Hizmet- İş Sendikası adına Avukat Fuat Ö... ile Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı adına Avukat Hayati A... aralarındaki dava hakkında Kayseri İş Mahkemesinden verilen 13.07.2001 günlü ve 501/1214 sayılı hüküm, davalı avukatınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı sendika 1.3.2000- 28.2.2002 dönemini kapsayan davalı Kayseri Büyükşehir Belediyesi (Kaski Genel Müdürlüğü dahil) ile imzalanan işletme toplu iş sözleşmesinin "ücret zammı" başlıklı 81. maddesinin 1.3.2001 tarihinde işverence uygulandığını ancak 1.4.2001 tarihinden gelen % 2.5 oranında zammın uygulanmadığım belirterek ücret zammının, yan ödemeler dahil yıl içerisinde ve her ay Devlet Memurlarına gelen ve gelecek olan her türlü zammın aynı artış oranında sendika üyesi işçilerin yevmiyelerine yansıtılması şeklinde 70. maddesinde "Otobüs bilet hasılatının aylık toplamı üzerinden satılan biletin % 10'u otobüs işlerinde fiilen görev yapanlara hakkaniyet ölçüleri içerisinde bölünmek suretiyle teşvik primi olarak ücretleri ile birlikte ödenir..." hükmünün "gerek belediye gişelerinde gerek bayilerde ve gerekse halk otobüslerinde kullanılan biletlerin hasılatının tamamını kapsadığına" biçiminde yorumlanmasını istemiş, mahkemece istek doğrultusunda karar verilmiştir.

Davalı Belediye uyuşmazlık konusu 70. maddede sadece gişede satılan biletlerin hasılatının kastedildiğini, 81. maddede ise parantez içinde gösterilen örneğin yeni bir düzenleme olmayıp açıklayıcı fonksiyon icra ettiğini,uygulamanın doğru olduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.

Uyuşmazlığa konu taraflar arasında bağıtlanan ve bu yorum davası açıldığı sırada yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 81. maddesinde sendika üyesi işçilerin sözleşmenin 2. yılında 28.2.2001 tarihindeki yevmiyelerinin üzerine seyyanen 300.000 TL. kıdem zammı ilave edildikten sonra 1.1.2001 tarihinde Devlet Memurlarına gelen zammın aynı oranda 1.3.-2001 tarihindeki yevmiyelerine ekleneceği hüküm altına alınmıştır. Örnek olarak "Hesap İşleri Müdürlüğüne gelen artış oranı yan ödenekler dahil yıl içerisinde Devlet Memurlarına gelecek, aynı oranda sendika işçisi işçilerin yevmiyelerine yansıtılacaktır" denildikten sonra sözleşmesinin, 4 altı ayı için, 31.8.2001 tarihindeki sendika üyesi işçilerin yevmiyelerinin üzerine Devlet Memurlarına gelen 1.7.2001 tarihindeki zam nispeti aynı oranda 1.9.2001 tarihindeki işçi yevmiyelerine aynı oranda yansıtılacağı (örneğin, Hesap İşleri Müdürlüğüne gelen zam oranı ve yan ödemeler dahil yıl içerisinde devlet memurlarına gelecek her türlü zam nispeti işçi yevmiyelerinin üzerine aynen ilave edilecektir.) düzenlemesine yer verilmiştir. Öte yandan toplu iş sözleşmesinin 70. maddesinde otobüs bilet hasılatının kapsamı yönünden bir açıklık bulunmamaktadır.

Yasalarda yorum yöntemleri gösterilmediğinden hakim bu nedenle hukuk biliminden ve öğretiden yararlanarak toplu iş sözleşmesinin yorumunda izleyeceği yolu kendisi seçmek zorundadır. Bu bakımdan dosyanın bilirkişiye verilerek rapor alınması doğru değildir.

Toplu İş Sözleşmesi hükmü yorumlanırken önce söze (lafza) bağlı kalınmalıdır. Tarafların ortak arzuları ve gerçek iradelerinin yorumunda temelini dürüstlük kuralında bulan "güven prensibi" dikkate alınmalıdır. Ayrıca normatif bir hükmün yorumunda sadece o hüküm değil maddenin ve hatta  sözleşmenin tümü gözönüne alınıp, öteki hükümlerle bağlantısı değerlendirilip, sadece işçilerin lehine olacak bir yorum tarzı benimsenmeden objektiflikden uzaklaşmadan sonuca gidilmelidir.

