DAVA : Basın yoluyla hakaret suçundan sanıklar Ömer Mustafa ve Enver'in beraetlerine ilişkin (Bulancak Asliye Ceza Mahkemesi)nce verilen 11.7.1995 gün 209-100 sayılı hükmün katılan tarafından temyizi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 4. Ceza Dairesi 4.6.1996 gün 3930/5080 sayı ile;

    "Sanık Enver'in yazı işleri müdürü olduğu G.. Gazetesinin 13.9.1994 tarihli sayısında, diğer sanık Ömer Mustafa tarafından yazılıp yayımlanan "Kaymakam ne yapmak istiyor?" başlıklı yazıda "acaba kaymakam O.. bütün işleri böyle değişik sahte evraklarla yürütüyorsa, üst makamı uyutarak kandırmaya çalışıyorsa vay halimize", 10.5.1994 tarihli sayısında ise; Enver tarafından yazılan "öğretmensiz okul açıldı, kaymakam O.. kendini milli eğitim müdürü zannediyor" başlıklı yazıda da "Bir de baktık ki daha önce öğretmenevi yönetim kurulunun oluşmasında evrak değişikliği yapıp valiyi dahi uyutan kaymakam O... çıktı karşımıza" sözcüklerine yer vererek, okuyanlar üzerinde katılan kaymakamın sahte belge düzenlediği izlenimi uyandırarak eylemi hukuka uygun kılan eleştiri ve haber verme sınırının aşıldığı ve adı geçenin çevrede küçük düşürüldüğü gözetilmeden genel kasıtla işlenen sövme suçunda özel kast arayan bilirkişi düşüncesine ağırlık vererek beraet hükmü kurulması" isabetsizliğinden bozmuş,

    Yerel Mahkeme, 17.12.1996 gün 337-146 sayı ile;

    "Suçun oluşması için genel kast yeterli olmayıp hedef alınan şahsın şeref ve haysiyetini ihlal veya tahrik etmek maksadıyla hakaret edilmelidir. Bilgi ve haber verme ile eleştiri, hakaret, tahkir maksadı olup olmadığına bakılarak saptanır. Sanıkların aşağılama kasdı taşımadıkları, suçun öğelerinin oluşmadığı kanaatine varılmıştır. Yazılar, kamuoyunu bilgilendirme ve haber vermeye yöneliktir." gerekçesiyle önceki hükümde direnmiştir.

    Bu hükmün de Yargıtay'ca incelenmesi katılan tarafından süresinde istenildiğinden dosya, Yargıtay C. Başsavcılığı'nın "bozma" istemli 25.12.1997 günlü tebliğnamesiyle 1. Başkanlığa gönderilmekle, Ceza Genel Kurulu'nca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

 

    KARAR : Sanıkların, sahip ve yazı işleri müdürü oldukları gazetenin 10.5.1994, 13.9.1994 ve 20.9.1994 tarihli sayılarında yayınladıkları yazılarda., şikayetçiyi küçük düşürdükleri ve bu suretle hakaret suçunu işledikleri iddiasıyla açılan davalar yerel mahkemece birleştirilmiş ve eleştiri sınırının aşılmadığı, suçun öğelerinin oluşmadığı kabul edilerek sanıkların beraetlerine karar verilmiştir. Katılanın temyizi üzerine Özel Daire, 10.5.1994 ve 13.9.1994 günlü gazetelerdeki yazılarda eleştiri ve haber verme sınırının aşıldığı, katılanın çevrede küçük düşürüldüğü gözetilmeden, genel kastla işlenen sövme suçunda, özel kast arayan bilirkişi düşüncesine dayanılarak beraet kararı verilmesi" nedeniyle hükmü bozmuştur.

