İhaleye fesat karıştırmak suçundan sanıklar Nurettin S..., İsmail Ergun G..., Ziya K..., Metin K..., Turgut Yılmaz B..., Ahmet Haluk B..., Kazım K...., Cengiz B..., Coşkun D..., Muhuttin E... ve Mustafa G...'ın beraatlerine, İbrahim A... hakkındaki kamu davasının TCY. nın 96/1 maddesi uyarınca ortadan kaldırılmasına ilişkin İstanbul 6. Ağır Ceza Mahkemesince 4.12.1995 gün ve 10-207 sayı ile verilen kararın katılan idare vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosyayı inceleyen Yargıtay 5. Ceza Dairesince 30.1.1997 gün ve 4200-195 sayı ile sanık İbrahim A... hakkında verilen ortadan kaldırma kararının onanmasına;

Müdahil idare vekilinin diğer sanıklara yönelik temyiz itirazlarına gelince;

Müfettişlerce düzenlenen 28.12.1993 günlü inceleme raporu ve 23 Aralık 1994 tarihli bilirkişi raporu ile hükme esas alınan 14.11.1995 günlü bilirkişi raporu arasında esasta çelişkiler bulunduğu anlaşıldığından, 1989, 1990, 1991 ve 1992 yıllarına ait İSKİ personelinin taşıttırılmasına ilişkin ihale dosyalarının tüm ekleriyle birlikte Müdahil İdareden istenmesi, müfettişlerce düzenlenen raporun ek-20 sırasında yer alan 24 Nisan 1992 havale tarihli İSKİ Ticaret İşleri Daire Başkanlığınca Genel Müdürlüğe hitaben yazılan yazıda belirtilen 42.758.000 lira tutarındaki tahmini bedelin nasıl saptandığına dair araştırma yapılarak buna ilişkin belgeler varsa getirtilmesi, İSKİ mevzuatı ve uygulaması konusunda uzman ve içinde hukukçunun da yer aldığı bilirkişi heyetinden, 1992 yılında yapılan taşıma ihalesi ile ilgili olarak firmalardan alınan teklifler, İstanbul Ticaret Odasının aynı yıl için bildirdiği taşıma bedelleri, varsa konuyla ilgili diğer belgeler de getirtilip nazara alınarak, Ticaret İşleri Dairesince saptanan tahmini bedelin gerçeği yansıtıp yansıtmadığını, yansıtmıyorsa tekliflerin alındığı ve tahmini bedelin saptandığı tarih ile ihalenin yapıldığı gün arasındaki geçen zaman da dikkate alınarak, 120 güzergâh için günlük tahmini bedelin ne olması geerektiği, buna göre saptanacak bedel ile 1992 yılı ihale tutarı günlük 60.175.000 lira arasında idare aleyhine fark oluşursa, pazarlık payı da nazara alınarak, bu ihaleden idarenin ne miktar zarar gördüğü, önceki yıllara ait taşıma işi ile ilgili olarak yapılan ihale dosyalarındaki bilgi ve belgeler de emsal alınarak 1992 yılı itabariyle yapılan ihale işlemlerinde mevzuat ve uygulamaya aykırılık bulunup bulunmadığı hususlarında ayrıntılı rapor alındıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip varılacak sonuca göre sanıkların hukuki durumlarının tayin ve takdiri gerekirken noksan soruşturmayla yazılı şekilde hüküm kurulması" isabetsizliğinden hükmün bozulmasına karar verilmiştir.

Yerel Mahkeme ise, 1.12.1997 gün ve 69-208 Sayı ile; "Yeni bir bilirkişi raporunun gerekli olmadığı, rapor veren heyetin, her türlü kuşkudan uzak, bu konularda uzman, yıllardan beri tüm detayları ile bu işlerle iştigal eden Sayıştay Üyeleri ve bir de uzman denetçi tarafından oluşturulduğu, bu heyet tarafından herhangi bir usulsüz işlem olmadığı açık, kesin, net bir şekilde ortaya konmuştur. Yani iki Sayıştay Üyesi ve bir de uzman denetçisinin bu konuda tarafsız,yetkili, yeterli ve uzman bilirkişi olarak seçilmeleri, mahkememizce yeterli görülmüş ve yeni bilirkişi heyeti seçimi konusundaki bozma yerinde görülmemiştir.

