 |
T.C.
YARGITAY
Ceza Genel Kurulu
Esas No: 1998/6-49
Karar No: 1998/104
Tarih: 24.3.1998
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
YASA DIŞI YAKALANAN VE TUTUKLANAN KİMSENİN
ÖDENCE İSTEMİ
YETKİ
KARAR ÖZETİ: 466 sayılı Yasaya göre maddi ve manevi ödence isteminde bulunduğu zaman oturduğu yer Sulh Ceza Mahkemesi tarafından tutuklanıp o yer Ağır Ceza Mahkemesince tensiple tutukluluk halinin devamına karar verilen davacı ile ilgili davaya bakma yetkisi 466 sayılı Yasanın 2/4. maddesindeki yetki kuralı gereği en yakın Ağır Ceza Mahkemesinindir.
(486 s. KDYTK. m. 2/1-4)
466 sayılı kanuna göre maddi ve manevi tazminat isteminde bulunan davacı Kerem'in bu isteminin kısmen kabulüne ilişkin (Kars Ağır Ceza Mahkemesi)nce 29.12.1995 gün ve 111-236 sayı ile verilen karar, davalı hazine vekilinin temyizi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 6. Ceza Dairesi'nce 26.12.1996 gün ve 13650-13983 sayı ile;
"466 sayılı Yasanın 2/1. maddesine göre, anılan tazminat davasına bakma yetkisinin davacı ikametgahının bulunduğu yer Ağır Ceza Mahkemesine ait olmasına ve dosyada mevcut Ardahan Jandarma Komutanlığının yazısından, davacının Ardahan ilinde ikamet ettiğinin anlaşılmasına göre, yetkisizlik kararı verilmesi gerekirken, yargılamaya devamla yazılı şekilde karar verilmesi" isabetsizliğinden bozulmuştur.
Kars Ağır Ceza Mahkemesi ise, 26.3.1997 gün ve 58-39 sayı ile;
"İlk tutuklama işlemini Ardahan Sulh Ceza Mahkemesi yapmış, tutukluluğun devamına ise tensiple birlikte Ardahan Ağır Ceza Mahkemesi karar vermiştir. Bu durumda 466 sayılı Yasanın 211 maddesindeki yetki kuralı değil 2/son maddesindeki yetki kuralı gereği Ardahan Ağır Ceza Mahkemesine en yakın Ağır Ceza Mahkemesi yetkilidir. Mahkememizin verdiği benzer kararlar 6. Ceza Dairesinin 17.2.1997 gün ve 1351-1086, 5. Ceza Dairesi'nin 14.5.1996 gün ve 1171-1624 sayılı kararı ile onanmıştır." biçimindeki gerekçe ile direnmeye karar vermiştir.
Bu kararın da Hazine vekili ve Kars C. Savcısı tarafından süresinde temyiz edilmesi üzerine dosya, Yargıtay C. Başsavcılığı'nın bozma isteyen 11.2.1998 günlü tebliğnamesiyle 1. Başkanlığa gönderilmekle Ceza Genel Kurulu'nca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:
İncelenen dosyaya göre;
Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasındaki uyuşmazlık; somut olayda 466 sayılı Yasa uyarınca yapılan başvuruyu incelemeye hangi mahkemenin yetkili olduğunun belirlenmesine ilişkindir.
466 sayılı Kanun Dışı Yakalanan veya Tutuklanan Kimselere Tazminat Verilmesi Hakkında Kanunun 1. maddesinde kimlere ve hangi hallerde Devletçe tazminat ödeneceği 6 bent halinde sayılmış, 2~ maddesinin 1 ve 4. fıkralarında da, bu yoldaki başvuruların yer itibariyle hangi Ağır Ceza Mahkemesince karara bağlanacağı belirtilmiştir.
Kanunun, konu ile ilgili 1. maddesi, "Anayasa ve diğer Kanunlarda gösterilen hal ve şartlar dışında yakalanan veya tutuklanan veyahut tutukluluklarının devamına karar verilen, kimselerin uğradıkları her türlü zararlar bu kanun hükümleri dairesinde Devletçe ödenir.", 2. maddesinin 1 ve 4. fıkraları da, "1. maddede yazılı sebeplerle zarara uğrayanlar, kendilerine zarar veren işlemlerin yapılmasına esas olan iddialar sebebiyle açılan davalar sonunda verilen kararların kesinleştiği veya bu iddiaların mercilerince karara bağlandığı tarihten itibaren 3 ay içinde, ikametgahlarının bulunduğu mahal Ağır Ceza Mahkemesine bir dilekçeyle başvurarak uğradıkları her türlü zararın tazminini isteyebilirler... Tazminat istemine esas olan işlem, işi hükme bağlayan Ağır Ceza Mahkemesince yapılmışsa, bu işlemi incelemeye yetkili mahkeme, en yakın yer Ağır Ceza Mahkemesidir." biçiminde düzenlenmiştir.
Tazminat istemine dayanak teşkil eden olayda, davacı Kerem, Ardahan Sulh Ceza Mahkemesince 14.4.1995 tarihinde yokluğunda tutuklanmış ve 17.4.1995 tarihinde bu tutuklama, vicahiye çevrilmiştir. Bu işlemden sonra, Ardahan C. Başsavcılığının 18.4.1995 günlü iddianamesiyle sanık hakkında gasp suçunu işlediği iddiasıyla Ardahan Ağır Ceza Mahkemesine dava açılması üzerine, bu mahkemece tensiple birlikte, sanığın tutuklu durumunun sürdürülmesine karar verilmiştir.
Bu açıklamalardan anlaşılacağı gibi, sanığın tutuklu olma durumunun devamına Ardahan Ağır Ceza Mahkemesi karar verdiğinden, olayda 466 sayılı Yasanın 2/1. maddesindeki yetki kuralı değil, 2/4. maddesindeki yetki kuralı geçerlidir. CGK.nun 24.9.1973 gün, 239-573 sayılı kararı ve Ceza Dairelerinin süreklilik gösteren içtihatları da bu doğrultudadır. Bu itibarla; Kars Ağır Ceza Mahkemesinin kendisini yetkili gören direnme kararı yerinde olup, işin esası incelenmediğinden dosyanın temyiz incelemesi, yapılmak üzere Özel Dairesine gönderilmesine karar verilmelidir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, Yerel Mahkemenin direnmesi yerinde görüldüğünden işin esasının incelenmesi için dosyanın, Yargıtay 6. Ceza Dairesine gönderilmesine, isteme aykırı olarak 24.3.1998 günü oybirliği ile karar verildi.