Sürücü belgesiz araç kullanmak suçundan sanık Harun I...'ın, 2918 sayılı Yasanın 36, TCY.nın 119/5, 55/3 ve 647 sayılı Yasanın 4. maddeleri uyarınca 4.890.000 lira ağır para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Kepsut Sulh Ceza Mahkemesince 18.11.1997 gün ve 132-168 sayı ile verilen kararın Üst C.Savcısı tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosyayı inceleyen Yargıtay 7.Ceza Dairesince 1.4.1998 gün ve 2792-2863 sayı ile;

"Önödeme önerisine uyulmadığından dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza TCY.nın 119. maddesi uyarınca artırıma tabi tutulduğu halde ceza bölünerek temel para cezasının artırılmaması sureti ile eksik para cezası uygulanması" isabetsizliğinden  hükmün bozulmasına karar verilmiştir.

Yerel Mahkeme ise 28.5.1998 gün ve 114-70 sayı ile;

"TCY.nın 119/5. madde ve fıkrasında ön ödeme ihtaratına uyulmadığı takdirde hangi hallerde yarı oranında artırım yapılabileceğine dair "aşağı ve yukarı haddi gösterilen hallerde..." kriterini koymuştur. 2918 sayılı Yasanın 36. maddesinde hürriyeti bağlayıcı cezanın alt ve üst sınırını belirlemiş ancak hafif para cezasını ise 7.200.000 lira olarak, yani alt ve üst sınır olmaksızın sabit bir cezayı öngörmüştür. Cezanın kendisini yasa maktu belirlemiştir, yasa koyucunun iradesi bu yöndedir. Özel Dairenin bozma gerekçesi olan "cezanın bölünemeyeceği" tespitini bir an kabul edip para ve hürriyeti bağlayıcı cezayı birlikte değerlendirdiğimizde TCY.nın 119/5. madde ve fıkrasındaki ölçü dahilinde alt ve üst sınır belli olmadığından hürriyeti bağlayıcı ceza ve para cezasının, yani her iki cezanın birden artırılmaması gerekir. Kaldı ki, Özel Dairenin bu tespiti bir görüş, ancak TCY.nın 119/5. madde ve fıkrasındaki artırım şartı olan alt ve üst sınırın belli olması gerektiği yasanın emredici hükmüdür. Yasanın öncelikle uyulması, uygulanması gerektiği de tartışmasızdır." gerekçesiyle önceki  hükümde direnmiştir.

Bu kararın da Yerel C.Savcıları tarafından süresinde temyiz edilmesi üzerine dosya, Yargıtay C.Başsavcılığının "bozma" istekli 2.2.2000 günlü tebliğnamesi ile 1. Başkanlığa  gönderilmekle Ceza Genel Kurulunca okundu, gereği konuşulup düşünüldü.

Sanığın 2918 sayılı Yasanın 36, TCY.nın 119/5, 55/3 ve 647 sayılı Yasanın 4. maddeleri uyarınca cezalandırılmasına karar verilen olayda, Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasındaki uyuşmazlık sanık hakkında tayin olunan temel para cezasının TCY.nın 119/5. maddesi gereğince artırılıp  artırılmayacağına ilişkindir.

Konuya ilişkin yasal düzenleme incelendiğinde;

TCY.nın 119. maddesinde; "Yalnız para cezasını gerektiren veya kanun maddesinde öngörülen hürriyeti bağlayıcı cezanın yukarı haddi üç ayı aşmayan suçun faili,

1-Para cezası maktu ise bu miktarı, aşağı ve yukarı hadleri gösterilmiş ise aşağı haddini, 2-Hürriyeti bağlayıcı cezanın aşağı haddinin her gün için 647 sayılı Cezaların İnfazı

Hakkında Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının 1 numaralı bendinde belirtilen aşağı hadler üzerinden karşılayan miktarını

3- Hürriyeti bağlayıcı ceza ile birlikte para cezası da öngörülmüş ise, hürriyeti bağlayıcı

ceza için yukarıdaki şekilde belirlenecek miktar ile para cezasının aşağı haddini,

Soruşturma giderleri ile birlikte, Cumhuriyet Savcılığınca yapılacak tebliğden itibaren on gün içinde merciine ödediği takdirde hakkında kamu davası açılmaz.