Bu bilirkişi kurulunun titiz bir inceleme sonucu hazırladığı 25 sayfalık rapor da yeterli kabul edilerek hüküm tesis edilmiştir. Bilirkişi kurulunca tahkikat yeterli görülmüş ve mevcut belgeler incelenerek rapor düzenlenmiştir. Şayet rapor düzenlenmesi için belgeler yeterli görülmese, bilirkişi kurulunca tamamlattırılması istenirdi. Daha eski yıllara ait tüm evrakların celbi, yeni araştırmalar yapılması yönündeki bozma nedenleri yine bilirkişi kurulunun raporu kapsamı karşısında yerinde görülmemiştir. Raporun tetkikinden gerek mevzuat yönünden, gerekse sunulan belgeler ve yapılan işler yönünden tüm iddialar ve savunmalar tek tek irdelenerek raporun düzenlendiği anlaşılmaktadır. Raporda önceki yıllarla ilgili ihaleler de irdelenmiştir. Mahkememizce, olaya, dosya kapsamına tamamen uygun görülen uzman bilirkişi kurulu raporuna itibar edilmiştir." gerekçesi ile önceki hükümde direnmiştir.

Bu kararın da katılan idare vekili tarafından süresinde temyiz edilmesi üzerine, dosya Yargıtay C.Başsavcılığının "onama" istekli 8.12.1998 günlü tebliğnamesiyle 1. Başkanlığa gönderilmekle Ceza Genel Kurulunca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

Katılan idare vekili tarafından sunulan 4.12.1997 günlü temyiz dilekçesinde sanıklardan İbrahim A... hakkındaki hükmün de temyiz edildiği bildirilmişsede bu sanığın ölmesi nedeniyle hakkındaki, kamu davasının ortadan kaldırılmasına ilişkin, İstanbul 6. Ağır Ceza Mahkemesince 4.12.1995 gün ve 10-207 sayı ile verilen önceki hükmün, Özel Dairece onanarak kesinleşmiş bulunmakla, hakkındaki yeni hüküm hukuken geçersiz olduğundan, temyiz incelemesinin diğer sanıklar hakkında kurulan hükme yönelik olarak yapılmasına, oybirliği ile karar verildikten sonra;

Dosya içeriğine göre Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasındaki, çözülmesi gereken uyuşmazlığın soruşturmanın genişletilmesinin gerekip gerekmediği noktasında toplandığı anlaşılmaktadır.

İSKİ Genel Müdürlüğünün işlemlerinde yolsuzluklar yapıldığına ilişkin basında haberlerin yer alması üzerine yapılan idari soruşturma sırasında, İSKİ Genel Müdürlüğünce birer yıllık sürelerle firmalara yaptırılan personel taşıma işinin, 1991 yılından sonra ihaleye çıkarılmadan ve fahiş fiyatla G... Turizm ve Nakliyat Ltd. Şirketine verildiğine dair iddiayı soruşturan Mülkiye Başmüfettişlerince düzenlenen 28.12.1993 günlü inceleme raporunda;

"İSKİ İhale Yönetmeliği hükümlerine göre, taşıma işinin pazarlık yöntemiyle ihale edilebilecek işlerden olmadığının gözetilmediği, 1990 yılında yapılan ihaleyi kazanan G... firması ile İSKİ Genel Müdürlüğü arasında 1.6.1990 tarihinde imzalanan sözleşmenin 3. maddesine, "sözleşmenin bitiminden bir ay önce taraflarca yazılı olarak fesih ihbarında bulunulmadığı takdirde, sözleşme (fiyat hariç) İSKİ. nin belirleyeceği süre kadar bir takvim yılını geçmemek kaydı ile uzatılabilir, yeni fiyatlar firma ile yapılacak pazarlık sonucunda tespit edilir. "

