 |
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1989/550
K: 1989/684
T: 27.12.1989
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Taraflar aasındaki "haksız eylemden doğma tazminat" davasından dolayı yapılan yargılama sonuda; (İzmir Asliye 8. Hukuk Mahkemesi)nce davanın reddine dair verilen 29.12.1988 gün ve 1988/361 E. 1036 K. sayılı kararın incelenmesi davacı belediye vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 4. Hukuk Dairesi'nin 13.4.1989 gün ve 2940-3486 sayılı ilamı ile: (... Dava haksız eylemden doğan tazminat isteğidir. İzmir Belediyesi'nce Konak Meydanı'ndaki sebze ve meyve standları bir çok kişinin kirası altındadır. Aralarındaki bu ilişki devam ederken anılan standların Belediye'ce yıktırılması üzerine sahipleri tarafından açılan davalar sonunda Belediye kusurlu görülerek tazminatla yükümlendirilmiştir. Bu tazminatları ödeyen davacı Belediye, şimdi yıkım kararını veren o zamanki Belediye Başkanına rücu etmektedir. Mahkemece, standların bulunduğu yerde daha güzel ve yararlı bir görünüm elde edilmesi için hareket edilmiş bulunması nedeniyle olayda kusur söz konusu olamıyacağından davanın reddine karar verilmiştir.
Oysa bu gerekçe hukuki dayanaktan yoksundur. Çünkü standların sahipleri ile Belediye arasında kira ilişkisi vardır. Bu ilişki yasal yollarla sona erdirilmeden davalının Belediye Başkanı sıfatıyla yöneticisi olduğu idareye ait kamu gücünü kullanmak suretiyle yıktırması ve bu yönden Belediye'yi zararlandırması nedeniyle kendisinin oluşan zarardan sorumlu tutulması zorunludur. Ortada yetkili ve görevli makamlarca verilmiş bir tahliye ve yıkım kararı yoktur. O halde, davalının kusuru bulunmadığından söz edilerek davanın reddine karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırıdır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : Davalının, başkanı bulunduğu Belediyece yapılıp gerçek şahıslara kiralanan sebze ve meyve standlarını kira ilişkisinin devam etiği süre içerisinde yasal işlemleri tamamlayıp yetkili merciden tahliye ya da yıkıma ilişkin bir karar olmadan Belediye'ye ait kamu gücünü kullanarak yıktırdığı tartışmasızdır.
Nitekim kiracı durumunda olan gerçek şahısların bu eylem nedeniyle uğradıkları zararın tazmini için Belediye aleyhine açtıkları tazminat davası Belediyenin kusurlu olduğu belirlenerek kabulle sonuçlanmış ve kesinleşmiştir. Tartışma konusu olmayan ve bu maddi olgu karşısında davalının haksız tasarrufu sonucu başkanı bulunduğu Belediyenin kira bağıtı ile bağlı olduğu kiracılarına ödeme zorunda kaldığı tazminat nedeniyle uğradığı zarardan sorumlu tutulmak icap eder. Özel Dairenin bu yöne değinen bozması tamamen yerindedir. Ne var ki, zararlandırıcı eylem 12 Eylül 1980 tarihi ile başlayan dönemden bir ay sonra 12.10.1980 tarihinde meydana gelmiştir. Ülkede sıkıyönetim uygulaması mevcuttur. Şehrin merkezi bir yerinde plansız ve şehir estetiğini bozar biçimde yapılmış meyve ve sebze standlarının yıkımı ile bu düzensizliğin ortadan kaldırılması ve güzelliğin sağlanması amaçlanmıştır. Bu durumda hal ve mevkiin icabına ve hatanın ağırlığına göre tazminatın belirlenmesini öngören Borçlar Kanununun 43. maddesi hükmü gözetilerek adil nisbette tazminata hükmedilmesi gerekir.
O halde, usul ve yasaya uygun olmayan direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Davacı Belediye vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı BOZULMASINA, 27.12.1989 gününde oyçokluğu ile karar verildi.