KARAR ÖZETİ Keşideci sanığın çek hesabı açarken muhatap bankaya bildirdiği adrese 3167 sayılı Yasa uyarınca çıkarılan iadeli taahhütlü tebligat, o yerde tebligatı almaya ehil ve yetkili bir kişiye yasanın öngördüğü koşulları içerir biçimde yapıldığı takdirde yeterli ve geçerli olur. Olayda, muhatap yerine tebligatı alan kişinin ehil ve yetkili olup olmadığı araştırılmalı, değilse yenideniadeli taahhütlü mektupla ihtar çıkarılmalıdır.

(5584 s. Posta K. m. 17)

 

Karşılıksız çek keşide etmek suçundan sanık Hikmet'in, aynı Yasanın 16/ 1. maddesi uyarınca 1 yıl hapis ve 1 yıl süre ile çek hesabı açmak ve çek keşide etmekten yasaklanmasına ilişkin, (Ankara 21. Asliye Ceza Mahkemesi) nce 24.5.1991 gün ve 236/593 sayı ile verilen kararın, sanık tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosyayı inceleyen Yargıtay Onuncu Ceza Dairesi'nce, 2.6.1992 gün ve 4840/6795 sayı ile;

 

(Sair itirazlar yerinde görülmeyerek;

 

1-3167 sayılı Yasanın 7. maddesi uyarınca çıkarılan iadeli taahhütlü tebligat evrakını alan Erim'in, 5584 sayılı Yasanın 17. maddesinde belirtilen iadeli taahhütlü mektup almaya yetkili olup, olmadığı araştırılarak, yetkili olmadığının anlaşılması halinde yeniden tebligat yapılarak belgelerinin dosyaya konulduktan sonra sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin gözetilmemesi,

 

2- ...............) isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmiştir.

 

Yerel Mahkeme ise, 4.12.1992 gün ve 853/1310 sayı ile; (2) numaralı. bozmaya uyarak (3167 sayılı Yasa, çekle ödemelerin düzenlenmesi ve çek hamillerinin korunması hakkında düzenlenmiş bulunan bir Yasa'dır.

 

Yasa'nın genel gerekçesinde, çek hamillerinin korunması ihtiyacından dolayı, bu Yasanın kabul edildiği belirtilmiştir. Amaç, çek hamillerinin korunmasıdır.

 

Yasanın 12. maddesinde ise; bu Yasa uyarınca yapılan ihtarlar, herhangi bir adres değişikliğinde bulunulmadığı takdirde, çek hesabı sahibinin hesabı açtırırken bildirdiği adrese yapılmakla geçerli olur hükmü yer almaktadır.

 

5584 sayılı Posta Yasasının 17. maddesinde; iadeli taahhütlü mektubun tebliği ve geçerli sayılma koşulları düzenlenmişse de, Çek Yasası, bu Yasadan sonra yürürlüğe girmiş özel bir Yasa olup, tebligat hususunda çek hamilini korumaya yönelik 12. madde kabul edilmiştir.

 

Kaldı ki, olayda sanığın bankaya bildirdiği adrese usulüne uygun olarak çıkarılan tebligat, bu adreste sanıkla aynı soyadını taşımakta olan Evim imzasına tebliğ edilmiştir. Artık Erim'in, Posta Yasası hükümlerine göre iadeli taahhütlü mektup almaya yetkili olup olmadığını araştırmaya gerek yoktur. Çek hesabı açılırken bankaya bildirilen adresin değiştiğine dair bir bilgi bankaya bildirilmemekle, bu adrese yapılan tebligat geçerlidir.

 

Öte yandan, yasa bir kez düzeltme hakkı tanımıştır. Bozmaya uyulduğu takdirde ikinci kez düzeltme hakkı tanınmış olur ki, bu durum Yasanın amacına aykırıdır) açıklamasıyla, direnmiştir..

 

Bu karar da, sanık tarafından süresinde temyiz edildiğinden dosya, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın bozma istekli 23.6.1993 gün ve 3730 sayılı tebliğnamesiyle, 1. Başkanlığa gönderilmekle; Ceza Genel Kurulu'nca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

 

İncelenen dosyaya göre;

 

Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasındaki uyuşmazlık, keşideci sanığın Çek hesabı açarken muhatap bankaya bildirdiği adrese 3167 sayılı Yasa uyarınca çıkarılan iadeli taahhütlü tebligatın o yerde, herhangi kişiye tebliğinin yeterli ve geçerli olup olmadığı hususundadır.