şeklinde bir hüküm konulduğu, sözleşme süresinin bitiminde de bum uyarınca yeni fiyatlar belirlenerek aynı firmaya verilen personel taşıma işinin süresinin 18.5.1991-18.5.1992 tarihleri arasındaki bir yıllık dönemi kapsayacak şekilde uzatıldığı, böylece sözleşmede yeralan uzatma durumunun da ortadan kalkmış olduğu;

Ancak, İSKİ Genel Müdürlüğünün kendisine bağlı Hukuk İşleri Müdürlüğünden, bu hükmün takip eden yıllarda da uygulanabileceğine ilişkin görüş almak suretiyle yasal olmayan bu uygulamaya süreklilik kazandırdığı, Ticari İşler Dairesince belirlenen tahmini bedel ve diğer firmalarca verilen daha ucuz teklifler dikkate alınmadan sadece G... firmasınca verilen ve başlangıçta çok yüksek tutulan fiyat teklifi üzerinde yapılan pazarlık sonucu belirlenen yeni fiyatlarla personel taşıma işinin ihaleye çıkarılmadan, sözleşme süresinin birer yıllık uzatmalarla bu firmaya yaptırılmasına devam edilerek, İSKİ İhale Yönetmeliğinde yer alan, idarenin ihtiyaçlarının ihale yolu ile ihalede açıklık ve rekabet sağlanarak, en uygun bedelle temin edileceğine ilişkin hükümleri hileli yollarla bertaraf edildiğinden;

a) 6.7.1992-6.7.1993 tarihleri arasındaki bir yıllık dönemi kapsayan personel taşıma işinin, Ticari İşler Dairesince belirlenen tahmini bedel ve diğer firmalarca yapılan daha düşük teklifler dikkate alınmaksızın, 18.6.1992 tarihinde pazarlıkla tespit edilen yeni fiyatlarla G... firmasına ihalesine karar verilerek, idarenin belirlediği tahmini bedelle kıyaslandığında yıllık toplam 4.713.325.208 lira, Altur firmasının verdiği teklif ile kıyaslandığında yıllık toplam 6.756.154.502 lira tutarında, G... firmasına menfaat sağlandığı,

b) 6.7.1993-6.7.1994 tarihleri arasındaki bir yıllık dönemi kapsayan ve rapor hazırlandığı sırada devam eden taşıma işinin, İhale Yönetmeliği hükümlerine göre ihaleye çıkarılmaksızın ve başka firmalardan da herhangi bir teklif alınmadan 22.6.1993 tarihinde pazarlıkla tespit edilen yeni fiyatlarla yine G... firmasına yaptırılmasına karar verildiği,

Bu suretle İSKİ İhale Komisyonu Başkanı ve üyeleri Kazım K...., Coşkun D..., Cengiz B..., Muhuttin E... ile bu komisyonun kararlarının kabul ve onaylanmasına karar veren İSKİ Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeleri Nurettin S...,Ergun G... , Ziya K..., Metin K..., Turgut B... ve İbrahim A... ile ihale işlemlerinin mevzuata uygun yapılmasından sorumlu olan Ticaret İşleri Daire Başkanı Ahmet Haluk B... ve G... firması yetkilisi Mustafa G...'ın ihaleye fesat karıştırma suçunu işlediklerine dair yeterli kanıt ve emarenin bulunduğu" belirtilmiştir.

