Ticari belge ve defterleri gizlemek suçundan sanık Mustafa Ö...'nın 213 sayılı Vergi Usul Yasasının 359/1, TCY.nın 59. maddeleriyle 5 ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin Kozan Ağır Ceza Mahkemesince verilen 10.3.1998 gün ve 232/39 sayılı hükmün sanık tarafından temyizi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 11. Ceza Dairesi 25.2.1999 gün ve 587/2064 sayı ile;

"4008 sayılı Kanun ile 213 sayılı Kanunun Ek 11. maddesinde yapılan değişikliğin 1.1.1995 tarihinden sonra vergilendirme dönemleri için geçerli olup, önceki dönemleri kapsamadığı gözetilmeden suçun işlendiği 1991 yılı vergilendirme dönemi için maliye ile tarhiyat öncesi uzlaşmaya varan sanık hakkında beraet yerine mahkumiyet kararı verilmesi" isabetsizliğinden bozmuş,

Yerel Mahkeme 18.5.1999 gün ve 60/90 sayı ile;

"Defter ve belgeleri ibraz etmeme suçu, ibraza ilişkin yazının tebliğ tarihi olan 17.9.1996 gününü takip eden 15. günün sonunda oluşmuştur. Suçun işleniş tarihi gözönüne alınarak 213 sayılı Yasanın Ek 11. maddesi uygulanmamıştır." gerekçesiyle ve oyçokluğuyla önceki hükümde direnmiştir.

Bu hükmün de Yargıtayca incelenmesi sanık tarafından süresinde istenildiğinden dosya; Yargıtay C.Başsavcılığının "onama" istemli 11.11.1999 günlü tebliğnamesiyle 1. Ceza Dairesine ve 1. Ceza Dairesi ile dosyanın gönderildiği 11. Ceza Dairesince görevsizlik kararı verilerek 1. Başkanlığa gönderilmekle, Ceza Genel Kurulunca okundu, gereği konuşulup düşünüldü.

Dosya içeriğine göre sanık, canlı hayvan ticareti yaptığından bahisle Vergi Dairesine başvurarak 4.7.1991 tarihinde gelir vergisi yükümlüsü olarak kaydolmuş ve 31.12.1992 tarihinde ise işi bıraktığını bildirmiştir.

1991 yılına ait defter ve belgelerin 15 gün içinde ibrazı için 17.9.1996 günü tebligat yapılmış, sanık 4.10.1996 tarihinde denetmenliğe başvurarak defter ile belgeleri bulamadığını, zaten canlı hayvan ticareti yapmadığını, isteyenlere para karşılığında fatura verdiğini söylemiştir.

1991 yılına ait ticari defter ve belgelerini ibraz etmeyen sanığın, 213 sayılı Vergi Usul Yasasının 359/1. maddesi ile cezalandırılmasına karar verilmiş ve bu hüküm, sanığın temyizi üzerine bozulmuştur.

Açıklanan olayda, Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasındaki uyuşmazlık, suçun yasal unsurlarının oluşup oluşmadığına ilişkindir.

1.1.1995 tarihinde yürürlüğe giren 4008 sayılı Yasa ile değişik 213 sayılı Yasanın Ek 11. maddesinde, "Maliye Bakanlığı vergi incelemesine dayanılarak salınacak vergilerle kesilecek cezalarda tarhiyat öncesi uzlaşma yapılmasına izin verebilir. Ancak; inceleme sonucunda kaçakçılık cezalı tarhiyat yapılmasını gerektiren tespitler nedeniyle salınacak vergi ve kesilecek kaçakçılık suçu cezası tarhiyat öncesi uzlaşma mevzuu yapılamaz.

Tarhiyattan önce uzlaşmaya varılması halinde tutanakla tespit edilmesi halinde tutanakla tespit edilen bu husus hakkında dava açılamaz ve hiçbir mercie şikayette bulunulamaz....." hükmü yer almaktadır. Maddenin 1. fıkrası 29.7.1998 günlü Resmi Gazetede yayınlanıp 1.1.1999 tarihinde yürürlüğe giren 4369 sayılı Yasa ile "Maliye Bakanlığı vergi incelemesine dayanılarak tarh edilecek vergilerde tarhiyat öncesi uzlaşma yapılmasına izin verebilir." Ve 4444 sayılı Yasa ile de, "Maliye Bakanlığı vergi incelemesine dayanılarak tarh edilecek vergilerle kesilecek cezalarda (344. maddenin 3. fıkrası uyarınca vergi ziyaı cezası kesilecek tarhiyata ilişkin vergi ve ceza hariç) tarhiyat öncesi uzlaşma yapılmasına izin verebilir." şeklinde değiştirilmiştir.

4008 sayılı Yasa ile Ek 11. maddede yapılan değişiklikle ilgili olarak 13.8.1994 günlü Resmi Gazetede yayınlanan 229 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde, "Ek 1. maddenin birinci fıkrasında yapılan düzenleme sonucu, ikmalen, re'sen veya idarece tarh edilen vergilere kaçakçılık suçu cezasının kesilmesi halinde hem vergi hem cezanın uzlaşma mevzuu yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu hüküm 1.1.1995 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girdiğinden 1.1.1995 tarihinden sonraki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak vergi dairelerince ikmalen, re'sen veya idarece tarh edilecek vergilere kaçakçılık suçu cezasının kesilmesi halinde gerek vergi gerekse ceza için uzlaşma yapılmayacaktır. 1.1.1995 tarihinden önce veya sonra hangi tarihte tebliğ edilmiş olursa olsun 31.12.1994 tarihinden önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak ikmalen, re'sen veya idarece tarh edilen vergiler ile bu vergilere kesilen kaçakçılık cezaları için 1.1.1995 tarihine kadar yürürlükte olan  hükümler uygulanacak ve mükelleflerin talep etmeleri halinde uzlaşma komisyonlarınca uzlaşma günü tayin edilerek uzlaşma mevzuu yapılacaktır.

