KARAR ÖZETİ: Duruşmaya tanıkların ve bilirkişinin yoklamasıyla başlanır. Bundan sonra sanığın açık kimliği ve şahsi durumu tesbit olunur. Daha sonra iddianame okunur ve CMUK nun 135. maddesine göre sanık sorguya çekilir.

- Sanık usulüne uygun yani CMUK.nun 135. maddesinde belirtilen şekilde sorguya çekilmeden duruşma açılmış sayılamayacağından kanıt da toplanamaz. Ve davanın esasına girilip hüküm kurulamaz. Fiilin suç oluşturmaması nedeniyle derhal beraat kararı verilmesi dışında, sanığın usulü-ne uygun sorgusu yapılıp savunması saptanmadan beraat kararı da verilemez. Bu itibarla, delillerin takdiri halinde CMUK nun 223ve 253/son maddelerinin uygulanma yeri bulunmamaktadır.

 

Sahtecilik ve dolandırıcılık suçlarından sanık Aysel'in, beraatine ilişkin, (Eyüp 2. Ağır Ceza Mahkemesi) 'nce verilen 9.12.1993 gün, 14/167 sayılı hükmün katılan vekili tarafından temyizi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 6. Ceza Dairesi, 20.10.1994 gün 9566/9603 sayı ile;

 

"Yüklenen suçtan dolayı CMUK.nun 236. maddesinin yollamada bulunduğu aynı Yasanın 3842 sayılı ₁Yasa ile değişik 135. maddesi uyarınca sorguya çekilmesi gereken sanığa, bu madde ile tanınıp savunmaya ilişkin bulunan hakları hatırlatılmadan ve hatırlatılmış ise bu husus tutanağa geçirilmeden karar verilmesi" isabetsizliğinden sair yönleri incelenmeksizin bozulmuştur.

 

Yargıtay C. Başsavcılığı, 22.11.1994 gün, 15417 sayı ile;

 

"Sanığın, suç konusu çeki mal sattığı Cemil'den cirosuz olarak aldığı, boş olan keşide yeri ve tarihini yazarak ciro ettiğine ilişkin savunması, tanıklar tarafından doğrulanmıştır. Bu nedenle sanık hakkında TCY.nun 509/2, 511. maddeleri uygulanamaz. Yasal olarak edinilen çekte keşide yeri ve tarihinin sonradan tamamlanmasını n sahtecilik suçunu oluşturmayacağı Özel Dairece kabul edilmiştir. Sahte olarak düzenlenmediği kabul edilen çekin tek başına ciro edilmesi, dolandırıcılık suçunun sania vasıtası olarak kabul edilemeyeceğinden beraat kararı doğrudur.

 

Bozma kararına gelince; sanığın usul hükümlerine uygun olarak savunmasının alınması yargılama hukukunun temel prensiplerindendir. 3842 sayılı Yasa ile sanığa tanınan hakların hatırlatılmaması, mahkümiyete ilişkin hükümlerde büyük önem taşımaktadır. Ancak, beraat kararlarında aynı şekilde savunmaya önem atfedilmediği CMUK.nun 223/son, 253/son ve 309. maddelerindeki düzenlemelerden anlaşılmaktadır. CMUK.nun 223/son maddesi gereğince mahkümiyet dışında bir karar verilmesi halinde sorgu yapılmadan dava bitirilebilecek, Yasanın 253/son maddesine göre derhal beraette durma-düşme kararı verilemeyecektir. Sanık lehine olan hukuk kaidelerine muhalefet halinde CMUK.nun 309. maddesi uyarınca C.Savcısı sanık aleyhine  hükmü bozduramayacaktır.

Maddi olayda beraat kararı usule ve kanuna uygun bulunduğundan CMUK.nun 135. maddesindeki hakların hatırlatılmaması, beraat kararının sanık lehine güvence teşkil etmesi nedeniyle sonuca etkili olmayacağından bozma nedeni sayılmamalıdır. Kaldı ki, sanığın savunması alınmış, sadece CMUK.nun 135. maddedeki haklar hatırlatılmamıştır.' Beraat kararlarının usul yönünden bozulması Yargıtay kararlarına uygun düşmemektedir" gerekçesiyle itiraz ederek, bozma kararının kaldırılıp hükmün onanması talep olunmuştur.

 

Dosya, 1. Başkanlığa gönderilmekle; Ceza Genel Kurulu'nca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

 

Sanığın, sahtecilik ve dolandırıcılık suçundan beraatine karar verilen olayda, Özel Daire ile Yargıtay C. Başsavcılığı arasındaki uyuşmazlık, beraat kararı verilmesi halinde de CMUY.nın 135. maddesinin uygulanıp uygulanmayacağına ilişkindir.

