DAVA : Tedbirsizlik ve dikkatsizlik sonucu ölüme neden olmak suçundan sanık Murat'ın TCK.nun 455/1, 2253 sayılı Yasanın 12, 647 sayılı Yasanın 4 ve TCK.nun 72. maddeleri uyarınca sonuç olarak; 113.250 lira ağır para cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin, (Artvin Ağır Ceza Mahkemesi)nden verilen 13.9.1989 gün ve 1988/48-1989/28 sayılı hüküm sanık vekilinin temyizi üzerine 1. Ceza Dairesi'nce incelenerek, 27.2.1990 gün ve 435/409 sayı ile;

"23.2.1938 gün ve 23/9 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı ve konuyla ilgili bilimsel görüşler ışığında 3506 sayılı Yasayla yapılan değişiklikten önce yasa hükmünün sanık lehine olduğunu gözönünde tutarak sanığın tutuklukaldığı günlere ilişkin paraya çevirmeyi ve mahsubu 300 liradan yapan yerel mahkeme uygulamasında yasaya aykırı bir yön bulunmadığından tebliğname ile bu yönden bozma isteyen görüşe iştirak edilmemiştir" biçimindeki açıklamalarla onanmasına karar verilmiştir.

Bu karara karşı, 29.3.1990 gün ve 25 sayı ile itiraz yoluna başvuran C. Başsavcılığı; "647 sayılı Yasanın, 3355 sayılı Yasayla değişik 4. maddenin 4. fıkrasına göre hürriyeti bağlayıcı cezadan çevrilen para cezası asıl cezadan sayılmaktadır.

647 sayılı Yasanın 4. maddesinin 7. fıkrası, 3506 sayılı Yasayla yürürlükten kaldırılmıştır. TCK.nun 2/2. maddesi de gözetilip mahsubun TCK.nun atıfta bulunduğu 19. maddede yerine kaim olan 647 sayılı Yasanın 5. maddesi gereğince günlük 10.000 liradan yapılması gerekir" görüşüyle Özel Daire onama kararının kaldırılarak Yerel Mahkeme hükmünün bu nedenle bozulmasına karar verilmesini istemiştir.

Dosya, 1. Başkanlığa gönderilmekle; Ceza Genel Kurulu'nca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

İncelenen dosyaya göre;

 

KARAR : 9.8.1988 günü meydana gelen tedbirsizlik sonucu ölüme neden olmak suçundan sanık Murat'ın mahkumiyetine ilişkin 13.9.1989 gün ve 1988/48- 1989/28 sayılı yerel mahkeme kararında; 647 sayılı Yasanın 4. maddesi gereğince özgürlüğü bağlayıcı cezanın bir günü 300 liradan paraya çevrilmiş, tutuklu kaldığı günlerin de bir günü 300 lira olmak üzere bu cezadan mahsubuna karar verilmiştir.

TCK.nun 40. maddesi uyarınca mahsup işlemi yapılırken sanığın tutuklu kaldığı sürenin günlüğü, özgürlüğü bağlayıcı cezanın paraya çevrildiği miktar üzerinden mi, yoksa 3506 sayılı Yasa ile değişik 647 sayılı Yasanın 5. maddesi gereğince 10.000 liradan mı hesaplanması gerektiği, Özel Daire ile C. Başsavcılığı arasındaki uyuşmazlığın konusunu oluşturmaktadır.

TUTUKLAMA, Ceza yargılamasının güvenli yürümesini ve amacına erişmesini sağlamaya yönelik ve muhakeme hukuku açısından zorunlu hallerde hakimin verdiği karara dayanan bir tedbirdir. Yargılamadaki amaca göre tutucu yada önleyici bir koruma tedbiri olduğu kadar kişi özgürlüğü ve güvenliğini kısıtlayan bir içerik de taşımaktadır. Suçlu olduğu henüz kesin olarak bilinmeyen kişilerin özgürlüklerinden yoksun bırakılması dolayısıyla ortaya çıkan haksızlığı gidermek için mahsup müessesesine başvurulmaktadır.

Kişinin bir ceza kovuşturması nedeniyle özgürlüğünden yoksun bırakılması, yada özgürlüğü ile ilgili olarak serbest hareket edebilme olanağının elinden alınmış olması halleri TUTUKLULUK kavramı içinde değerlendirildiğinden, gözaltında geçen sürenin de mahsup müessesesine dahil olduğu kabul edilmektedir.

Mahsup müessesesinin hukuki niteliğinin ceza infazı ile ilgili bir kurum olarak değerlendirildiği; uygulama ile ilgili olup, hükmün esasını değiştirmediği, infaza ilişkin olması nedeniyle mahkeme kararında gösterilmese de infaz makamları tarafından kendiliğinden uygulanacağı, keza infaz müessesesinin, önleyici veya tutucu amaçlarla bir koruma tedbiri olarak uygulanan tutuklamanın tevlit ettiği hürriyetten mahrumiyetin telafisi için kabul edilen bir hukuki müessese olarak diğer müesseselerle açıklanamayacağı, Yargıtay'ın konu ile ilgili kararlarında ve öğretide vurgulanmaktadır.

Mahsup müessesesi, Türk Ceza Kanunu'nun 40. maddesinde (Hüküm katiyet kesbetmeden evvel vukubulan mevkufiyet,ceza mahkumiyetlerinden indirilir... Eğer cezayı nakti tertip olunmuş ise tenzil, 19. maddede gösterilen hesaba göre yapılır..) hükmüyle düzenlenmiş olup zorunlu mahsup sisteminin kabul edildiği, para cezası da hükmolunsa tutukluluğun mahsup edilebileceği ve keza koşulları bulunduğunda, başkaca mahkumiyetler içinde mahsubun söz konusu olabileceği görülmektedir.

