DAVA : Ticarette hile ve Gıda maddeleri Tüzüğüne aykırı davranmak suçlarından sanık Abdullah'ın, TCY.nın 363/1 ve 398. maddeleri uyarınca sonuçta toplam olarak 9 ay hapis ve yüzbin lira ağır para cezası ile cezalandırılmasına ve TCY.nın 402/1. maddesi uyarınca süre  gösterilmeksizin meslek ve sanatın tatiline ilişkin, (Bornova 1. Asliye Ceza Mahkemesi)nce 28.12.1990 gün ve 905-915 sayı ile verilen hükmün sanık müdafii tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosyayı inceleyen Yargıtay 4. Ceza Dairesi'nce, 30.10.1991 gün ve 5289-5055 sayı ile;

(Sanığın eylemi 1593 sayılı Yasanın 187. maddesinde belirtilen seçenekli ve hileli davranışlardan "yanlış ünvan", "yanlış nitelik" ya da "halkın aldanmasına yol açan alametler" kullanılarak ekmekleri satışa sunmak değil, bu davranışlara başvurmaksızın nicelik açısından eksik gramajlı ekmekleri satışa sunmaktır.

Bu durum karşısında, eylem 1593 sayılı Yasanın 187. ve yalnızca yaptırım açısından TCY.nın 363. maddesine yollama yapan 297. maddesinin ve dolayısıyla TCY.nın gıda maddelerine karşı suçlarla ilgili hükümlerinin kapsamından çıkmakta yalnızca ve bağımsız olarak doğrudan doğruya TCY.nın 363. maddesinde öngörülen suçu ihlal etmektedir.

Gerçekten yukarıda belirtilen davranışlardan birine bağlı olarak ekmeği satışa sunma hareketi gerçekleşir gerçekleşmez, başkasına satma "teslim" gerçekleşmese bile TCY.nın genel nitelikteki 363. maddesi geri çekileceğinden, bu hükme oranla 1593 sayılı Yasanın özel nitelikteki 187. maddesi uyarınca hem suç tamamlanmış ve hem de eylem TCY.nın 7. babının 3. faslında yer alan ve maddi konusu gıda maddeleri, hukuki konusu halkın sağlığı olan bir suç tipine bürüneceğinden sanık hakkında aynı Yasanın 363. maddesinde öngörülen ceza normunun kural kesimi değil, sadece yaptırımı ve dolayısıyla buna bağlı olarakta 402. maddedeki unsurlar uygulanacaktır.

Bu nedenlerle;

1 - Suçun tamamlanması için satışın gerçekleşmesi zorunlu bulunduğundan, satışa sunma eyleminin anılan suça eksik kalkışma olduğu gözetilmeden TCY.nın 363, 61. maddesi yerine 363. maddenin uygulanması,

2 - TCY.nın 402/1. maddesi uyarınca hükmedilen meslek, sanat ve ticaretin tatili cezasının süresinin belirtilmemesi) isabetsizliğinden bozulmuş,

Yargıtay C. Başsavcılığı ise, 4.12.1991 gün ve 53 sayı ile;

(Sanığa ait fırında satışa sunulan ekmeklerin 380 gram yerine ortalama 363,92 gram ağırlıkta olduğu anlaşılmaktadır. Bu hal TCY.nın 363. maddesine uyan suçu oluşturur.

Şöyle ki; 1593 sayılı UHK.nun 186. maddesinde; "Halkı aldatmak üzere gıda maddelerini.. taklit, tağşiş etmek, taklik veyahut mağşuş gıda maddelerini satmak üzere nezdinde bulundurmak,satılığa çıkarmak ve satmak yasaktır" hükmü yer almakta, 187. maddesinde de; gıda maddelerini yanlış ünvan ve vasıflarla ticarete çıkarmanın satmak üzere nezdinde bulundurmanın yasak olduğu belirtilmektedir. Aynı Yasanın 297. maddesinde ise; 187. maddedeki fiilleri yapanların TCY.nın 363. maddesine göre cezalandırılacağı öngörülmektedir. Yine bu Yasanın 195. maddesinde de; "Gıda maddelerinin hususi vasıflarının, bunların ne gibi ahvalde taklit ve tağşiş edilmiş sayılacağının" Sağlık Bakanlığı'nca çıkarılacak tüzükle belirleneceği hükmüne yer verilmektedir.