    20.9.1994 günlü gazetede yer alan "Geleceğimizi Ağlatmayalım" başlıklı yazı ile ilgili olarak Özel Dairece inceleme yapılıp açıkça bir bozma kararı verilmediği ve bu konuda yerel mahkemece direnme kararı verilmesi de sözkonusu olamayacağı için, incelemenin 10.5.1994 ve 13.9.1994 tarihli gazetelerde yer alan yazılarla sınırlı olarak yapılmasına karar verilmiştir. Ayrıca özel daire bozma kararında 10.5.1994 ve 13.9.1994 günlügazetelerdeki yazı başlıklarının yanlış yazılması maddi yanılgı olarak kabul edilmiş, 10.5.1994 günlü nüsha nedeniyle sadece gazetenin sahip ve yazı işleri müdürü oan sanık Ö.M. hakkında dava açıldığı, sanık Enver'in bu sayıda görevli olmaması nedeniyle hakkında bir dava bulunmadığı gözetilmeden, bozma kararında her iki sanığında sorumlu olduğunun belirtilmesi, CMUY.nın 150 ve 257. maddeleri uyarınca mahkemeler, iddianamede beyan olunan suç ve şahıslara bağlı olduğundan, mahkemece verilen karar da dikkate alınarak sonuca etkili görülmemiştir.

    Çözülecek sorun, 10.5.1994 ve 13.9.1994 günlü gazetelerdeki yazıların, basının haber verme ve eleştirme hakkı sınırlarını aşıp aşmadığı ve hakaret sövme suçlarının oluşması için genel kastın dışında ayrıca özel kast aranmasının gerekip gerekmeyeceğine ilişkindir.

    Basın yoluyla işlenen suçlarda hukuka uygunluk halleri, temelini Anayasanın 28 ve devamı maddelerinden alan haber verme ve eleştirme hakları ile mağdurun rızasıdır. Haber verme eleştirme hakkının kabulü için, açıklama veya eleştiriye konu olan haberin, gerçek ve güncel olması, açıklanmasında kamu ilgi ve yararının bulunması, açıklanış şekliyle konusu arasında düşünsel bir bağ bulunması gerekir. Haberde veya yazıda adıgeçenler hakkında, küçültücü sözler kullanılmamalıdır. Bu öğelerden birisinin dahi bulunmaması halinde haber verme ve eleştiri hakkından söz edilemeyecek, eylem hukuka aykırı olacaktır.

    "Öte yandan bir hakkın icrasını ifade eden haber verme, tenkid etme ve savunma hakları sadece hakaret suçu için sözkonusu olabilir; bir kimseye mahsus bir fiil isnat etmeksizin, onun şeref ve itibarını lekeleyici bir söz söyleyen veya yazı yazan kimse bir hakkını kullandığını iddia edemez. Çünkü kimsenin böyle bir hakkı bulunmaz. Hatta fail hem mahsus bir madde isnad etmek suretiyle hakaret hem de ayrıca sövme suçunu işlese ve olayda bir hukuka uygunluk sebebi bulunsa, bu sebep hakaretin suç teşkil etmesini engellerse de, sövmenin varlığına halel vermez ve failin sövmeden dolayı cezalandırılması gerekli olur" (Prof. Sahir Erman, Hakaret ve Sövme Cürümleri, sh. 130).

    Yargısal kararlarda ve öğretide çoğunlukla hakaret ve sövme suçlarında özel bir kastın aranmadığı, genel kastın yeterli olduğu kabul edilmiştir. TCY.nın 480 ve 482. maddelerinde saikten sözedilmemiş, sanığın amacına önem verilmemiştir. Söylenen sözlerin ve yazılan yazıların tahkir edici nitelikte olduğunun bilinmesi ve bilerek söylenmesi ya da yazılması yeterlidir. Bu suçlarda, suçun manevi unsuru genel kasttır.

