DAVA : Dosya içeriğine göre:

Polis, memuru olan sanık H.K., olay günü düğüne gideceğinden bahisle müdahil A.U.'dan aldığı kamyonla, yanında arkadaşı sanık Ö.D.olduğu halde düğünden dönerlerken yol kenarında gördükleri oraman emvalini bu kamyona yüklemişler, yolda yapılan aramada, suç konusu orman emvaliyle birlikte, hakkında kamu davası açılmayan müdahil A.U.'ya ait kamyona da

el konulmuştur.

 

KARAR : Oluş ve sübutta yerel mahkeme ile Özel Daire arasında uyuşmazlık bulunmmaktadır. Uyuşmazlık konusu; idaresiyle yaptığı tesliminde kusurlu sayılamayacak bir şahsa ait aracın, onun bilgi ve istemi dışında sanıklarca kaçak orman emvalinin naklinde kullanılması halinde zoralımına karar verilip verilmeyeceğidir.

6831 sayılı Orman Kanununun 108/son maddesinde "Kaççak orman mallarının taşınmasında kullanılan canlı ve cansız bütün nakil vasıtaları kime ait olursa olsun idarece zapt ve mahkemelerce müsaderesine hükmolunur" denilmekte ise de; bu maddenin kabul edilmesinden sonra yürürlüğe giren 1961 Anayasa'nın 33, 2709 sayılı ve 7.11.1982 tarihli T.C.Anayasasının 38. maddesinde "ceza sorumluluğu şahsidir" hükmüne yer verilmiştir.

1961 Anayasasının 33. maddesinin gerekçesinde, konu ile ilgili olarak "insanları başkalarının fiilinden dolayı cezalandırmaya cüret edebilen totaliter rejimlerin insanlığa getirdiği acı tecrübelerden sonradır ki, bir kimsenin yalnız kendi fiil veya ihmalinden sorumlu olabileceği esasının Anayasalarda yer alması lüzumu bilhassa hissedildiğinden bu fıkra konmuştur", 1982 Anayasasının 38. maddesinin gerekçesinde de "Ceza sorumluluğunun şahsi olduğu, yani failden gayri kişilerin bir suç sebebiyle cezalandırılamayacağı hükmü getirilmiştir. Bu ilke dahi ceza hukukuna yerleşmiş ve kusura dayanan ceza sorumluluğu ilkesine dahil, terki mümkün olmayan bir temel kuraldır" denilmektedir.

Gerek TCK.nun 36/1 ve gerekse 6831 sayılı Yasanın 108/son maddelerine göre verilen müsadere kararlarının, "fer'i ceza" olduğundan kuşku bulunmaktadır.

6831 sayılı Yasanın 108/son maddesinin anayasaya aykırı olduğu iddiasıyla açılan davada Anayasa Mahkemesi, 21.9.1966 gün ve 14/36 sayı ile ve "6831 sayılı Yasanın 108. maddesindeki hüküm, bir kimsenin eyleminden dolayı diğer bir kimseye ceza sorumluluğu yükletiliyor gibi görünmekte ise de; GERÇEKTE SORUMLULUĞUN HUKİKİ NEDENİ SORUMLU TUTULANIN KENDİ KURUSUNA DAYANMAKTADIR... Ceza sorumluluğu, kaçak malların bilerek taşınması halinde söz konusu olabileceğinden aracın çalınması, zor kullanılarak ele geçirilmesi, taşıyıcının gerçek bir yanılmaya düşürülmesi gibi KUSURUN GERÇEKLEŞMEDİĞİ HALLERDE ZORALIM CEZASININ UYGULANMAYACAĞI TABİİDİR. İtiraz konusu hüküm, bu nedenlerle Anayasanın 33. maddesinde belirtilen cezaların şahsiliği kuralına aykırı değildir" gerekçesiyle iptal istemini reddetmiştir.

Görüldüğü gibi, Anayasa mahkemesi müsadere (zoralım) cezasının üçüncü kişiler yönünden de kusurun aranması gerektiğini öngördüğünden ve aksine bir yorumun Anayasada yer alan "Ceza sorumluluğu şahsidir" kuralına aykırı sonuçlar doğuracağını belirttiğinden; Anayasa Mahkemesi kararında yer alan bu esaslara göre, değerlendirme yapılmasında hukuki zorunluluk vardır.

6831 sayılı Yasanın 108/son maddesinin uygulanmasında aranan kusur, en azından taksir şeklindeki kusurdur. Yani araç sahibi aracının kaçak orman mallarının taşınmasında kullanılmaması için gereken dikkat ve itinayı göstermekle yükümlü olduğu halde, bu yükümlülüğü yerine getirmezse müsadere (zoralım) cezası uygulanabilecektir Prop. Dr. KAYIHAN İÇEL, kaçakçılık kullanılan üçüncü kişilere ait taşıtların zoralımı, İ.Ü.H.F.M., 1980, S. 1-4 NİHAT RENDA, MUSTAFA R. KAYGANACIOĞLU, GALİP ONURSAN, Orman Kanunu, S. 497.

Olayımızda da, müdahil A.U polis memuru olduğunu bildiği sanık H.K'a güvenerek komyonunu teslim etmiştir. Sade bir vatandaşın polise güvenmesi ve olağan sayılacak bir istiğini geri çevirmemesi doğal bir davranış olup; kendisinden beklenen ve yerine getirmediği ileri sürülebilecek herhangi özen veya önlem eksikliği sağlamakla görevli bir kişidir. Bu nedenle, "kusuru" tesbit edilmeyen müdahilin sanıkların eylemlerinden dolayı sorumlu tutulmasına olanak bulunmadığından, müdahil idare vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme hükmünün onanmasına karar verilmelidir.

Çoğunluk görüşüne katılmayan üyeler: (Özel Daire bozma kararında etraflıca açıklanan nedenlerle, Yerel Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiğini) ileri sürerek bu yolda kullanmışlardır.

 

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, tebliğnamedeki isteme aykırı şekilde, Yerel Mahkeme direnme hükmünün onanmasına, konunun 7.11.1988 günü yapılan birinci müzakeresinde yasal çoğunluk sağlanamadığından, 5.12.1988 günü yapılan ikinci müzakerede ve oyçokluğu ile karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972