Hazırlık soruşturması aşamasında C.Savcılığınca görevlendirilen maliyeci bilirkişi Ali Kapu ise 23.12.1994 günlü raporunda;

"İSKİ Personelinin taşıttırılması için 1990 yılında kapalı zarf ile teklif verme yöntemiyle açılan ihaleyi kazanan G... firması ile yapılan 1.6.1990 tarihli sözleşmede yer alan 3. maddenin, önceki sözleşmelerin aynı konuyu düzenleyen maddesine göre değiştirilerek feshi ihbar süresinin 2 aydan 1 aya indirilmek ve uzatma halinde sözleşme süresinin aynı şartlarla sürmesi ibaresi çıkarılarak, yeni fiyatların firmayla yapılacak pazarlık sonunda tespit edileceği hükmünün eklenmesi suretiyle bu madde işletilerek sözleşme süresinin 3 yıl süreyle uzatılması ve belirlenen tahmini bedelin çok çok üstündeki teklifin kabulü sonucu karşılıklı anlaşma sağlanarak kurumun zarara sokulduğunu, İSKİ Ticari İşler Dairesince belirlenen tahmini bedele göre zararın yıllık, 252 gün taşıma hesabı ile 4.525.164.000 lira, en düşük bedelle teklif veren firmaya göre 8.175.888.000 liraya ulaşacağını;

İSKİ İhale Yönetmeliğinin 2. maddesinde yer alan, "İdarenin ihtiyaçlarının istenilen nitelik ve nicelikte, en uygun fiyatlarla zamanında karşılanması ve ihale de açıklık ve rekabetin sağlanmasıdır" hükmüne rağmen, sanıkların bu hükme uymayarak, taşıma işine ait ihalede belirlenen tahmini bedel ile diğer firmaların tahmini bedelden de aşağı tekliflerini dikkate almadan, G... firması ile yapılan pazarlık sonucu tahmini bedelin çok üstünde bir fiyatla anlaşma sağlanması,yine İhale Yönetmeliğinin 8. maddesinde pazarlık yöntemi ile hangi işlerin yaptırılacağı belirtilmiş olup, taşıma işinin pazarlık usulü ile yapılamayacağı halde,sözleşmenin 3. maddesine sözleşme süresinin uzatılması halinde fiyatların pazarlıkla belirleneceğine ilişkin hüküm konmak suretiyle Yönetmeliğin 2,5,7 ve 9.maddelerine aykırı davranılarak G... firması yararına, İSKİ.nin zarara sokulduğunu ve sanıkların ihaleye fesat karıştırmak suçunu işlemiş olduklarını" bildirmiştir.

Yapılan hazırlık soruşturması sonucunda C.Savcılığınca, birbirini D...ar nitelikte ve aynı içerikte olan müfettiş inceleme raporu ile bilirkişi raporunda yer alan görüşler dayanak yapılmak suretiyle sanıkların ihaleye fesat karıştırmak suçundan cezalandırılmaları için iddianame düzenlendiği anlaşılmaktadır.

Sanıklar aşamalardaki savunmalarında; yüklenen suçu işlemediklerini, gerek müfettiş raporunun gerekse hazırlık soruşturmasındaki bilirkişi raporunun gerçekleri yansıtmadığını,yapılan işlemlerde usulsüzlük olmadığını, ihale şartnamesi ve sözleşmedeki değişikliğin önceki yönetim döneminde yapılmış olduğunu,Ticaret İşleri Daire Başkanlığınca belirlenen tahmini bedelin gerçeği yansıtmadığını, hesap hatası yapıldığını belirlediklerini, bu nedenle pazarlık sonucu belirlenen sözleşme bedelinin doğru olduğunu, İstanbul Ticaret Odasınca bildirilen rayiç bedellerin yer aldığı fiyat listesinin de yapılan işin doğru olduğunu gösterdiğini ancak, müfettişlerin İstanbul Ticaret Odasından bu listeyi istemelerine rağmen soruşturma evrakına eklemediklerini, yanlı davranılarak hazırlanmış olan raporun gerçekleri yansıtmadığını söylemişlerdir.

