DAVA : Taraflar arasındaki "işgal tazminatı" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Şişli Asliye 1. Hukuk Mahkemesince davanın reddine dair verilen 11.12.1987 gün ve 277-505 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 22.12.1987 gün ve 4000-12476 sayılı ilamıyla; (... 2981 sayılı Kanunun, 3290 sayıl Kanunla değişik 9. maddesinin (b) bendi hükmüne göre Hazine, belediye, il  özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünce idare edilen arsalar üzerine yapılan gecekonduların arsa bedelinin ilgili kuruluşa ödenmesi gerekmektedir. Aynı yasanın 10. maddesi uyarınca tapu tahsis belgesi verilmiş olsa bile bu bedelin ödenmesi zorunludur.

Anılan Yasanın değişik 18. maddesinin (d) bendi de her ne kadar yasa kapsamında kalan gecekondulara ecrimisil ve arsa kullanım bedeli tahakkuk ettirilmeyeceği ve alınmayacağı; tahakkuk ettirilmiş ise, bu ecrimisil ve arsa kullanım bedelinin arsa bedeline dönüşeceği, diğer bir deyimle 9. maddenin (b) bendine göre ödenmesi gereken arsa bedellerine mahsup edileceği belirtilmiş ise de, bu hükümde sözü edilen gecekonduların, haklarında tapu tahsis belgesi uygulaması yapılmış olan gecekondular oldukları açıktır. Şu hale göre, şagillerine tahsis edilmeyen ve tapu tahsis belgesine konu olan gecekondu arsalarının, tapu tahsis belgesi verilinceye kadar geçen fuzuli işgal sürelerini de kapsar. Yani bu taşınmazlar içini tahsis belgesi verilinceye kadar geçen fuzuli işgal sürelerini de kapsar. Yani bu taşınmazları için tahsis belgesi veriliş tarihine kadar ecrimisil ödenmesi gerekir. 2981 sayılı Yasanın yukarıda sözü edilen değişik 18. maddesinin (d) bendi hükmü, belirtilen hukuki ve fiili nitelikleri bulunan taşınmazlar için açılan ecrimisil davalarına bakılarak sonucuna göre şartları varsa ecrimisile hükmedilmesine engel olmaz. Anılan hükümler, ilgili idarelere hitap eden kuralları içermektedir. Mahkeme kararına konu olan ecrimisilin sözü edilen (d) bendindeki hükme göre tabi tutulacağı işlem, tapu tahsis belgesi sahibi ile ilgili idare arasında bir uyuşmazlık konusu olduğu takdirde bunun çözümlenmesi ayrı bir işlemdir. Anılan (d) bendinde, ecrimisil davası açılamaycağı ya da ecrimisile hükmedilemeyeceği konusunda bir hüküm yer almamaktadır. Esasen taşınmazın 2981 sayılı Yasa kapsamında olup olmadığı konusundaki saptamayı yapmak görevi de adliye mahkemelerinin görev alanına girmemektedir. Adliye mahkemesi, önüne getirilen ecrimisil davasını yasal koşulları icerip içermediğine bakarak sonucuna göre hüküm kurmakla görevlidir. Ecrimisil davalarında, Medeni Kanunun 908. maddesi uyarınca temel unsur, davalının suiniyeti olduğu için 2981 sayılı Yasaya göre verilen tapu tahsis belgesi bu unsuru bertaraf eder nitelikte olup bu belgenin verildiği veya tahsisin yapıldığı tarihten sonraki süre usulüne uygun olarak belirlenecek ecrimisile karar verilmesi gerekir. Bu suretle hükmedilecek ecrimisilin 18. maddenin (d) bendi hükmü karşısında tahsil edilip edilemeyeceği ya da arsa bedeline dönüşüp dönüşmeyeceği, ecrimisil davasına bakan adilye mahkemesinin dikkate alması alması gereken bir unsur değildir.

Bu hukuki durum karşısında, mahkemece 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik 18. maddesinin (d) bendine dayanarak davanın reddi doğru olmayıp tap utahsis belgesinin verildiği tarihe kadar geçen süredeki haksız işgal için bilirkişi marifetiyle tesbit edilecek ecrimisile hükmedilmesi gerekir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevirmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Temyiz Eden: Davacı Vekili Av. N.K.