Tarhiyat öncesi uzlaşma ile ilgili ek 11. maddede yapılmış olan değişiklik, ek 1. maddede yapılmış olan değişiklik paralelinde olduğundan bu konuda da yukarıda ek 1. madde için yapılmış olan açıklamalar doğrultusunda işlem yapılacaktır.

Diğer taraftan yeni düzenleme sonucu sadece kaçakçılık suçu cezası kesilen veya kesilecek olan tarhiyatlar uzlaşma kapsamı dışında kalmış olduğundan kusur veya ağır kusur cezası kesilmiş veya kesilecek olan tarhiyatlar için mükelleflerin uzlaşma talep etmeleri halinde gerek tarhiyat öncesi gerekse tarhiyat sonrası uzlaşma komisyonlarınca bu talepler değerlendirilerek yürürlükteki uzlaşma hükümleri çerçevesinde gereğince işlem yapılacaktır." denilmektedir.

Tebliğ uyarınca, 31.12.1994 tarihinden önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin vergiler ile bu vergilere ilişkin kaçakçılık cezaları hakkında 4008 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikler uygulanmayacak, 1.1.1995 tarihine kadar yürürlükte olan hükümler tatbik olunacaktır. 1.1.1995 tarihinden sonra ise, sadece kaçakçılık suçu nedeniyle kesilen tarhiyatlar uzlaşma kapsamı dışında tutulacak, kusur veya ağır kusur cezası ise uzlaşma konusu yapılabilecektir.

Vergi Usul Yasasına göre defter tutmak zorunluluğunda olanlar, anılan Yasanın 253. maddesi uyarınca tuttukları defterleri ve ilgili belgeleri, ait olduğu yılı takiben takvim yılından başlayarak beş yıl saklamaya ve 256. madde gereğince de yetkili makam ve memurların talebi üzerine inceleme için ibraz etmeye mecburdurlar. Somut olayda sanıktan, 1991 yılına ait defter ve belgelerin ibrazı istenmiş, ibraz edilmeyince gelir ve KDV. beyannameleri üzerinden inceleme yapılmış, VUK.nun 352. maddesinde belirtildiği üzere birinci derece usulsüzlük yapıldığı saptanmıştır. Vergi denetmeni tarafından düzenlenen 31.10.1996 tarihli vergi inceleme raporunda, defter ve belgeleri ibraz etmeme nedeniyle 213 sayılı Yasanın 352. maddesi uyarınca önerilen iki kat usulsüzlük cezasının 336. madde gözönüne alınarak aranmaması, 1991 yılı Ağustos ayı için re'sen KDV. tarh edilmesi ve bunun üzerinden kaçakçılık cezası kesilmesi, yıllık gelir matrahının komisyon tarafından takdir edilen miktar olarak kabulü gerektiği belirtilmiştir. Vergi Dairesi, anılan inceleme raporuna dayanarak sanıkla tarhiyat öncesi uzlaşmaya girmiş ve 29.11.1996 gün ve 1996/72 nolu uzlaşma tutanağı ile uzlaşılmıştır. Böylece idare, 1991 yılı vergi dönemine ilişkin defter ve belgelerin sunulmaması nedeniyle işlenen suçtan dolayı, şikayetinden vazgeçmiştir.

İbraz edilmeyen defter ve belgeler 1991 yılı vergi dönemine ilişkindir. Bu nedenle 1991 yılında yürürlükte olan kurallar dikkate alınmalıdır. Defterlerin idarece istenildiği tarihte mevcut olan hükümlerin uygulanması halinde sanık aleyhine sonuçlar doğabileceği gibi sanıklar arasında eşitsizlikler de meydana gelebilecektir Örneğin 1991 yılına ilişkin defter ve belgelerin beş yıllık yasal süre içinde 1994 yılında ibrazının istenmesi ve ibraz edilmemesi halinde uygulanacak yaptırım ile 1996 yılında istenmesi halinde 4008 sayılı Yasa ile yapılan değişiklik nedeniyle uygulanacak hükümler farklı olacak, idarenin geç davranması nedeniyle uzlaşma hükümleri nazara alınamayacak ve sanık zarar görecektir. 229 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde belirtildiği gibi aleyhe hükümler içeren 4008 sayılı Yasa ile değişik Ek 11. madde 1.1.1995 tarihinden sonraki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak uygulanacaktır. Sanık hakkında tarh edilen vergiler ile bu vergilere kesilen kaçakçılık cezaları 1991 yılı vergilendirme dönemine ait olduğundan bu tarihte yürürlükte bulunan hükümlere göre maliye ile tarhiyat öncesi uzlaşmaya varan sanık hakkında VUK.nun Ek 11. maddesi uyarınca beraet kararı verilmesi gerekmektedir.

Bu nedenle Yerel Mahkeme direnme hükmünün bozulmasına karar verilmelidir.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle, Yerel Mahkeme direnme hükmünün BOZULMASINA, 15.2.2000 günü tebliğnamedeki düşünceye aykırı olarak oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972