İşte bu yasa hükmüne dayanılarak çıkarılan GMT.nün ilgili bölümünde yer alan 306-309. maddelerinde ekmeklerde bulunması gereken nitelik ve özellikler belikrtilirken, 310. maddede ise yetkili mercilerce belirlenen ağırlıkta olması gerektiği, tartının ne zaman yapılacağı ve fire oranının ne ölçüde olabileceği açıklanmakta, taklit ve tağşiş edilmiş ekmekler bölümünde yer alan 331/F maddesinde de ağırlığı 310. maddede yazılı hadde uymayan ekmeklerin taklit ve tağşiş edilmiş ekmek sayılacağı hükme öngörülmektedir.

O halde, sanığın üretip satışa sunduğu ekmeklerin ortalama ağırlığındaki 16 gram eksikliğin ve dolayısıyla kuru madde miktarındaki % 5,35 azlığın gıda maddelerinin niteliğine ilişkin bulunduğu ve ağırlığın yetkili mercilerce belirlenip sabit tutulması halinde nicelik  ölçüsünün sayısal olacağı açıktır. Nitekim GMT.de ekmeğin ağırlığının yetkili mercilerce belirlenen miktarda olması gerektiği hükmünün "md.310" diğer niteliklerini belirleyen hükümler arasında yer alması da ağırlığın gıda maddesinin niteliği olarak kabul edildiğinin kanıtıdır.

Ağırlığındaki eksiklik nedeniyle ekmeğin hangi halde taklit ve tağşiş edilmiş sayılacağı veya yanlış vasıfta kabul edileceği, hususunda GMT.nün 331/F maddesinde bir ölçü öngörülmemekle beraber, yasada belirlenen ceza miktarları da gözönünde tutularak, ekmeğin ağırlığındaki eksikliğin çok az olması "örneğin, % 1-2 oranında" halinde taklik ve tağşiş edilmiş sayılabileceğini, eksikliğin önemli ölçüde, aldatıcı boyutta ve niteliğini bozacak miktarda olması durumunda UHK.nın 187. maddesinde tanımlanan yanlış vasıfta bir gıda maddesi sözkonusu olacaktır.

Bu nedenle, sanığın yetkili mercilerce belirlenen miktarda önemli ölçüde eksik olarak yanlış vasıfta ekmek üretip satışa sunmak suçundan TCY.nın 363. maddesi uyarınca cezalandırılması gerekir) görüşüyle itiraz etmiştir.

Dosya, 1. Başkanlığa gönderilmekle; Ceza Genel Kurulu'nca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

İncelenen dosyaya göre;

 

KARAR : Özel Daire ile Yargıtay C. Başsavcılığı arasındaki uyuşmazlık, ekmeğin gramajındaki önemli orandaki (%5,35) eksikliğin gıda  maddesinin niteliğine ilişkin olup olmadığı ve dolayısıyla önemli oranda eksik gramajlı ekmeği satışa sunan sanığın eyleminin, TCY.nın 363. maddesinde öngörülen suça eksik kalkışma mı, yoksa tamamlanmış suçu mu oluşturduğu hususundadır.

Olay günü fırında saat 09.45 sıralarında pişirilerek çıkarılan 30 adet etmek arasından alınan numune ekmekler üzerinde yapılan muayene ve analiz sonucunda, 380 gram ağırlıkta olması gereken ekmeklerin ortalama 363,92 gram ağırlıkta bulundukları ve % 5,35 oranında eksik gramajlı bulundukları 20.9.1990 günlü numune tutanağı ve 21.9.1990 günlü muayene ve analiz raporu ile saptanmış, muayene ve analizin yönetimine uygun yapıldığı dosya kapsamından anlaşılmıştır.