Kanun koyucu, para cezalarına ilişkin mahkumiyetlerde yapılacak mahsup için tek ölçü olarak TCK.nun 19. maddesini göstermiş, sözkonusu maddenin 647 sayılı Kanunun 5. maddesiyle yeniden düzenlenmesi karşısında BU TEK ÖLÇÜ 647 sayılı Kanunun 5. maddesi olmuştur.

Mahsuba ilişkin bu ölçü 1973 yılına kadar korunduğu halde, 1712 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sırasında, 647 sayılı Kanunun 4/7. madde ve fıkrası, (...kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezadan çevrilen para cezasını.. ödemeyenlerin işbu cezaları mahkemece hükümde bir günlük hürriyeti bağlayıcı ceza ne miktar para cezasına karşılık tutulmuş ise aynı miktar üzerinden hürriyeti bağlayıcı cezaya çevrilir) şeklinde düzenlenerek, hürriyeti bağlayıcı cezadan çevrilen para cezalarında, Kanunun 5. maddesindeki ölçüden ayrılınmış ve bu hüküm 1979 yılında 2248 sayılı ve 1983 yılında 2788 sayılı Kanunlarla yapılan değişikliklerde de korunmuş, ancak; 14.12.1988 tarihinde yürürlüğe giren 3506 sayılı Kanunla kaldırılarak kanunun 5. maddesindeki TEK ÖLÇÜYE geri dönülmüştür.

Bu nedenle, mahsupta, uygulanabilir tek hüküm TCK.nun 40. maddesiyle bu maddenin atıfta bulunduğu TCK.nun 19. maddesi yerine geçen 647 sayılı Kanunun 5. maddesidir. 3506 sayılı Kanunla, bu maddedeki miktarın 10.000 liraya yükseltilmiş olduğu gözetildiğinde, tek ölçü olması ve sanık yararına bulunması nedeniyle uygulanması zorunlu olan da bu miktar olacaktır.

3506 sayılı Kanunla yapılan değişikliklerle, 647 sayılı Kanun'nun 5. maddesindeki miktar 10.000 liraya yükseltilirken, 4/1. maddesinde gösterilen para cezaları da, cürümlerde 5000-10000 lira ve kabahatlerde 3000-5000 lira olarak belirlenmiştir. 3506 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği 14.12.1988 tarihinden itibaren işlenen suçlarda paraya çevirme işlemi, suç türüne bakılmaksızın alt sınırlardan yapılsa bile, mahsubun 10.000 lira üzerinden yapılması gereği, 647 sayılı Kanunun 4/7. madde ve fıkrasının kaldırılması sonucu, mahsupla ilgili TCK.nun 40 ve 647 sayılı Kanunun değişik 5. maddelerinden başka yasal düzenleme bulunmamasının doğal bir sonucudur.

3506 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği 14.12.1988 tarihinde önceye ait ve mahsup koşullarını içeren hükümlerin varlığı bir olgu iken, 647 sayılı Kanun'nun 4/7. madde ve fıkrasının kaldırılması sırasında, bunlar yönünden ayrık bir kuralın getirilmemiş olması uygulama farklılığı düşünülmemesinden, mahsup müessesesinin kendisine özgü kuralları ile değerlendirilmesi gerektiğinden, lehe olan hükmün infazda gözetilmesi gerektiği ilkesine uygunluk sağlamak amacından kaynaklanmaktadır.

Kaldı ki, 647 sayılı Kanun'un 4/4. maddesinde 24.4.1987 tarihinde yürürlüğe giren 3355 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile getirilen, (Uygulamada asıl mahkumiyet, bu madde hükümlerine göre çevrilen para cezası veya tedbirdir) hükmü bu şekilde verilen para cezasına ilişkin mahkumiyetleri, doğrudan para cezalarının durumuna getirmiş, aynı hukuksal sonuçları kazandırmıştır. Nitekim, tekerrür ve tecil hükümlerinin uygulanması bunu açıklıkla doğrulmaktadır. Bu nedenle, doğrudan para cezalarının, ödenmemesi halinde hapse çevrilmesinden yada mahsup işleminde 647 sayılı Kanun'un 5. maddesi uygulanırken, 647 sayılı Kanun'un 4/7. madde ve fıkrasının varlığı nedeniyle mevcut farklılık ve çelişki, bu fıkranın kaldırılması suretiyle giderilmiştir. Sanık yararına olan bu durum da gözönünde tutulduğunda, 3506 sayılı Kanun'un yürürlüğünden sonraya veya önceye ait olaylarda ayırım gözetilmeksizin belirlenen biçimde mahsup hükümlerinin uygulanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Esasen konu daha önce Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nda incelenmiş yapılan değerlendirme sonunda verilen 2.10.1989 gün ve 1989/182-264 sayılı kararda, gerekçeleri açıklanarak mahsubun, 647 sayılı Kanun, 3506 sayılı Kanunla değişik 5. maddesi uyarınca beher gün karşılığı 10.000 lira üzerinden yapılması gerektiğine karar verilmiştir.

Açıklanan nedenlerle gözaltında geçen yada tutuklu kalınan sürenin beher gün karşılığının TCK.nun 40 ve 647 sayılı Kanunun 3506 sayılı Kanunla değişik 5. maddesi uyarınca, 10.000 lira üzerinden hesaplanıp mahsup edilmesi gerektiğinden itirazın kabulüne karar verilmelidir.

 

SONUÇ : C. Başsavcılığı itirazının açıklanan nedenlerle kabulüne ve Özel Daire onama kararının kaldırılmasına, Yerel Mahkeme hükmünün keza bu nedenle BOZULMASINA, 16.4.1990 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972