Yerel Mahkemece, sanıkların savunmalarında belirttikleri hususlar da dikkate alınmak suretiyle kanıtlar toplanmış, müfettişlerin raporlarına eklenmemiş olması nedeniyle sorulması üzerine, İstanbul Ticaret Odasının 27.3.1995 günlü cevabi yazısına ekli, 6.7.1992-6.7.1993 ile 6.7.1993-6.7.1994 tarihlerini kapsayacak şekilde, belli güzergahlar için hazırlanan günlük vasıta ücretlerine ilişkin listeler ve müfettişlere o tarihte bu konuda yazılmış olan, üst yazıların fotokopileri dosya içerisine konulmuştur. Buna göre, İstanbul Ticaret Odasınca ihalede öngörülen güzergahlar için bildirilen taşıma ücretlerinin, pazarlık sonucunda G... firması ile yapılan anlaşmada belirlenen ücretlerden fazla olduğu anlaşılmaktadır. Yerel Mahkeme, ortaya çıkan yeni kanıtlar ile birlikte sanıkların savunmalarında belirttikleri hususların değerlendirilmesi için Sayıştay Uzman Denetçilerinden oluşturulacak bir bilirkişi heyetinden rapor alınmasına karar vermiştir.

Sayıştay Üyeleri Hasan Fidan ve Hasan Hüseyin Türkmen ile Sayıştay Uzman Denetçisi Kadir Kılıçkıran'dan oluşan bilirkişi kurulu 14.11.1995 günlü raporlarında;

Dosya ve ekleri üzerinde inceleme yapıldığı belirtilerek, iddia, savunmalar, müfettiş raporunda ve önceki bilirkişi raporunda belirtilen hususlar ile İSKİ Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında 2560 sayılı Yasa, İSKİ İhale Yönetmeliği ve 2886 sayılı Devlet İhale Yasasının ilgili maddelerinin hükümleri ortaya konduktan sonra;

"Yapılan incelemede, Yönetim Kurulunun 25.3.1988 tarihli kararı uyarınca İSKİ ile Altur firması arasında yapılan, personelin bir yıl süreyle taşıttırılması işiyle ilgili sözleşmenin 3. maddesinde "... taraflar işin bitim süresinden 2 ay önce yazılı olarak fesih ihbarında bulunmadığı takdirde sözleşme aynı şartlarla 1 yılı geçmemek kaydıyla idarenin belirleyeceği süre kadar uzatılabilir."

hükmünün bulunduğu, Altur firmasının süresi 6.4.1989 tarihinde bitecek olan sözleşmeyi aynı şartlarla uzatmasının mümkün olmadığını, günün koşullarına göre fiyat belirlenmesini yazılı olarak istemesi üzerine, dönemin Ticaret İşleri Dairesi Başkanı Burhanettin Öney'in 22.2.1989 tarihinde yeni düzenlenen ihale şartnamesi değişikliğinin onaylanmasını teklif etmesi ve konunun Yönetim Kuruluna havale edilmesiyle Yönetim Kurulu Başkanı Bedrettin Dalan ve üyeler Atom Damalı,Yüksel Yavuz ve Sabri Yalçın tarafından 23.2.1989 gün ve 225 sayılı kararla teklif kabul edilerek, şartnamenin 4. maddesinin "Sözleşmenin bitiminden 1 ay önce taraflarca yazılı olarak fesih ihbarında bulunulmadığı takdirde sözleşme (fiyat hariç) İSKİ.nin belirleyeceği süre kadar bir takvim yılını geçmemek kaydıyla uzatılabilir. Yeni fiyatlar firma ile yapılacak pazarlık sonucunda tespit edilir." şeklinde değiştirildiği, aynı zamanda belirlenen ihale komisyonunun kapalı zarfla teklif alma yoluna gittiği ancak, ihaleye katılan 3 firmanın teklifleri birbirine yakın olduğu için bu firmalar pazarlığa davet edilerek en fazla indirim yapan Altur firmasına ihale yapılmasına 10.5.1989 tarihinde karar verildiği ve Nurettin S..., Ergun G..., Yüksel Yavuz ve Metin K...'tan oluşan yeni Yönetim Kurulunca 12.5.1989 tarihinde onaylandığı;