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

 

KARAR : 6785 sayılı İmar Kanununun bir maddesinin değiştirilmesi hakkında Kanunun 3290 sayılı Kanunla değişik 18/d maddesi hükmünce "Bu Kanun kapsamında kalan gecekondulara, ecrimisil ve arsa kullanım bedeli tahakkuk ettirilemez ve alınmaz. Tahakkuk ettirilen veya tahakkuk ettirilip tahsil edilen ecrimisiller ve arsa kullanım bedeli arsa bedeline dönüşür." Usulün 76. maddesi hükmünce bu hükümleri, yasaları re'sen uygulamakla görevli hakim dikkate almak zorundadır. Kaldı ki olayın seyri ve yasal düzenlemeler dikkate alındığında kötüniyet unsurunun dahi gerçekleştiği benimsenemez. Bu sebeplerle usul ve yasaya uygun olan direnme kararı onanmalıdır.

 

SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ONANMASINA, gerekli temyiz ilam harcı peşin alınmış olduğundan başkaca harç alınmasına mahal olmadığına, 14.12.1988 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

 

KARŞI OY YAZISI

Yorumunda uyuşmazlığa düşülen 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 3290 sayılı Kanunla değişik 18. maddesinin (d) bendi aynen şöyledir:

"Bu Kanun kapsamında kalan gecekondulara, ecrimisil ve arsa kullanım bedeli tahakkuk ettirilemez ve alınmaz. Tahakkuk ettirilen veya tahakkuk ettirilip tahsil edilen ecrimisiller ve arsa kullanım bedeli, arsa bedeline dönüşür".

Çoğunluk, bu kanun hükmünü, tapu tahsis belgesi verildikten sonra, bu belgenin verilmesi tarihinden önceki dönem için ecrimisil alınmaz, alınmış ise, arsa bedeline dönüşür anlamında alarak, arsa tahsis belgesi verilmeden önceki dönem için haksız işgal nedeniyle açılmış ecrimisil davalarının dinlenemeyeceği, bu davaların reddi gerekeceği sonucuna varmış bulunmaktadır.

Oysa hukuki durum böyle değildir. Sözü edilen (d) bendi, 3290 sayılı Kanunla değiştirilmeden önce şu hükmü içeriyordu: "2805 sayılı Kanun hükümlerince gecekondu maliklerinden bugüne kadar alınan arsa kullanım bedelleri, gayrimenkulün arsa bedeline dönüşür." 2981 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan ve bu hükümde atıf yapılan 2805 sayılı Kanunun 16. maddesinin (c) paragrafının son fıkrasında ise, Kanunun önceki maddeleri hükümlerine uygun olarak şagillerine tahsis edilen gecekonduların "satış işlemleri tamamlanıp tapu verilinceye kadar gecekondu sahiplerinden arsa ve arazi kullanım bedelleri alınır" hükmü yer almakta idi. Şu halde 2981 sayılı Kanunun 18. maddesinin değişiklikten önceki (d) bendi ile onun atıf yaptığı 2805 sayılı Kanunda, tapu tahsis belgesi verildikten sonra da, işgal tapu tahsis belgesine dayanılarak devam ettiği sürece, tapu ile devir işlemi yapılıncaya kadar ilgili idare, yani gecekondunun üzerine oturduğu arsa sahibine arsa kullanım bedeli ödenmesi söz konusudur.

Şimdi, sözü edilen (d) bendinin 2.5.1986 gün ve 3290 sayılı Kanunla değiştikten sonraki hükmünü ele alalım. Bu değişiklik gerekçesinde, "Büyük tereddütler uyandıran ecrimisil ve arsa kullanım bedelinin alınmayacağı, alınmış ise bedele mahsup edileceği" ifadesine yerv erilmiştir. Gerekçenin bu ifadesinden de anlaşılacağı üzere, 3290 sayılı Kanunla (d) bendine getirilen değişikliğin nedeni, yasaya yeni bir hüküm getirmek olmayıp, eski hükme açıklık getirmektir. Açıklık, eski hükümdeki "arsa kullanım bedeli" yanına bir de "ecrimisil" sözcüğünün eklenmesi ve ayrıca bundan sonra artık ne arsa kullanım bedeli, ne de ecrimisil tahakkuk ettirilemeyeceği vurgulanarak, tapu tahsis belgesi verildikten sonra artık her ne nam altında olursa olsun arsalardan bir bedel alınmayacağı, alınmış ise (önceki (d) bendi ve 2805 sayılı Kanuna göre) arsa bedeline mahsup edileceği biçimde belirtilmiştir. Değşimeyen husus, bu bentte söz konusu edilenin tapu tahsis belgesine bağlanmış gecekondular olduğudur.

