 |
T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
E: 1989/468
K: 1989/585
T: 15.11.1989
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Taraflar arasındaki "tahliye" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; (Karşıyaka 2. Sulh Hukuk Mahkemesi)nce davanın kabulüne dair verilen 2.11.1988 gün ve 919-1388 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine,
Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 23.2.1989 gün ve 539-3069 sayılı ilamı;
(.. Bir kira yılı içinde yapılmış iki haklı ihtara dayanan tahliye davasının kiralayan tarafından açılması gerekir. Kiralayan durumunda olmayan malikin bu davayı açabilmesi için önce kiracıya ihtar tebliğ ettirerek kira bedellerinin kendisine ödenmesini istemesi ondan sonra ihtarları göndermesi gerekir. Dava hakkına ilişkin olan bu hususun mahkemece kendiliğinden nazara alınması icabeder.
Bu davanın 6570 sayılı Yasanın 7/e maddesi ve yerleşmiş İçtihatlar uyarınca akdin hitamını izleyen bir ay içinde açılması zorunludur. İhtarlar dava şartı olduğu için süre kesme niteliğine haiz değildir. Süre konusu kamu düzenine ilişkin olması sebebiyle re'sen gözetilmesi gerekir.
İhtarların bir kira yılı içinde muaccel hale gelmiş (istenebilir durumu almış) değişik ayların kirasına ilişkin olarak en az iki defa kiracıya tebliğ edilmesi haklılığı içinde ödemelerin ihtarların tebliğinden önce yapılmaması şarttır. Tebliğden sonra yapılan ödemelerin hukuki değeri yoktur. İhtarlar tebliğ ile hukuki sonuç doğuracağından ödemelerde tebliğ tarihinin esas alınması şarttır. Keşide tarihi sadece muacceliyet bakımından önem taşımaktadır. Zira muaccel olmayan henüz ödenmesi gerekmeyen kira parasının istenmesi mümkün değildir.
Süresiz akitlerde ve kira bedelinin senelik ödenmesi gereken hallerde iki haklı ihtar oluşmaz.
Olayımızda: Taraflar arasında yazılı kira sözleşmesi yoktur. 1.7.1988 de açılan bu davada aktin başlayış ve süresine değinilmemiş, evvelce açılıp red edilen davada aktin başlangıcının Ekim 1987 olduğu kabul edilmiş, ancak bu karar taraflara tebliğ edilmediğinden kesinleşmemiştir. Öncelikle aktin başlangıç ve süresinin eskiden açılıp red edilen dosya içeriğide dikkate alınarak saptanması ve davanın süresinde açılmadığı anlaşılırsa reddi gerekirken bu husus üzerinde durulmadan yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmakla hükmün bozulması gerekmiştir..) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; Mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : Dava, taşınmaz kiraları hakkındaki 6570 sayılı kanunun 7/e maddesinden kaynaklanan kira parasının vaktinde ödenmemesi üzerine yapılan iki haklı ihtar sebebine dayalı tahliye isteğine ilişkindir.
Bu sebebe dayalı tahliye davalarının ise kiralayan tarafından ve aktin hitamını takip eden bir ay içerisinde açılması zorunludur.
Olayda taraflar arasında kiralanana ait olarak düzenlenmiş yazılı kira sözleşmesi mevcut değildir.
Temyize konu dava 1.7.1988 günlü dilekçe ile açılmıştır. Uyuşmazlık davanın süresinde açılıp açılmadığı eş anlatımla kira akdinin başlangıç ve bitim tarihinin saptanmasında toplanmaktadır. Ne var ki taraflar arasında kiralanan hakkında sözlü kira sözleşmesine istinaden ihtiyaç sebebi ile önce görülen iki davada da davalı kira akdinin başlangıcının Haziran 1978 olduğunu ileri sürmüştür. Her ne kadar bu davalar reddedilmiş ancak gerekli usuli işlemler yerine getirilmediğinden kesinleşmemişsede davalının hakim huzurundaki bu kabulünün kendisini bağlayacağı kuşkusuzdur.
O halde bu kez davacı kiralayanın önce görülen davalardaki davalının akdin başlangıç tarihine ilişkin kabulünü esas almak suretiyle 1.7.1988 tarihinde açtığı iki haklı ihtar sebebine dayalı tahliye davasının süresinde olduğunun kabulü gerekir. Yerel mahkemenin bu yöne değinen direnmesi yerindedir. Ancak diğer temyiz itirazları ve işin esası incelenmediği cihetle dosya Özel Dairesine gönderilmelidir.
SONUÇ : 1 - Yukarıda açıklanan nedenlerden ötürü yerel mahkemenin davanın süresinde açıldığına dair direnme kararının usul ve Yasaya uygun bulunduğuna,
2 - Diğer temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın Yüksek 6. Hukuk Dairesi Başkanlığına gönderilmesine 15.11.1989 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.