DAVA : 2918 sayılı Yasaya aykırı davranışta bulunmak suçundan sanık Halil Ş.'nın önödemede bulunması nedeniyle hakkındaki kamu davasının TCY.nın 119. maddesi uyarınca düşürülmesine (ortadan kaldırılmasına) ilişkin Tosya Sulh Ceza Mahkemesince, (...) hükmün sanık tarafından temyizi üzerine, dosyayı inceleyen 2. Ceza Dairesi 8.11.1989 gün ve 9666-9882 sayı ile usul ve yasaya uygun bulunan hükmün onanmasına karar vermiştir.

C. Başsavcılığı ise 18.12.1989 gün ve 75 sayı ile (Önödeme cezası TCY. 119. maddesinde gösterilen sınırları aşmayan suçlarda karşılığı para cezasını ödeme ile hazırlık soruşturması sırasında dava açılmamasını, kamu davası açılmışsa davanın düşürülmesini sağlayan bir kurumdur.

Önödemenin amaçlarından birisi mahkemelerin işlerinin önemli oranda azaltılması ve çabuklaştırılması ikincisi, de sanığın mahkumiyet hükmü ile karşı karşıya kalmasının, dolayısıyla sabıkalı duruma düşmesinin önlenmesidir.

Bu hale göre önödeme sanık yararına işleyen bir kurumdur. Bu nedenlerle hazırlık soruşturması sırasında koşulları varsa C. Savcısının özel yasa hükümleri gereği işin doğrudan doğruya mahkemeye intikal etmesi halinde veya eylemin niteliğinde değişme olması veya hazırlık soruşturması sırasında C. Savcısı tarafından önödeme uyarısı yapılmamış bulunması hallerinde hakimin önödeme uyarısında bulunması zorunluluğu getirilmiştir. Bu haktan yararlanmak isteyen sanık önödemede bulunarak hazırlık soruşturması sırasında hakkında dava açılmamasını, dava açılmış ise davanın ortadan kaldırılmasını istediğini açıkça beyan etmektedir. Bu durumda mahkemece verilen düşme kararı sanığın isteği dorultusunda ve yararına olan bir karardır.

Kaldı ki kamu davasının açılmış bulunması veya işin özel yasa gereği doğrudan mahkemeye intikal etmiş bulunması hallerinde TCY. 119. maddesinin tedvin, tarzı duruşma açılmadan sanığa önödeme uyarısı yapılması amir hükmünü içerdiğinden anılan maddeye göre duruşma açılması da zorunlu değildir. Duruşma öncesi kendiliğinden veya mahkemece yapılacak uyarı üzerine önödemede bulunulması halinde kamu davasının düşürülmesi gerekmekte ve bu kararın verilebilmesi için duruşma açılmasını gerekli kılan bir usul kuralı da bulunmamaktadır. Duruşma açılması gerekmeden verilen kararın da temyizinin olanaklı bulunmadığı usul ve yasası gereğidir. Gerekli bulunmadığı halde duruşma açılarak önödeme nedeniyle davanın düşürülmesine karar verilmesi bu kararı temyiz edilebilir hale getiremez.

Ayrıca önödeme uyarısının yasanın öngördüğü zaman ve biçimde yapılması ve önödemede bulunulması halinde yargılama faaliyet başlamayacağından temyiz inceleme konusu da bulunmayacaktır. Zira sorgu yapılmayıp kanıtlar toplanmayacaktır.

Kaldı ki Yargıtay'ın yüksek mahkeme olarak belirlendiği gerçeği de gözönüne alındığında önödeme kurumunun mahkemelerinin iş yükünü hafifletmeyi amaçlayan işlevi karşısında benzer kararların temyiz incelemesine tabi bulunmadığını kabul etmek gerekir.) görüşüyle itiraz etmiştir.

Dosya C. Başsavcılığınca 1. Başkanlığa gönderilmekle Ceza Genel Kurulu'nca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

 

KARAR : İncelenen dosyaya göre;

Sanık hakkında Tosya Trafik Tescil ve Denetleme Büro Amirliği memurları tarafından düzenlenen 10.5.1989 günlü suç tutanağına göre tescilli aracı satın aldığı halde gerekli bilgi ve belgeleri sağlayarak bir ay içinde ilgili tescil kuruluşunda adına tescil belgesi almadığı ileri sürülerek 2918 sayılı Yasanın 20/E maddesine aykırı davranmak suçundan özel yasası gereği doğrudan doğruya Tosya Sulh Ceza Mahkemesine dava açılmıştır. Sanığın sorgusunu yapan yerel mahkeme, yüklenen suçun TCY.nın 119. maddesi uyarınca önödemeye tabi bulunması nedeniyle maddede öngörülen hafif hapis ve hafif para cezalarının alt sınırından önödemede bulunulması halinde davanın düşürüleceği uyarısında bulunmuş, sanığın önödemede bulunması üzerine de düşme kararı vermiş bulunmaktadır.

