 |
T.C
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E: 2003/6951
K: 2003/20213
T: 08.12.2003
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- YABANCI İŞÇİ
- HİZMET SÖZLEŞMESİNİN TESPİTİ
- KANUNLAR İHTİLAFI
ÖZETİ: Yabancı bir ülke vatandaşı olan davacı Rusya Federasyonunda bulunduğu sırada 3. bir ülke olan Türkiye Cumhuriyetinin bir firmasında çalıştığını iddia etmektedir. Davacı ile davalı Türk firması arasında Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre düzenlenmiş herhangi bir sözleşme de mevcut değildir. Davacı bulunduğu Rusya Federasyonu yasalarına göre Bölge Emniyet Müdürlüğü Yabancılar Şubesi ile Milliyetler ve Göç Politikası Bakanlığına kendisinin de yaptığı bir başvuruyu da belgeleyememiştir. Devletler Hukukuna göre ihtilafın doğduğu bildirilen Rusya Federasyonunda yasal haklarını araması gereken Kırgızistan Cumhuriyeti Vatandaşı olan davacı mütekabiliyet esasları var ise kendi ülkesinde de dava açabileceğinden Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre taraflar arasında yapılmış yazılı bir hizmet sözleşmesi olmadığından davacının davasının reddine karar verilmesi gerekmiştir.
2675 s. MOHUK/6, 24
T.C
ANKARA
4. İŞ MAHKEMESİ
ESAS NO : 2001/350
KARAR NO : 2003/50
TARİHİ : 25.2.2003
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Davacı vekili müvekkilinin davalıya ait Rusya / Azerbaycan'daki işyerinde 03.08.1999 tarihinden 29.12.2000 tarihine kadar çalıştığını , işin bitmesi nedeniyle müvekkiline yeni bir iş vermediğini, aylık ücreti olan müvekkiline avans şeklinde yapıldığını 07.20 de göreve başlayan müvekkilinin 21.00 a kadar çalışmasının devam etmesine karşılık fazla mesai ücretlerinin de asıl ücreti gibi ödemediğini , yıllık izinlerinde kullandmlmadığını bildirerek fazlaya ilişkin talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla ;
5.000.000 - TL kıdem tazminatı,
5.000.000 - TL ihbar tazminatı,
5.000.000 - TL ücretli izin alacağı,
5.000.000 - TL fazla mesai alacağı,
5.000.000 - TL genel tatil günleri alacağı ve 100 $ ödenmeyen ücret alacağının faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili duruşmada müvekkilinin Kırgızistan Cumhuriyeti vatandaşı olduğunu , Türkiye 'de çalışma izinlerinin olmadığını bildirmiştir.
CEVAP: Davacı vekili müvekkili şirketin bir Fransız şirketleriyle yaptığı sözleşme gereğince Rusya Federasyonunda çalışmasının olduğunu yapılan işle ilgili taşeron firmaların kullanıldığını , davacı ile müvekkili şirket arasında herhangi bir iş akdinin bulunmadığının bildirilerek davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE : Mahkememizde yapılan yargılama sırasında davacılardan Emil'in 15.11.1998 ile 15.6.1999 tarihleri arasında Azerbaycan - Baku'deki davalı işyerinde çalıştığı bildirilmekle adalet "Bakanlığı aracılığıyla dışişleri vasıtasıyla büyükelçiliklere müzekkere yazılmıştır.
Davacı vekili duruşmada müvekkilinin Azerbaycan 'da çalışması olmadığını bildirerek yazılan müzekkere cevabının beklenmesini talep etmiştir. Davacı vekili müvekkili / müvekkillerinin Rusya' daki çalışmalarıyla ilgili mevcut delil ve belgeleri tercüme ettirerek ibraz etmiştir.