Keza, Nurettin S..., Ergun G..., Ziya K..., Metin K... ve İbrahim A...'dan oluşan Yönetim Kurulunun 19.4.1990 günlü kararla süresi sona erecek bu taşıma sözleşmesinin bitiminde taşıma işinin ihale şeklini kapalı zarfla teklif alma yöntemi olarak belirleyip yapılan ihaleyi kazanan G... firmasıyla yapılan sözleşmede 3. maddeye, şartnamenin değişik 4. maddesinin aynen yazıldığı,bilahare 1991, 1992 ve 1993 yıllarında pazarlık yöntemiyle ihale yoluna gidildiği;

Müfettişlerce, önceki yıllara ilişkin inceleme yapılmayıp iddialar ile ilgili olarak yalnızca 1992 yılında yapılan ihalenin soruşturma konusu yapıldığı,buna göre Altur firmasının 20.2.1992 tarihinde İSKİ Genel Müdürlüğüne faks çekerek önceki yıl tekliflerine %20 zam verilmesi halinde taşıma işine talip olduğunu bildirdiği, Genel Müdür Yardımcısı Ziya K... imzasıyla verilen cevapta faksla yapılan talebin kabul edilemeyeceğinin açıklandığı, bu arada G... firmasının 12.3.1992 tarihinde sözleşmenin 3. maddesi uyarınca sürenin 1 yıl uzatılmasını talep ettiği ve Ticaret İşleri Daire Başkanınca 30.3.1992 tarihinde Altur firmasından fiyat teklifi vermesinin istenmesi üzerine bu firmanın 114 güzergah için teklif verdiği, ayrıca diğer firmalar ile G... firmasından da tekliflerin alındığı ancak, Ticaret İşleri Daire Başkanı Haluk B...'un 14.4.1992 tarihinde Genel Müdürlüğe yazdığı yazıda, G... firmasının süre uzatımına ilişkin dilekçesinin Genel Müdürce derkenar olarak uygun görüldüğü belirtilerek, bu firmayla pazarlık yapacak komisyonun belirlenmesi isteği üzerine, Nurettin S..., Ergun G..., Ziya K..., İbrahim A... ve Turgut B...'ndan oluşan Yönetim Kurulunca 30.4.1992 tarihli ön onay ile firmayla pazarlık yapmak üzere Kazım K...., Coşkun D..., Cengiz B... ve Muhuttin E... 'den oluşan ihale komisyonunun görevlendirildiği;

Cengiz B... izinde olduğu için 3 kişiyle toplanan ihale komisyonunun 18.6.1992 tarihinde pazarlık tutanağını düzenlediği, firma ile yapılan 3 tur görüşme sonucunda %12 indirim sağlanarak günlük 60.715.000 liraya anlaşmaya varıldığı ve komisyon kararının Yönetim Kurulunca 25.6.1992 günlü kararla onaylandığı,bu kararda sanıklardan Metin K...'un imzasının bulunmadığı, daha sonra 6.7.1992 tarihinden itibaren 1 yıl süreli ek sözleşmenin imzalanarak Noter tarafından onaylandığı, bu ihale için Ticaret İşleri Dairesince 120 güzergah için 42.758.000 lira tahmini bedel bildirildiği hususlarının saptandığı;

