.1990
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Taraflar arasındaki "tapu iptali ve tescil" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; ELAZIĞ Asliye 2. Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 10.5.1988 gün ve 1986/449-1988/139 sayılı kararın incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmesi üzerine,
Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 7.2.1989 gün ve 423-1230 sayılı ilamı:
(... Davacı vekili, müvekkilinin borcundan dolayı aleyhine yapılan icra takibinden ona ait 50 ada 11 parsel sayılı taşınmazın başkasının eline geçmesini önlemek, maddi durumu iyi olmasına rağmen o zaman için nakit sıkıntısı çektiğinden yatırımları nakte dönüşünceye kadar zaman kazanmak bakımından icra takibini uzatmayı düşündüğünü, bu hususta kardeşi Tahir İspir ile anlaştığını, anlaşma uyarınca Tahir İspir'in başkanı olduğu İspir Tarım ve Endüstri Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına ihaleye katıldığını, çekişmeli taşınmazın davalı şirkete ihale edildiğini; davacının icra takibine itiraz ettiğini ve ihalenin feshini istediğini, bu suretle icra takibinin uzamasını sağladığını, bu arada davacı Korkmaz İspirin İcra takibi ile ilgili olan borçları ödediğini; Tahir İspir'in anlaşma uyarınca taşınmazı almaktan vazgeçtiğini icra memurluğuna bildireceğini ve taşınmazın davacı uhdesinde kalmasını sağlayacağını, bu hususta gerekli işlem yapmak üzere randevünün alındığını; sonradan iki kardeş arasında hesap görülürken uyuşmazlık çıktığını, Tahir İspir'in anlaşma hükmünü yerine getirmediğini ve çekişmeli taşınmazı davalı şirket adına tapuya tescil ettirdiğini; gerek Tahir İspir'in ve gerekse davalı Şirketin ihale bedeli olan 14 Milyon 500 bin lirayı ve diğer icra giderlerini ödeyecek mali güçleri olmadığını bildirerek tapu kaydının iptali ile çekişmeli taşınmazın davacı adına tescilini istemiştir.
Açıklandığı veçhile, taraflar arasındaki uyuşmazlık, inanç sözleşmesinden kaynaklanmaktadır. Bu tür davalar, her türlü delille isbatlanabilir. Ancak dava değeri beşbin lirayı geçtiğinden iddianın yazılı delille isbatı zorunludur. Davacı ve vekili, icra memurluğunca yapılan ihale lehdarı ve halen taşınmazın maliki olan İspir Tarım ve Endüstri Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile vaki inanç sözleşmesine ilişkin iddia ileri sürmemişler ve yazılı bir delil ibraz edememişlerdir. Davacı ile davalı Şirket Başkanı ve kardeşi olan Tahir İspir arasındaki özel anlaşma anılan Şirketin hukukunu ve dolayısiyle davayı etkilemesi mümkün değildir.
Bu itibarla, dinlenme olanağı bulunmayan davanın reddi gerekirken aksine bazı görüş ve dşünce ile kabulü usul ve yasaya aykırıdır..) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : Davacı ile eş ve çocuklar olarak beş kişilik aile bireyinden oluşan davalı Anonim Şirketin temsilcisi öz kardeştir. Kardeşler arasındaki hukuksal ilişki İnanç Sözleşmesinden kaynaklanmaktadır. Bilindiği ve 5.2.1947 gün 20/6 sayılı Yargıtay İnançları Birleştirme Kararı4nda da belirtildiği üzere İnanç sözleşmesi, İnanç gösterilene bir hakkın kullanılmasında davranışlarını inanç gösterenin tesbit ettiği amaca uydurmak borcunu yükler. Eş anlatımmla inanç gösterilen kişi, inanç gösteren mamına yapılacak bir işlemden sonra taşınmazın mülkiyetini ona (inanç gösterene) geçirme yükümlülüğü altına girmiş ise, yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde bunun dava yoluyla hkmen yerine getirilmesi istenebilir. Kuşkusuz değinilen türdeki bir dava ancak yazılı delille kanıtlanabilir.
Somut olayda ise, 1986/2827 nolu Ankara 6. Sulh Hukuk Hakimliği"nin delil tesbiti dosyasında mevcut bilirkişi raporu münderecatı ve Akbank tarafından bildirilen belge ve yazılara göre davacı Ahmet Korkmaz İspir, dava konusu taşınmazın ilk ihale tarihi olan 6.4.1984 ... den önce 17.1.1984 tarih ve 193-218 sayılı ipotek belgesi ile davalı Anonim Şirketin Akbank Koyunpazarı Şubesindeki 5471-8 nolu hesabına 65 Milyon TL. ipotek vermiştir. Yine davalı şirket hesabına verilen teminat mektuplarının paraya çevrilmesi nedeniyle bunun karşılığı olarak 26.3.1985 15.4.1985 tarihleri arasında 10.257.513 TL. aynı hesaba davacı tarafından yatırılmış durumdadır. ayrıca davacının Akbank Koyunpazarı Şubesi'nden aldığı 12.4.1984 tarihli 5.550.000 TL. ve 1.5.1984 tarihli 9.500.000 liralık teminat mektuplarını çekişmeli taşınmazın icra takibinin yürütüldüğü Elazığ'daki 1. İcra memurluğu dosyasına verdiği ve bu mektup bedellerinin 10 milyon liralık bölümünde icra memurluğunca nakde çevrildiği belirlenmiştir. Yine taşınmazın davalı şirkete ihale edilmesine rağmen davacının Belediyeden çekişmeli taşınmaz için inşaat ruhsatı aldığı bu yerde tadilatla işyerleri inşa ettiği ve dava dışı üçüncü şahıslara kiraladığı belgelenmiş olmakla tartışmasızdır. Davalı şirket temsilcisi Tahir İspir tarafından tutulan defterde ise, Korkmaz İspir hesabı başlığı altında alınan kira paraları ve masraflar gösterilerek hesabın dökümü yapılmıştır. Bu belgelerin iddianın dinlenebilmesine olanak sağlayabilecek yazılı delil ya da en azından müddeabihin tamamen isbatına kafi olmamakla beraber bunun vukuuna delalet eden delil başlangıcı niteliğinde bulunduğunun kabulü gerekir.
Mahkemece de bu yön gözetilerek taraf tanıkları dinlenmek suretiyle davaya konu işlemin gerçek yönü kuşkuya yer bırakmayacak şekilde açıklıkla ortaya çıkarılarak verilen sonuca göre dava kabul edilmiştir. Mevcut delillerin değerlendirilmesi suretiyle davanın kabul edilmesi tamamen doğrudur. Bu itibarla usul ve yasaya uygun olan yerel mahkeme direnme kararı onanmalıdır.
SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle (ONANMASINA), ikinci görüşmede 17.10.1990 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.