Mahkememizce yapılan müzekkereye Rusya Federasyonunun 1954 Lehey Sözleşmesine taraf olduğu bildirilerek olumsuz cevap verilmesi üzerine yazılan 2. müzekkereye Moskova Büyükelçiliğimizce verilen cevapta davalı şirketin yurdışmda buluna büyükelçiliğimizde ve konsolosluklarda kaydının bulunmadığı davacıların çalıştıklarını iddia ettikleri işyeri dışında , işverenin Alman firması olan Moskova Tuğla Fabrikası Çelik Konstrüksiyon işini yüklendiğini , Rusya Federasyonunda faaliyet göstere Türk firmalanmn çalıştırdıkları işçileri , ilgili belgeleri Bölge Emniyet Müdürlüğü Yabancılar Şubesi ile milliyetler ve göç politikası Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne vermesi gerektiğini bildirmiştir.
Davalı şirket verdiği cevapta Rusya Federasyonundaki işyeri ile ilgili herhangi bir belge vermediklerini bildirmişlerdir.
Davacı Kırgızistan Cumhuriyeti vatandaşı olup ülkemize vize zorunluluğu olmadan girip çıkabilen ülkeler vatandaşıdır. Dosyadaki belgeler ile ifadelerden Almazbek ile Akılbek'in Türkiye Üniversite eğitiminde bulunmak üzere bulundukları Emil'in İstanbul Teknik üniversitesinden mezun inşaat mühendisi olduğu, Türkiye 'de bulunduğu sırada iddiasına göre davalı şirketin gazete ilanı ile eleman aradığının bildirilmesi üzerine başvuru yapıp işe girdiği diğer davacı Kamıtpek'in inşaat mühendisi olarak kendi ülkesinde iken davacılann çağırması üzerine Rusya Federasyonuna Kırgizistan'tan geldiği anlaşılmaktadır. Davacıların Türkiye Cumhuriyeti sınırlan içerisinde Türk Asıllı Yabancılar Kanununa göre çalışma talebi ve izni de yoktur. Türk firmalarının yurtdışına işçi götürmeleri ülkeler arasında sosyal güvenlik sözleşmeleri olduğu sürede İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile tarafların bu konumda imzaladıkları sözleşmelerle mümkündür. Ülkeler arasında yapılan Sosyal Güvenlik Sözleşmelerinde iş münasebetinden doğan işverene ait hak ve vecibeler bakımından işverenin ikametgahı veya iş merkezi karşı ülkede bulunsa dahi çalışılan ülkede yürürlükte bulunan mevzuatın uygulanacağı belirtilmektedir. Yabancı bir ülke vatandaşı olan davacı Rusya Federosyonunda bulunduğu sırada 3. bir ülke olan Türkiye Cumhuriyetinin bir firmasında çalıştığı idda etmektedir. Davacı ile davalı Türk firması arasında TC yasalarına göre düzenlenmiş herhangi bir sözleşmede mevcut değildir. Davacı bulunduğu Rusya Federasyonu yasalarına göre Bölge Emniyet Müdürlüğü Yabancılar Şubesi ile Milliyetler ve Göç politikası Bakanlığına kendisinin de yaptığı bir .başvuruyu da belgeleyememiştir. Devletler Hukukuna göre ihtilafın doğduğu bildirilen Rusya federasyonunda yasal haklarını araması gereken Kırgızistan Cumhuriyeti Vatandaşı olan davacı mütekabiliyet esasları ver ise kendi ülkesinde de dava açabileceğinden TC yasalarına göre taraflar arasında yapılmış yazılı bir hizmet sözleşmesi olmadığından davacının davasının reddine karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan gerekçeye göre ;
1-Davacının davalıya ait Türkiye 'de faaliyette bulunan ve Türk yasalarına göre kurulmuş bir işyerinde taraflar arasında yapılmış bir hizmet sözleşmesi bulunmadığından davacının davasının reddine,
2-Davalı yararına takdir olunan 100.000.000 TL avukatlık ücretinin davacıdan tahsiliyle davalıya ödenmesine yürürlükte bulunan avukatlık ücret tarifesinin 21. maddesinin de uygulanmasına,
3-Alınması gereken 7.80.000 TL harçtan peşin olarak alman 3.240.000 TL harem mahsubuyla bakiye 4.640.000 TL harcın davacıdan tahsiline ,
4-Davacınm yapmış olduğu yargılama giderlerini kendi üzerlerinde bırakılmasına dair verilen karar taraf vekillerinin yüzüne yargıtay yolu açık olmak üzere okunup anlatıldı. 25.2.2003
|