Kurumca belirlenen tahmini bedelin yanlış olduğu iddiasının incelenmeinde; Altur firmasınca 114 güzergah için, G... firmasınca 120 güzergah için ve Viltur, Albayrak ve Şenyüz firmalarınca 29 güzergah için verilen teklif listelerinin karşılaştırılarak değerlendirilmesi sonucunda, tahmini bedel tespitine ilişkin listede 29 güzergah için günlük ortalama tutarın 11.797.500 lira olduğu, halbuki Altur firması dahil beş firmanın teklif ortalamasının 15.784.000 lira olduğu, ayrıca İstanbul Ticaret Odasından 6.7.1992-6.7.1993 tarihleri arasındaki dönem için alınan rayiç listesine göre 29 güzergah için ortalama olarak 19.705.000 lira belirlendiği ve buna göre Ticaret İşleri Daire Başkanlığınca tespit edilen tahmini bedelin gerçekten de hatalı hesaplanmış olduğu;

Bütün bu saptamalara göre, gerek müfettiş raporunda gerekse C.Savcılığınca alınan bilirkişi raporunda şartnamade sanıklar tarafından yapıldığı ileri sürülen değişikliğin önceki yönetim döneminde yapıldığı, bu değişiklikten sonra 1991, 1992 ve 1993 yıllarında şartnamenin 4. ve sözleşmenin 3. maddesi uyarınca pazarlık usulü ile ihalenin uygulamaya konduğu, pazarlık yöntemi uygulanmasında ilan yapılmasının gerekmediği ve teklif alınmasının belli bir şekle bağlanmadığı,pazarlığın ihale komisyonu tarafından işin nitelik ve gereğine göre bir veya daha fazla istekliden yazılı veya sözlü teklif almak ve bedel üzerinde anlaşmak suretiyle yapılacağı, ayrıca İSKİ İhale Yönetmeliğinin 20. maddesinde bedel tahmininin nasıl yapılacağının, "Piyasadaki alt ve üst fiyat sınırlarının arasında kalmaya özen gösterilir. Arz ve talep arasındaki ilişki de bedel tahmininde dikkate alınır." şeklinde açıklandığı, keza İSKİ 2886 sayılı Devlet İhale Yasasına tabi olmamasına karşın bu yasanın 9. maddesinde, "Bedelin hesabında kullanılacak fiyatlar belediye, ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden sorulur" denildiği, yukarıda da açıklandığı üzere, müfettiş raporu ve önceki bilirkişi raporunda esas alınan, kurumca belirlenmiş olan tahmini bedelin gerçeği yansıtmadığı, 120 güzergah için İstanbul Ticaret Odasının verdiği rayiç toplamının günlük 68.130.000 lira olmasına karşın, pazarlık sonucu G... firmasıyla yapılan anlaşmaya göre ihale tutarının günlük 60.715.000 lira olduğu,gerek 2886 Sayılı Devlet İhale Yasası, gerekse İSKİ İhale Yönetmeliğine göre ihalenin en ucuz teklifi veren firmaya verilmesinin söz konusu olmayıp, idarenin ihtiyaçlarının istenilen nitelik ve nicelikte en uygun fiyatlarla zamanında karşılanmasının esas olduğu, bu itibarla İSKİ.nin zarara uğratıldığı iddiasının yasal dayanağı bulunmadığı, G... firmasıyla 1992 yılında pazarlık yöntemiyle yapılan ihaleye ilişkin işlemlerde herhangi bir usulsüzlük olmadığının tespit edildiği." bildirilmiştir.

Ayrıca, dosya içerisinde 1990, 1991, 1992 ve 1993 yıllarına ait, İSKİ personelinin taşıttırılmasına ilişkin ihale dosyalarının onaylanmış örnekleri bulunmaktadır. Yerel Mahkemece son soruşturma aşamasında alınan, 14.11.1995 tarihli bilirkişi kurulu raporunda, olayların gelişimi tarihsel sıralamaya uygun olarak ortaya konulurken verilen bilgilerden, bu ihale dosyalarının incelenip irdelenerek rapora dayanak yapıldığı anlaşılmaktadır.

Dosyada bulunan kanıtlar bu şekilde ortaya konduktan sonra,soruşturmanın genişletilmesinin gerekip gerekmediği hususunda sağlıklı bir sonuca ulaşabilmek için konu ile ilgili mevzuatın da incelenmesi gerekmektedir.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Yasanın 22. maddesinde, "İSKİ'nin işlemleri 2886 sayılı Devlet İhale, 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunları ile bunların ek ve tadilerine tabi değildir.