Bu düşme kararı sanık tarafından temyiz edilmiş, özel Daire tarafından esastan incelenerek usul ve yasaya uygun bulunduğundan hükmün onanmasına, karar verilmiştir.

C. Başsavcılığı ise yukarıda açıklanan itirazında belirtildiği üzere bu düşme kararının sanık yararına verilmiş ve duruşma açılmasını gerektirmeyen bir karar olduğu gerekçesiyle temyizinin olanaklı bulunmadığını ileri sürmektedir.

Uyuşmazlığın çözümü için bazı kavramlara açıklık getirmek gerekir. Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki önödemeye tabi bir suç ister özel yasası gereği doğrudan doğruya mahkemeye intilak etmiş bulunsun, ister hazırlık soruşturması sırasında önödemeye uyarısı yapılmaksızın mahkemeye iddianame ile dava açılmış olsun, ister suç vasfının değişmesi nedeniyle önödemeye tabi bir suç biçimine dönüşsün mahkemenin önödeme uyarısı üzerine maddede öngörülen cezanın alt sınırından önödemede bulunan sanık hakkında verilmesi gereken düşme (ortadan kaldırma) kararı CYUY.nın 253. maddesinde belirtilen hüküm niteliğindedir.

Mahkemenin önödeme sonucunda sanık hakkında verdiği düşme kararını hüküm olarak belirledikten sonra temyiz olunabilen kararların nelerden ibaret olduğu üzerinde durmak gerekir. Dar manada ceza yargılamasında doğrudan doğruya temyiz olunabilen kararlara CYUY. hüküm adını vermiştir. (CYUY m.305) Davanın düşmesi, davanın reddi, muhakemenin durması kararlarını kasttetiğini açıklamaktadır (CYUY m. 253/1) Bu kuralların ortak özelliklerine baktığımızda muhakemenin durması kararı hariç son karar (bitirici karar) niteliğinde bulunduklarını görmekteyiz. Uyuşmazlığa konu düşme kararının yargılama yapılmaksızın ceza kararnamesi ile verilebileceği, dolayısiyle bu bakımdan da temyiz incelemesine konu olmayacağı yolundaki görüş de TCY.119/6. maddesi karşısında kabul edilemez. Şöyle ki özel yasa hükümleri gereğince işin doğrudan doğruya mahkemeye intilak etmiş olması halinde sanık sorgusundan önce yapılacak uyarı üzerine önödemede bulunduğu takdirde işin ceza kararnamesi ile sonuçlandırılmış olması halinde dahi itiraz üzerine duruşma yapılacağı hüküm altına alınmıştır ki, duruşma üzerine verilecek düşme kararının da temyizi kabil kararlardan bulunduğu kuşkusuzdur.

Öte yandan sanık hakkında önödeme sonucu verilen düşme kararının sanığın en yararına karar olduğu da söylenemez. Sanığa isnat edilen suça baktığımızda (2918 s.y. m. 20/e ) 1 aydan üç aya kadar hafif hapisi ve 5000 liradan 10.000 liraya kadar hafif para cezasının, yaptırım olarak öngörüldüğünü saptamaktayız. Böyle bir tehdit (yaptırım) karşısında bulunan sanığın bulunduğu psikolojik ortamda suçu işlemiş olmasa bile yargılama yapılarak sonuçlandırıldığı takdirde kendisine maddede öngörülen hafif hapis cezasının para veya tedbirlerden birine çevrilmeksizin uygulanabileceği düşüncesi önödeme kurumundan yararlanarak bu yaptırımdan kurtulmasına olanak sağlayacağı için tercih edilmiş olabilir. Bu güvenceyi elde eden sanığın sonuçta verilen düşme kararını en yararına karar olarak yorumlayıp temyiz edemeyecğini söylemek ceza yargılamasının maddi gerçeği ortaya çıkarma amacına da aykırıdır. Kaldı ki bu tür bir düşme kararını sanık yararına C. Savcısının temyiz edebileceği açık olduğuna göre sanığı bu haktan mahrum etmek onu C. Savcısınan tanınan bu haktan yoksun bırakmak, usul hukukuna aykırı olarak kanun yoluna başvurmak tekelini C. Savcısına tanımak olur ki kabulü olanaksızdır.

O halde iddianame ile veya özel yasası gereği doğrudan doğruya mahkemeye intikal eden bir davada yapılan uyarı üzerine sanığın önödemede bulunması nedeniyle düşürme kararı verilmesi halinde bu kararın bitirici (son) karar (hüküm) niteliğinde bulunduğu ve CYUY.305. maddesinde öngörülen temyizi kabil olmayan hükümlerin dışında kaldığı takdirde sanık tarafından temyiz edilebileceği gerektiğinden C. Başsavcılığı itirazın reddine karar verilmelidir.

Karşı oy kullanan kurul üyeleri itirazın haklı nedenlere dayandığını ileri sürmüşlerdir.

 

SONUÇ : Yukarıda açıklandığı üzere C. Başsavcılığı itirazının açıklanan nedenlerle reddine 5.2.1990 gününde 2/3 ü aşan oyçokluğuyla karar verildi. 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972