 

3842 sayılı Yasanın 31, maddesi gereğince Devlet Güvenlik Mahkemeleri görev alanı dışında kalan suçlarda uygulanması gereken CMUK.nun "İfade ve Sorgunun Tarzı" başlıklı 135. maddesinde;

 

"Zabıta amir ve memurları ile Cumhuriyet Savcısı tarafından ifade almada ve hakim tarafından sorguya çekilmede aşağıdaki hususlara uyulur:

 

1- İfade verenin veya sorguya çekilenin kimliği tesbit edilir. İfade veren veya sorguya çekilen kimliğe ilişkin soruları doğru olarak cevaplandırmak zorundadır.

 

2- Kendisine isnad edilen suç anlatılır.

 

3- Müdafi tayin hakkının bulunduğu, müdafi tayin edebilecek durumda değilse baro tarafından tayin edilecek bir müdafi talep edebileceği ve onun hukuki yardımından yararlanabileceği, isterse müdafiin soruşturmayı geciktirmemek kaydı ile ve vekaletname aranmaksızın ifade veya sorguya hazır bulunacağı bildirilir. Yakınlarından istediğine yakalandığını duyurabileceği söylenir.

 

4- İsnad edilen suç hakkında açıklamada bulunmamasının kanuni hakkı olduğu söylenir.

 

5- Şüpheden kurtulması için somut delilleri toplanmasını talep edebileceği hatırlatılır ve kendisi aleyhine var olan şüphe sebeplerini ortadan kaldırmak ve lehine olan hususları ileri sürmek imkanı verilir.

 

6- ifade verenin veya sorguya çekilenin şahsi halleri hakkında bilgi alınır.

 

7 ifade veya sorgu bir tutanakla tesbit edilir. Bu tutanakta:

 

a) ifade verme veya sorguya çekme işleminin yapıldığı yer ve tarih,

 

b) ifade verme sorguya çekme sırasında hazır bulunan kişilerin isim ve sıfatları ile ifade veren veya sorguya çekilen kişinin açık kimliği,

 

c) ifade vermenin veya sorgunun yapılmasında yukarıdaki işlemlerin yerine getirilip getirilmediği, bu işlemler yerine getirilmemiş ise sebepleri,

 

d) Tutanak içeriğinin ifade veren veya sorguya çekilen ile hazır olan müdafi tarafından okunduğu ve imzalarının alındığı,

 

e) İmzadan imtina halinde bunun nedenleri yer alır" hükmü bulunmaktadır. Madde ile, sanığa kendisini daha iyi savunma olanağı sağlanmış, bazı delillerin toplanmasını isteme hakkı verilmiş veya hiç bir şey söylememe imkanı tanınmıştır.

 

Aynı Yasanın 236. maddesinde ise; "Duruşmaya tanıkların ve bilirkişinin yoklamasıyla başlanır. Bundan sonra sanığın açık kimliği ve şahsi durumu tespit olunur. Daha sonra iddianame okunur ve 135. maddeye göre sanık sorguya çekilir" hükmü yer almaktadır.

 

Açıklanan yasal hükümler karşısında duruşmaya, sanığın kimliğinin saptanması, iddianame okunduktan sonra 135. maddeye göre sorguya çekilmesi ile başlanacaktır. Bu hükme uyulmadığı yani, 135. madde gereğince sanık sorguya çekilmediği takdirde duruşma açılmış sayılamaz. Duruşmanın. açılmaması halinde de kanıt toplanamaz, mevcut kanıtlar değerlendirilemez ve hüküm kurulamaz. Öte yandan, fiilin suç oluşturmaması nedeniyle derhal beraat kararı verilmesi dışında, delillerin tayin ve takdiri gereken durumlarda sanığın sorgusu yapılıp savunması saptanmadan beraat kararı verilemeyeceği, Yargıtay Ceza Genel Kurulu ile Özel Dairelerin uyum gösteren yerleşmiş kararlarındandır. Bu itibarla delillerin takdiri halinde CMUY.nın 223 ve 253/son maddelerinin uygulanma yeri bulunmamaktadır. Sanığın sorgusu ise CMUY.nın 135. maddesinde belirtilen şekilde yapılmalıdır. Maddede kabul edilen hakların, sanığa hatırlatılmaması mutlak bozma nedenlerindendir.

 

incelenen dosyada, sahtecilik ve dolandırıcılık suçlarından sanığın beraatine ilişkin hüküm katılan vekili tarafından sanık aleyhine temyiz edilmiştir. Mevcut delillerin irdelenmesi suretiyle karar verilmesi gerektiğinden olayda, CMUY.nın 223/son ve 253/son. maddeleri gereğince sanığın sorgusu yapılmadan veya usulüne uygun şekilde sorgusu yapılmadan derhal beraat kararı verilemez. Bu nedenle olayda, sanığın sorgusunun yapılması, savunmasının alınması şarttır.