Kuruluşun alım, satım ve ihalelerinde uygulanacak esas ve usuller bir yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almaktadır.

Bu maddeye dayanılarak çıkarılan, İSKİ Genel Müdürlüğü İhale Yönetmeliğinin "konu ve kapsam" başlığını taşıyan 1. maddesinde, "2560 ve 3009 sayılı Yasalarla İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğüne (İSKİ-İdare) verilmiş görevlerin yapılması ile ilgili.... taşıma işleri ile kiralama ve kiraya verme işleri,.. ihalesi konusunda uygulanacak usuller bu yönetmelikle düzenlenir.

"Amaç" başlığını taşıyan 2. maddesinde "İdarenin ihtiyaçlarının istenilen nitelik ve nicelikte, en uygun fiyatlarla zamanında karşılanması ve ihalede açıkık ve rekabetin sağlanmasıdır."

"İhale yöntemleri" başlığını taşıyan 7. maddesinde, "Bu yönetmeliğin 1'nci maddesinde yazılı işlerin ihalesinde aşağıdaki belirtilen usullerden biri uygulanır.

A - Pazarlık yöntemi

B - Kapalı zarf ile ihale yöntemi

C - Belli istekliler arasında açık veya kapalı teklif alma suretiyle   ihale yöntemi

D - Açık eksiltme veya artırma yöntemi

E - Yarışma yöntemi

F - Özel hallerde satın alma yöntemi

G - Sipariş mektubu ile satın alma yöntemi"

"Pazarlık yöntemi" başlığını taşıyan 8. maddesinde, "Mal ve hizmet alımı ile taşınır ve taşınmaz alımı ve kiralanması, hizmet inşaat ve tesisat yaptırılması ihtiyaçlarına cevap verebileceği düşünülen kişilerle veya istekli bulunan gerçek ve tüzel kişilerle idarenin görevli organ ve yetkilileri arasında işin fiyat, nitelik, yerine getirilme süresi ve diğer koşullarını karşılıklı bir anlaşma ortamı sağlayarak ihalenin yapılması yöntemidir." hükümleri yer almaktadır.

Bu hükümlere göre İSKİ.nin 2886 sayılı Devlet ihale Yasasına tabi olmadığı, İhale Yönetmeliğinin 1. maddesinde belirlenen kapsam içine taşıma işlerininde dahil olduğu ve 7. maddenin A bendine göre 1. maddede belirlenen işlerin pazarlık yöntemiyle ihalesinin yapılmasının mümkün olduğu görülmektedir. Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlık konusu incelendiğinde, konuya ışık tutacak ve hüküm kurmaya yetecek kanıtların mahkemece toplandığı, uzman bilirkişi kurulundan tüm kanıtları değerlendiren rapor alındığı ve ulaşılan bu sonuçlara göre hüküm kurulduğu anlaşıldığından soruşturmanın genişletilmesine gerek bulunmadığı kabul edilmeli ve hükmün onanmasına karar verilmelidir.

Çoğunluk görüşüne katılmayan kurul üyeleri, "Özel Dairenin bozma ilamında belirtildiği şekilde soruşturmanın genişletilmesi gerektiğinden, Yerel Mahkemenin eksik soruşturmaya dayalı direnme hükmünün bozulmasına karar verilmesi gerektiği" görüşüyle karşı oy kullanmışlardır.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle Yerel Mahkeme direnme hükmünün ONANMASINA,dosyanın yerine gönderilmek üzere Yargıtay C.Başsavcılığına tevdiine, 16.2.1999 günü yapılan 1. müzakerede yasal çoğunluk sağlanamadığından 2.3.1999 günü yapılan 2. müzakerede oyçokluğu ile tebliğnamedeki isteme uygun olarak karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972