    Olayda, sahibi, yazı işleri müdürü ve yazarı, sanık Ö.M. olan gazetin 10.5.1994 günlü nüshasında "Kaymakam ne yapmak istiyor? B... Kaymakamı O...'a Giden Evrak değişime uğruyor" başlıklı yazıda, "İlçe öğretmenevi yönetim ve denetim kurullarının oluşturulmadığı, evrakın dolaştığı, kaykamalığın anlamsız tutum içinde olduğunun daha önce aktarıldığı" belirtildikten sonra "... gün geçmiyor ki skandala bir yenisi daha eklendi. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün teklif ettiği ve valiliğin teklif edilen isimler arasından seçeceği üyeleri Kaymakam (Y.O) evrakı değiştirmek yöntemiyle iki üyenin ismini değiştiriyor. Kaymakam O..., İlçe Milli EĞitim Müdürlüğünden gelen yazıyı yeniden yazıyor, İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü başlığını kullanıyor, isimleri değiştiriyor, daha önceki valilik onayının iptalini ekliyor, İlçe ve İl Milli Eğitim Müdürü imzası olmadan kendi imzasıyla valiye imzalatıyor. Valiyi kendi bürokratları uyutuyor ve imzayı arttırıyor. Bürokraside bütün yazılar böyle değişerek herkes kendi kafasına göre hiçbir makam takmadan yazı yazabiliyorsa o zaman diğer makamlar olmasın.. Kaymakam O.. bütün işleri böyle değişik sahte evraklara yürütüyorsa üst makamı uyutarak kandırmaya çalışıyorsa vay halimize.." denmiştir.

    Öğretmenevi yönetim ve denetim kurullarının geç oluşturulması, Milli Eğitim Müdürlüğünce önerilen isimlerin kaymakam tarafından değiştirilmesinin haber yapılmasında kamu ilgi ve yararı mevcut olsa bile, haberin veriliş biçimi ile konu arasındaki düşünsel bağın korunması ve haberde davranışları eleştirilen katılan kaymakam hakkında küçültücü değer yargılarından kaçınılması gerekmektedir. Oysa yazıda, katılan kaymakamın işlemleri "skandal" olarak nitelendirilmiştir. Daire amiri sıfatıyla yazıyı imzalayan kaymakamın, listedeki isimleri değiştirmesi en doğal hakkıdır. Bu işlemin, bir sahte belge düzenlenmiş gibi aktarılması ve "evrakı değiştirme yöntemiyle" yapıldığının açıklanması, katılanın "valiyi dahi uyutarak kandırmaya çalıştığının" söylenmesi katılanı küçük düşürücü, kişisel değer yargılarıdır.

    Yazı İşleri Müdürlüğünü sanık Enver'in yaptığı 13.9.1994 günlü sayıda, sanık Ömer Mustafa'nın yazdığı "Öğretmensiz Okul Açıldı, Kaymakam O.. Kendini Milli Eğitim Müdürü Zannediyor" başlıklı yazıda, öğrenci kayıtları yapılıp okullar açıldığı halde, bir okulun öğretmensiz kalmasının nedenlerinin araştırıldığı belirtildikten sonra, "Sorduk, soruşturduk, birde baktık ki daha önce öğretmenevi yönetim kurulunun oluşmasında evrak değişikliği yapıp Valiyi dahi uyutan kaymakam O... çıktı karşımıza" denmekte ve devamında katılan kaymakamın bu konudaki tasarrufları eleştirilmektedir. Katılanın, ilçedeki öğretmenlerin görev yerlerinin değiştirilmesine ilişkin tasarrufları haber verilip eleştirilirken, önceki yazıda geçen sözcüklerin tekrarlanması, katılanın evrak değiştirip valiyi uyuttuığundan bahsedilmesi, haber verme ve eleştiri hakkının kötüye kullanılması olup sanıklar hukuka uygunluk hallerinden yararlanamazlar.

    Suça konu her iki yazıda eleştiri ve haber verme sınırı aşılıp katılanın sahte belge düzenlediği izlenimi uyandırılarak çevrede küçük düşürüldüğü, suçun oluşumu için özel kast aranmayıp, yazılan yazıların tahkir edici nitelikte olduğunun bilinmesi ve yazılmasının istenmesinden ibaret genel kastın yeterli olduğu gözetilmeksizin önceki hükümde direnilmesi yasaya aykırıdır.

    Bu itibarla; yerel mahkeme direnme hükmünün bozulmasına karar verilmelidir.

 

    SONUÇ : Açıklanan nedenlerle, yerel mahkeme direnmehükmünün (BOZULMASINA), 24.2.1998 günü tebliğnamedeki düşünceye uygun olarak oybirliğiyle karar verildi.

     

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972