Dava konusu hükmün bu ölçütlere göre yorumunda toplu iş sözleşmesinin 2. yıl zammı uygulamasında seyyanen yapılan 300.000 TL. kıdem zammından sonra 1.1.2001 tarihinde devlet memurlarına yan ödemeler de dahil olmak üzere yapılan zam oranı ile 4. altı aylık döneminde 1.7.2001 tarihindeki devlet memuru zam oranı 1.3.2001 ve 1.9.2001 tarihinde belirlenmiş ücretlere yapılacağı kabul edilmelidir. Buna göre örnek olarak yapılan açıklama devlet memurlarına yapılan enflasyon fark zammını kapsamayıp sadece yan ödeme artışlarınındaki zam oranının da gözönüne alınacağını gösterdiği benimsenmelidir. Zira mahkemenin kabulü gibi bir sonuca ulaşıldığında, sözleşmenin 2. yılı ile 4. altı aylık dönemi için zam oranının ayrıca belirlenmesi gerekmeyip sadece devlet memurlarına yapılan zam oranının yansıtılacağı yolunda bir düzenleme yeterli olacaktır.

Yine toplu iş sözleşmesinin ''Otobüs İşletmesinde Prim" başlıklı 70. maddesinde belirtilen otobüs bilet hasılatının özelleştirilen halk otobüslerinde kullanılan biletlerin belediyenin otobüs işletmesinde çalışanlar ile ilgisi bulunmadığından özel bayilerde satılan biletler için satıcılara verilen primler hariç olmak üzere toplam hasılattan KDV düşüldükten sonra bilet hasılatının % 10 unun otobüs işletmesinde çalışan davacı sendika üyelerine ödenmesi gerektiğinin tesbiti gerekirken halk otobüsünde kullanılan biletlerin de mahkemece buna dahil edilmesi hatalıdır.

Bu nedenle mahkemenin yorum kararı hatalı değerlendirme ile davacı sendikanın talebi doğrultusunda oluşmakta olduğundan bozularak ortadan kaldırılmasına ve toplu iş sözleşmesinin 70. ve 81. maddeleri dava konusu kısmının aşağıdaki şekilde yorumlanmasına karar vermek gerekmiştir.

SONUÇ : Yukarıda gösterilen gerekçe ile;

1-Kayseri İş Mahkemesinin 13.7.2001 gün ve 2001/501-1214 sayılı kararının bozularak ortadan kaldırılmasına.

2-Toplu İş Sözleşmesinin 70. maddesinin "Halk otobüslerinde kullanılan biletler hariç olmak üzere belediye otobüs gişelerinde ve özel bayilerde (bayi karî-prim düşüldükten sonra) satılan otobüs biletleri hasılatından KDV düşüldükten sonra net hasılatın % 10 unun otobüs işlerinde fiilen görev yapanlara hakkaniyet ölçüleri içerisinde bölünmek suretiyle teşvik primi olarak ücretleri ile birlikte ödenmesi gerektiği" şeklinde. Toplu İş Sözleşmesinin 81. maddesinin üçüncü cümlesinin "sözleşmenin 2. Yılında Hizmet-İş Sendikası üyesi işçilerin 28.2.2001 tarihindeki yevmiyelerinin üzerine seyyanen 300.000 TL. kıdem zammı ilave edildikten sonra 01.01.2001 tarihinde Devlet Memurlarına yan ödemeler de dahil olmak üzere yıl içinde gelen zammın ayn0ı oranda 01.03.2001 tarihindeki sendika üyesi işçilerin yevmiyelerinin ekleneceğine" şeklinde yorumlanması gerektiğinin teshiline,

3-Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına.

4-Davalı vekilinin mesaisi ve avukatlık ücret tarifesi uyarınca 45.000.000 TL. vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,

5-Davacının yaptığı masrafların davanın kabul ve red oranına göre takdiren 9.000.000 TL. sının davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazla kısmın üzerinde bırakılmasına kesin olmak üzere 24.9.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972