Kanun hükmünün böylece evveliyatı ve gelişmesi incelendiğinde görüleceği üzere söz konusu edilen husus, tapu tahsis belgesi alındıktan sonra dönemdir. Arsa kullanım bedeli ve ecrimisil alınmayacak dönem, tapu tahsis belgesi alındıktan sonraki dönemdir. Çünkü 2805 sayılı Kanuna göre bu bedel alınmakta idi. 2981 sayılı Kanun bu uygulamayı kaldırdı. Ancak 18. maddeye getirilen (d) bendi o yasaya yollamada bulunduğu iç in uygulamada tereddüt uyandı (gerekçeye göre). Bu tereddütü gidermek için 3290 sayılı Kanunla (d) bendi yeniden düzenlendiği ve kesin olarak artık a rsa kullanım bedeli ve ecrimisilin tapu tahsis belgesi verilmiş yerlerden belgeden sonraki dönem için alınmayacağı açıklınmış oldu.

Şimdi, bu hükmün ve açıklamanın muhatabı kimdir? Elbette muhatap, daha önce ecrimisil ve arsa kullanım bedeli alan mercilerdir. Bu merciler, başta Hazine olmak üzere, belediyeler, özel idareler ve vakıflar idaresidir. Bu idareler artık tapu tahsis belgesi verilen yerler için, bu belge verildikten sonraki dönem için (2805 sayılı Kanundaki uygulamanın aksine) herhangi bir ücret tahakkuk ettirmeyeceklerv e tahsil etmeyeceklerdir. Bu işlemler, yeni bir düzenlemeyle yasaklanmıştır. Kanun hükmünün ilgili idarelere hatap ettiği ve bu shuretle kendilerinin doğrudan doğruya gecekondu sahibini muhatap alarak yaptıkları işlemleri kasdettiği, hükümde yer alan "tahakkuk" ve "dönüşür" sözcüklerinden de anlaşılmakta olup böylece bu hükmün mahkemelerde dava konusu edilen tapu tahsis belgesinin alınmasından önceki döneme ilişkin ecrimisil işlemlerine dair uyuşmazlıklara uygulanamayacağı sonucuna varılmalıdır.

Aksinin düşünülmesi, yani (d) bendinde yer alan "tahakkuk ettirilmez ve alınmaz. tahakkuk ettirilen veya tahakkuk ettirilip tahsil edilen arsa bedeline dönüşür" şeklindeki ifadenin tapu tahsis belgesinin verildiği tarihten önceki dönemi de kapsadığının kabulü, o dönemde mahkemelerde açılıp sonuca ulaştırılan davalar9da alınıp infaz edilen binlerce kararın konusu olan haksız işgal tazminatlarının (ecrimisil) ilgili idarelerce arsa bedeline mahsup edilmesini, bundan artanın da iadesini gerektirecektir.

Bu itibarla, Hukuk Genel Kurulu'nca onaylanan mahkeme kararında dayanılan 2981 sayılı Kanunun 3290 sayılı Kanunla değişik 18. maddesinin (d) bendi, tapu tahsis belgesi verildikten sonraki dönem için tapuda intikal yapılıncaya kadar, herhangi bir nedenle ilgili idare tarafından tahakkuk ettirilmiş olabilecek ecrimisil veya arsa kullanım bedeline ilişkin olup, tapu tahsis belgesi verilmeden önceki döneme ait ecrimisil istemini kapsayan bu davada uygulanamayacağından, mahkemece verilen ısrar kararının yukarıdaki nedenlerle bozulması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına karşıyız.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972