Suçla ilgili kanun maddesinde, yukarı haddi üç ayı aşmayan hürriyeti bağlayıcı ceza veya para cezasından yalnız birisinin uygulanmasının öngörüldüğü hallerde, yukarıdaki fıkralara göre ödenmesi gereken miktar para cezası esas alınarak belirlenir.

Cumhuriyet Savcılığınca yapılacak tebligatta ödenecek miktar, ödeme süresi ve belli edilen miktarın bu süre içinde ödenmemesi halinde kamu davasının açılmayacağı ve ödemediği takdirde açılacak kamu davası üzerine suçu sabit görüldüğü takdirde mahkemece tayin edilecek cezanın yarı nispetinde artırılarak hükmolunacağı sanığa bildirilir.

Yukarıdaki fıkra uyarınca yapılan tebligata rağmen belli edilen miktarın süresinde ödenmemesi halinde kamu davası açılır ve suç sabit olduğu takdirde tayin edilecek ceza, aşağı ve yukarı haddi gösterilen hallerde yukarı haddi geçmemek üzere yarı nispetinde artırılarak hükmolunur.

..."hükmü yer almaktadır.

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun ve Özel Dairelerin yerleşik kararlarında da vurgulandığı üzere, "önödeme kurumu" yasa koyucu tarafından, mahkemelerin işlerinin azaltılması ve çabuklaştırılmasının  yanında sanığın mahkumiyet hükmü ile karşı karşıya kalmaması, basit suçlardan dolayı sabıkalı  duruma düşmemesi amacıyla kabul edilmiştir. Bu kurum sanık lehine düzenleme getirmekle birlikte, yapılacak ihtarata rağmen  öngörülen on günlük süre içinde ihtarata uymayanlar hakkında da açılacak dava sonunda mahkemece mahkumiyetlerine karar verildiğinde tayin olunacak cezanın yarı oranında artırılacağı hükmü de getirilmiştir.

TCY.nın 119. maddesi uyarınca sanığın eylemine uyan yasa maddesindeki  para cezası maktu ise bu miktarı, aşağı ve yukarı sınırları gösterilmiş ise aşağı sınırını yatırması için kendisine ihtarat yapılacaktır. Yasa koyucu "aşağı ve yukarı hadleri gösterilmişse" demek suretiyle belirli cezaların artırılmasını öngörmüştür. Para cezasının alt veya yukarı sınırı belli değilse, bir belirsizlik varsa, önödemede bulunulmaması halinde para cezasında yarı oranında artırım yapılamayacaktır. Para cezasının maktu, diğer bir anlatımla üst sınırı ile alt sınırının çakışmış olması halinde para cezası miktarı belli olup, alt ve üst sınırlarının belirsiz olduğu ileri sürülemeyeceğinden maktu para cezasının da Ceza Yasasının 119. maddesinin 5. fıkrası uyarınca yarı oranında artırılması zorunludur.

Ayrıca, anılan maddenin birinci fıkrasında para cezasının maktu olması halinde bu miktarın ödenmesi için ihtarat yapılacağı dördüncü fıkrada ise yapılacak bu uyarıda " cezanın ödenmemesi halinde yarı oranında artırılacağının " bildirileceği  belirtilmekle önödemede bulunulmadığı takdirde maktu para cezasının da artırılması hükme bağlanmıştır. Maddenin beşinci fıkrasında yer alan "yukarı haddi geçmemek üzere" ibaresi ise, yasalarda aşağı ve yukarı sınırları gösterilen para cezalarına ilişkin özel bir düzenlemedir.

Bu nedenlerle usulüne uygun şekilde ihtarat yapıldığı halde maktu para cezasını ödemeyen ve hakkında dava açılması üzerine mahkumiyetine karar verilen sanık hakkında  hüküm kurulurken, maktu olan temel para cezasının yarı oranında artırılması gerekmektedir. Aksinin kabulü halinde yasa koyucunun açıklanan amacına ve TCY.nın 119. maddesinin 1,4 ve 5. fıkralarına aykırı davranılmış olacaktır. Bu itibarla  isabetsiz olan direnme hükmünün bozulmasına karar verilmelidir.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle Yerel Mahkeme direnme hükmünün BOZULMASINA, dosyanın yerine gönderilmek üzere Yargıtay C.Başsavcılığına tevdiine, 29.2.2000 günü tebliğnamedeki düşünceye uygun olarak oybirliği ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972