ÖZET : Vekaleti olmaksızın başkası hesabına tasarrufta bulunan kimse o işi, sahibinin yararına ve tahmin olunan maksadına göre yapmaya mecburdur.

 

Taraflar arasındaki "alacak" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, (Ankara Asliye 1. Hukuk Mahkemesi)nce davanın kısmen kabuIüne dair verilen 8.12.1988 gün ve 418-765 sayılı kararın incelenmesi davacı ile davalı Rahim vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi'nin 25.12.1989 gün ve 5220-7589 sayılı ilamiyle; (... Davalılardan Rahim, yaptırılan proje dolayısıyla diğer davalı Hasan Ali'ye proje ücretinden dolayı borcu bulunmadığını, bedelin fazlası ile ödendiğini, davacıya da Hasan Ali'ye proje bedeli ödemesi hakkında bir talimat vermediğini ileri sürmüştür. Davacı 25.10.1988 günlü oturumdaki isticvabında, projeleri Hasan Ali'den istediğinde, parasını alamadığını söylediğini, kendisinin taraflara itimat ettiğinden istenen 8.900.000 lirayı çekle verdiğini, bu konuda davalı Rahim'le konuşmasına olanak bulunmadığını açıklamıştır. Bu sözlerden davalı Rahim'in proje bedeli olarak diğer davalıya para ödemesi için bir talimat vermediği anlaşılmaktadır. Mahkemenin, davalı Rahim'in davacıya bu konuda talimat verdiğini, davacının ödemeye yetkili olduğunu, davacının buna dayanarak ödediği bedeli vekil olarak müvekkil durumundaki Rahim'den isteyebileceğini kabul etmesi iddia ve savunmaya ve dosya içeriğine aykırıdır.

 

Olayda, uyuşmazlığın çözümü ve davacıya karşı davalıların sorumluluğu, proje bedelinden davalı Rahim'in davalı Hasan Ali'ye borçlu olup olmadığına ve miktarına bağlıdır. Davalı Rahim'in diğer davalıya proje bedelinden borcu olduğu kanıtlandığı taktirde, Rahim'in talimatı olmasa dahi borcun davacı tarafından Hasan Ali'ye ödenmesi halinde davacı vekaletsiz tasarruf hükümleri uyarınca ödediği borç miktarında Rahim'e başvurma hakkında sahiptir. Davacının Hasan Ali'ye ödemesi Rahim'in Hasan Ali'ye olan borcundan fazla olması halinde davacı ödediği bu fazla miktar için ya da Rahim'in hiç borcu olmaması durumunda ise ödediği tüm tutar dolayısıyla sebepsiz iktisap hükümlerine dayanarak davalı Hasan Ali'den istekte bulunabilir.

 

Bu durumda, mahkemece yapılacak iş, davalılardan Hasan Ali tarafından yapılıp teslim edilen iş dolayısıyla Rahim'in borcu olup olmadığını ve varsa miktarını iş bedeli ve ödemeleri gözönünde tutularak ve gerektiğinde bu konuda bilirkişi incelemesi yapılarak tespit etmek, hasıI olacak sonuca göre davalıların sorumluluğunu belirlemek ve ona göre bir karar vermekten ibarettir.

 

Mahkemece, aksi düşüncelerle yazılı şekilde karar verilmiş olması yasaya aykırıdır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece, önceki kararda direnilmiştir.

 

Temyiz eden:

1- Davacı vekili.

2- Davalı Rahim vekili.

 

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

 

Davalı Rahim, davacıyı, diğer davalı Hasan Ali'de bulunan mimari projesini alması için yetkili kılmışsa da, bu yetkinin, proje mimarına bir bedel ödemeyi kapsamadığı belirlenmiş durumdadır.

 

Davacının, yetkisiz olarak, davalı Hasan Ali'ye bir miktar para ödemiş olmasından doğan uyuşmazlığın "vekaletsiz iş görme" hükümlerine göre çözüme ulaştırılması gerekir.

 

Vekaleti olmaksızın başkası hesabına tasarrufta bulunan kimse, o işi, sahibinin yararına ve tahmin olunan maksadına göre yapmaya mecburdur (BK. 410).

 

Vekaletsiz iş görenin sorumluluğunu düzenleyen BK.nun 411. maddesinde de başkası namına tasarrufta bulunan kimsenin her türlü ihmal ve tedbirsizlikten sorumlu olacağı, hükme bağlanmıştır.

 

Bu itibarla, davalı Rahim'in diğer davalıya çizdirdiği proje bedelinden dolayı bir borcu bulunup bulunmadığının saptanması gerekir.

 

Davacı tarafından, proje mimari davalıya, iş sahibi davalı Rahim'in burcundan fazlasının ödenmiş olduğunun tespiti halinde ise fazla ödenen paranın davalı Hasan Ali'den "nedensiz zenginleşme" hükümleri çerçevesinde geri alması gerekeceği de kuşkusuzdur.

 

Davalılar arasındaki alacak-borç durumunun kendi iç ilişkileri olduğu, bu uyuşmazlığın parayı ödediği tartışmasız bulunan davacıyı ilzam etmeyeceği, o nedenle de paranın, namına ödenen davalı Rahim'den alınmasının yerinde olacağı düşünülebilirse de, hiç borcu bulunmadığı ya da ödenenden çok daha az olduğu belirlenebilecek hallerde, iş sahibinin, bu paranın tamamını, sebepsiz yere ödemeye mecbur kalacağı ve hakkaniyete uygun düşmeyecek bir sonuç meydana getirileceği aşikardır.

 

Bu durumda, Hukuk Genel Kurulu'nca da aynen benimsenen Özel Daire bozma ilamına uyulmak gerekirken, önceki hükümde direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Direnme kararı, bu nedenle bozulmalıdır.

 

SONUÇ : Davacı vekili ile davalı Rahim vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda açıklanan Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince (BOZULMASINA), istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 21.11.1990 günü yapılan ikinci görüşmede salt çoğunlukla karar verildi.

 

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972