 

Katılan vekilinin temyiz davası açması üzerine, öncelikle emredici usul kurallarının uygulanıp uygulanmadığı, usul? bir hata olup olmadığı incelenmeli, olmadığı takdirde dosyanın esasına girilmelidir. Usul? hükümlerin, emredici kuralların bir tarafa bırakılarak önce işin esasının incelenmesi, sübut olmadığı takdirde hükmün onanması, sübutun varlığında ise bu kez usul? eksiklik nedeniyle hükmün bozulması ve sübuttan bahsedilmesi, yani sübuta göre farklı uygulama yapılmasının izahı mümkün olmadığı gibi uygulamada da yanlış anlamalara yol açacak, bozma kararı verildiğinde sübutun varlığı kabul edilmiş olacağından bozmanın da bir yararı hatta anlamı kalmayacaktır. Diğer bir anlatımla aleyhe temyiz halinde sübutun varlığını kabul ile CMUY.nın 135. maddesinin uygulanmadığından bahisle hükmün bozulmasında, artık bu hükmün uygulanmasının bir anlamı kalmayacaktır. Zira, suçun oluştuğu Yargıtay'ca peşinen kabul edilmiş ve Yargıtay görüşü belli olmuştur. Bu durum "oyun açıklanması niteliğinde olduğu gibi, bu aşamadaki bozma, sadece yasa hükmünü yerine getirmeye yönelik olup 135. maddenin amacı ile bağdaşmamaktadır. Usulüne uygun şekilde ve maddede belirtilen kurallara uygun olarak yapılacak sorgu sırasında sanığın hangi haklarını kullanacağı ve lehine hangi delilleri ibraz edeceği, savunmasında neler getireceği önceden bilinemeyeceğinden, esasa girilmeksizin hüküm öncelikle CMUY.nın 135. maddesine aykırı davranılması nedeniyle bozulmalıdır.

 

CMUY.nın 135. maddesinde yer alan güvencelerin sanığa hatırlatılması halinde, sanığın ikrarda bulunması ve bu beyanı ile elde edilecek delillerin göz ardı edilemeyeceği nazara alınarak öncelikle adı geçen maddenin uygulanması, yasal hakların sanığa hatırlatılması zorunludur. Şu aşamada ikrar etmemiş ise bunun 135. maddenin getirdiği güvencelerden yoksun olmasından kaynaklanması da mümkündür.

 

Ayrıca, kamu düzeni ile ilgili ve buyurucu hüküm olan CMUY.nın 135. maddesine uyulmadığının saptanmasına rağmen dosyanın esasının incelenmesi, diğer usuli hataların da göz ardı edilmesi ve dosyanın esasına girilmesi sonucunu doğuracaktır. Örneğin, hükme dayanak yapılan bilirkişi raporunu düzenleyen bilirkişiye yemin verdirilmemesi, esaslı işlemlerin yapıldığı, sanık ve tanıkların dinlendiği oturuma ilişkin duruşma tutanaklarının imzasız bulunması hallerinde de esasa girilmesi, sübutun varlığında bu nedenlerle bozma yapılması gerekecektir. Halbuki sübutun varlığı, bu delillerin takdiri sonucu olacaktır. Yeminsiz dinlenen bilirkişinin raporuna dayanılarak veya imzasız olması nedeniyle gerçek olup olmadığı bilinmeyen duruşma tutanakları esas alınmak suretiyle karar verilemez.

 

Bu itibarla, Yargıtay C. Başsavcılığı itirazının reddine karar verilmelidir.

 

 

 

 

 

 

 

"Sanığın, olayda herhangi bir ikrarı söz konusu değildir. İkrarı olsa ve buna dayanılarak bir hükümlülük kararı verilse, elbette hüküm bozulacaktı. Zira, böyle bir durumda sanık yararına getirilen bir güvence hükmüne uyulmadığı gibi, hukuka aykırılığın nedensel (illi) bir değeri olurdu. Oysa, olayımızda. ne dayanılacak bir ikrar vardır, ne de hükümlülük kararı söz konusudur. Bir başka deyişle hukuka aykırılığın nedensel bir gücü yoktur. Bu nedenlerle itiraz yerindedir" görüşüyle karşı oy kullanmışlardır.

 

Sonuç Açıklanan nedenlerle, Yargıtay C. Başsavcılığı itirazının (REDDİNE), 19.12.1994 günü oyçokluğuyla karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972