 

Sanığın keşide ettiği suça konu çekin karşılıksız çıkması üzerine, sanığın muhatap bankaya bildirdiği adrese çıkarılan iadeli taahhütlü tebligat Erim adlı kişi tarafından alınmıştır. Tebligat parçasında Erim'in kim olduğuna, niçin muhatap Hikmet' e değil de tebliğin Erim' e yapıldığına ve Erim adlı bu kişinin tebligatı almaya ehil ve yetkili kişi olup, olmadığına ilişkin herhangi bir açıklama bulunmamaktadır.

 

Tebligata ilişkin düzenlemeler 7201 sayılı Tebligat Yasası ile 5584 sayılı Posta Yasasında ve özel olarak da 3167 sayılı Yasanın 12. maddesinde yer almaktadır.

 

7201 sayılı Tebligat Yasasındaki genel ilke, tebligatın bizzat muhataba, olanak bulunmadığı takdirde ehil ve yetkili olan bir yakınına veya çalıştığı iş-yerine, bu da olanaklı olmadığında tebligatı öğrenebilmesini sağlayacak araçlarla yapılmasıdır. Nitekim, 16. maddede muhatap adreste bulunmadığı takdirde ailesi efradına veya hizmetçisine tebligat yapılacağı belirtilmiştir.

 

3167 sayılı Yasanın 12. maddesinde ise; "Bu Yasa uyarınca yapılacak ihtarlar, herhangi bir adres değişikliği bildiriminde bulunulmadığı müddetçe çek hesabı sahibinin hesabı açtırırken bildirdiği adrese yapılmakla geçerli olur' hükmüne yer verilmiştir.

 

Dikkat edileceği üzere bu hükümde, tebligatın yapılmakla geçerli sayılacağı durum ifade edilmektedir. Bir başka anlatımla, Çek Yasasının 12. maddesi uyarınca, keşidecinin çek hesabı açtırırken, muhatap bankaya bildirdiği adresi değiştirdiğine dair bankaya bir bilgi vermemesi halinde, bu adrese usulüne uygun Yasanın öngördüğü koşulları içerir biçimde yapılacak tebligatlar geçerli sayılacaktır.

 

Ancak, tebligatın usulüne uygun biçimde yapılıp yapılmadığını saptamak için, 5584 sayılı Posta Yasasının 17. maddesi hükmünün gözönüne alınması gerekir. Çek Yasasının 12. maddesindeki hüküm, muhatap bankaya bildirilen adreste herhangi bir kimsenin tebligatı alması halinde, tebligatın geçerli olacağını öngörmemektedir. Önemli olan, bu adreste tebligatın Posta Yasası'nın 17. maddesinde öngörüldüğü üzere tebligatı almaya ehil ve yetkili bir kimseye yapılmasıdır. Eğer tebligat, muhatap bankaya bildirilen adrese yapılmış, tebligatı almaya ehil ve yetkili bir kimse tarafından tebligat alınmışsa tabi ki geçerli sayılacaktır. Ancak, tebligat bu adreste herhangi bir kimseye yani tebligatı almaya ehil ve yetkili olmayan bir kimseye yapılmışsa geçerli sayılmayacaktır.

 

inceleme konusu olayda, tebligat keşideci tarafından çek hesabı açtırılırken bildirilen adrese çıkarılmışsa da tebligatın niçin muhatap Hikmet'e yapılamadığı ve onun yerine tebligatı alan Erim'in kim olduğu, orada ne sıfatla bulunduğu, yani tebligatı almaya ehil ve yetkili bir kimse olduğunu gösterir herhangi bir açıklama tebligat parçasında bulunmamaktadır. O halde, tebligatın usulüne uygun biçimde yapıldığı söylenemez. Bu itibarla Erim'in, Posta Yasasının 17. maddesi uyarınca tebligatı almaya ehil ve yetkili olup olmadığı araştırılmalı, ehil ve yetkili olmadığı anlaşılırsa 3167 sayılı Yasanın 7. maddesinde öngörüldüğü üzere yeniden iadeli taahhütlü mektupla ihtar çıkarılmalıdır.

 

Bu nedenle, direnme kararının bozulmasına karar verilmelidir.

 

S o n u ç : Açıklanan nedenlerle, sanığın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, direnme kararının istem gibi (BOZULMASINA) , 4.10.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972