O halde numune ekmeklerin % 5,35 oranında ve önemli ölçüde eksik gramajlı oldukları sabittir. Bu hususta uyuşmazlık bulunmamaktadır.

Konuyla ilgili yasal düzenlemelere bakıldığında;

1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Yasasının 187. maddesinde; "Gıda maddelerini yanlış ünvan ve vasıflarla veya halkın aldanmasını mucip olacak alametlerle ticarete çıkarmak, satmak üzere nezdinde bulundurmak ve satmak memnudur" hükmü yer almakta ve aykırı davranışın yaptırımı aynı Yasanın 297. maddesinde gösterilmektedir. Buna göre, "..187. maddedeki fiilleri yapanlar TCY.nın 363. maddesi mucibince cezalandırılırlar" kuralına yer verilmektedir.

Öte yandan, aynı Yasanın 199. maddesine göre, gıda maddelerinin ayrı ayrı hususi vasıflarını ve bunların hangi hallerde taklit veya tağşiş edilmiş sayılabileceği hususlarının Sağlık Bakanlığı'nca çıkarılacak bir tüzükle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

Nitekim bu yasa uyarınca, 18.10.1952 günlü Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Gıda Maddelerinin ve Umumi Sağlığı İlgilendiren Eşya ve Levazımın Vasıflarını Gösteren Tüzüğün 13. Bölümünde; "Ekmek ve Benzerleri - Hamur Müstahzarları" başlığı altında 1. kısımda 299-310. maddelerde ekmeğin nitelikleri gösterilmiştir.

GMT.nün 307. maddesinde, ekmekte bulunması gereken tuz miktarı 309. maddesinde su miktarı ve 310. maddelerde gösterilen tuz ve su miktarı ile ağırlığa uygun  olmayan ekmeklerin taklit veya tağşiş edilmiş, bozulmuş ekmek olduğu hükme bağlanarak, tuz ve su miktarı gibi ağırlığında ekmekiğin niteliklerinden bulunduğu açıkça belirlenmiştir. Nitekim, ekmeğin en önemli niteliği olan ağırlık, onun fiyatının belirlenmesinde de en büyük etken olarak gözönüne alınmaktadır.

O halde ekmeğin ağırlığı (gramajı) onun niteliklerinden birisi ve belki de en önemlisidir.

Kaldı ki inceleme konusu olayda fırından çıkarılan otuz adet ekmekten altı adedi numune olarak alınıp analize gönderilirken geriye kalan 24 adet ekmeğin satışı durdurulmuş değildir. Bu ekmekler kasalara konulmak suretiyle satışa sunulmuş ve satış gerçekleşmiştir.

Bu durumda;

a - Suça konu ekmeklerde GMT.nün 310. maddesinde öngörülen % 3 oranının üzerindeki, % 5,35 oranındaki eksik gramajlı ekmeklerin 331/F madde uyarınca nitelik bozukluğu nedeniyle, taklit veya tağşiş edilmiş, bozulmuş ekmek durumunda bulunması,

b - Alınan numune ekmekler dışında kalan diğer ekmeklerin satışının yapılmış olması,

c - Eyleminin niteliği ve olgunun akış seyrine göre satışa sunulmakla fiilin tamamlandığının kesinlik kazanması.

Nedenleriyle TCY.nın 363. maddesine uyan suç tamamlanmıştır.

Bu itibarla Yargıtay C. Başsavcılığı itirazının kabulüne, Özel Dairenin 1 numaralı bozma nedeninin kaldırılmasına karar verilmelidir.

 

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle, Yargıtay C. Başsavcılığı itirazının kabulüne ve Özel Dairenin 1 numaralı bozma nedeninin KALDIRILMASINA, 23.12.1991 gününde 2/3'ü aşan oyçokluğuyla karar verildi.

 

 

Karşı oy kullanan Kurul Üyeleri; Özel Dairenin 1 numaralı bozmasının haklı nedenlere dayandığını ileri sürmüşlerdir.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972