K...-İş Sendikası adına Avukat Mustafa U... ile D... Blok Tuğla Fabrikası Kom.Şti. adına Avukat Çetin Ç... aralarındaki dava hakkında İzmir 3. İş Mahkemesinden verilen 18.10.2001 günlü ve 749/847 sayılı hüküm, davalı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

Davacı sendika, davalı şirketin işyerinin kapatılması ve faaliyetlerin durdurulmasına yönelik işlemin kanun dışı lokavt olduğunun tespiti isteminde bulunmuştur.

Mahkemece, davalı işverenin TİS sırasında anlaşma sağlanamaması nedeniyle grev kararı olmadan işyeri kapatma niteliğinde uygulama yapıldığı gerekçesiyle dava kabul edilmiş, hüküm davalı tarafça temyiz edilmiştir.

Dosyadaki bilgi ve belgelere göre; taraflar arasında toplu iş sözleşmesi görüşmesi 25.8.2000 de başlamış, 22.9.2000 de uyuşmazlık tutanağı tutulmuştur. 26.9.2000 de resmi arabulucu tayini istendiği, işverenin genel ekonomik durum ve talep azlığı nedeniyle 25.9.2000 de yaptığı duyuru ile iki gün sonra 27.9.2000 günü sezona gireceği bildirilerek işçilerin hizmet akitleri askıya alınmış, bazı işçilerin iş akitleri İş Kanunu madde 13' e göre fesih olunmuş, 27.9.2000 de sezonda olduğu belirtilmiş iki bekçi, bir katip olmak üzere üç işçinin çalıştığı belirlenmiştir. Ayrıca işyerinde sezon uygulaması yapıldığı İzmir Bölge Çalışma Müdürlüğünün 8.1.2001 gün 618 sayılı dosyada bildirilmiştir. İşyerinde grev kararı 24.11.2000 günü saat 14 de uygulamaya konulmuş ancak greve katılan olmamıştır.

Davalı işveren; işyerinin tuğla fabrikası olduğu, mevsimin elverdiği koşullarda faaliyet gösterdiği; 1999 ve 2000 yıllarındaki ekonomik darboğaz deprem felaketi işyerindeki faaliyeti büyük ölçüde etkilediği inşaatların tamamına yakın denilecek biçimde durdurulduğu ve bunun sonucu olarak da tuğla"" fabrikalarının çalışmalarına son verilme zorunluğu doğduğunu savunmuştur.

İlke olarak işveren, Kanunda belirtilen koşullara uymadan işyerini geçici olarak kapatırsa ve bu kapatma toplu iş sözleşmesi ortamında olursa kanun dışı lokavt hükümleri uygulanır. Ancak, bu tür bir uygulama ekonomik sıkıntılar nedeniyle olmuş toplu iş sözleşmesi çalışması ile nedensellik bağı kurulamıyor ise kanunsuz lokavttan söz edilemez.

Somut uyuşmazlıkta damalı taraf işyerinin sezonluk olduğu, ekonomik kriz nedeniyle üretimin yavaşladığı ve durdurulmak zorunda kalındığı, kış aylarında bu durumun daha da yoğunluk kazandığı savunulduğuna göre; mahkemece işyerinde olay tarihindeki stoklan, üretimi, kar ve zarar blançoları, geçmiş dönem uygulamaları, çevre işyerlerindeki ekonomik durumlar araştırılmalı; öncelikle yapılacak bu araştırmalarla toplu iş sözleşmesi ortamı değerlendirilmeli, sonucuna göre de karar verilmelidir. Toplu İş Sözleşme ortamını da özellikle kriz dönemlerinde yasaların uygulanışında, somut durumların saydam ve net şekilde belirlenmesi gerekir. Aksi halde adaletsiz sonuçlar doğar.

Yukarıda anlatılan ilke ve esaslar doğrultusunda eksik inceleme sonucu verilen karar bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 6.12.2001 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununun 26. maddesine göre; işyerinde faaliyetin tamamen durmasına sebep olacak tarzda, işveren veya işveren vekili tarafından işçilerin topluca işten uzaklaştırılmasına lokavt denilir. Dava konusu olayda davalı işveren sezon uygulamasına geçtiğini ileri sürerek işyerini kapatmıştır. İşveren ayrıca ekonomik nedenlere de dayanmıştır. Ancak olayların gelişimi işverenin bu iddialarının gerçeklerle bağdaşmadığını göstermektedir. Şöyle ki; 28.7.2000 tarihinde sendikaya Toplu İş Sözleşmesi yapma yetkisi verilmiştir. 22.9.2000 tarihinde taraflar arasında ki görüşmeler uyuşmazlıkla sonuçlanmış ve 25.9.2000 tarihli ilan ile işyerinde 27.9.2000'den itibaren sezona geçileceği ilanı yapılmış ve 28.9.2000 tarihinde fabrikada yapılan incelemede işveren temsilcisi ekonomik nedenlerden söz etmeyerek sadece sezonluk çalışmaya geçileceğini ifade etmiştir. 25.9.2001 tarihli işveren bildirisinde de sadece sezona girileceği ifade edilmekte olup, ekonomik nedenlere dayanılmamaktadır. Ayrıca davalı taraf mücerret olarak ekonomik koşullardan bahsetmekte ancak, kendisinin ekonomik sıkıntı içine girdiğini gösterir hiçbir belge, kanıt ibraz etmediği gibi delil listesinde de bu yönde bir delili olduğunu belirtmemiştir. Yine davalı vekili 1.11.2000 tarihli yazılı beyanında da aynen '".... faaliyetin geçici olarak ve sezon nedeni ile durdurulduğunu.. belirtmektedir. Yapılan keşifteki işveren temsilcisinin davalı vekilinin beyanları karşısında işverenin ekonomik nedenlere dayanmadığı açık olup, bu yönü 25.9.2001 tarihli işveren bildirisi de doğrulamaktadır. Davalının dayanmadığı ve kanıtlarını göstermediği bir hususun resen gözönüne alınması mümkün değildir. Ayrıca işyerinde yapılan işi mevsimlik sezon olarak kabul etmeye de olanak yoktur. İşyerinin bulunduğu bölge ve teknolojik koşullar gözönüne alındığında fabrikada yapılan işi sezonluk olarak kabul etmek mümkün değildir. Ayrıca ilgili meslek örgütü mevsim uygulamalarının 2-5 ay kadar sürebileceğini belirtmesine karşılık işveren uygulaması bir yılı aşkın süredir devam etmektedir. Yine Bölge Çalışma Müdürlüğü bir kısım işçilerin iş akitlerinin sendikaya üye oldukları için sona erdirildiğini tespit etmiştir. Bu durum dahi işverenin sendikanın yetkisini etkisiz hale getirme gayreti içinde olduğunu göstermektedir. Bütün bu olgular karşısında olayların gelişimine, dosyaya sunulan kanıtlara göre işverenin uygulamasının yasa dışı lokavt olarak değerlendirilmesinde yasaya aykırı bir yön bulunmadığından mahkeme kararının onanması gerektiği düşüncesindeyim.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972