 |
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
Esas no: 1999/4501
Karar no: 1999/8394
T : 4.5.1999
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
SENDİKAL TAZMİNAT
SENDİKAL TAZMİNAT HAKLILIĞININ İSBATI
ÖZET : Sendikal tazminat yaptırımı koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin isbatı işçiye ait olduğundan, sendikal faaliyette bulunulması nedeniyle iş aktine son verildiği iddiaları üzerine, akdin feshi tarihinden önce iş yerinde kaç işçinin çalıştığı, bunlardan kaçının sendikaya üye olduğu, kaçının olmadığı, üye olanlardan ne kadarının işine son verildiği ve üye olanlardan kaçının sonradan, sendika üyeliğinden ayrıldığının belirlenmesi gerekir.
(2821 s. Sendikalar K. m. 31/6)
Taraflar arasındaki, ihbar ve kıdem tazminatları, fazla çalışma ve yıllık ücretli izin parası ile kısıt ikramiye alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda: ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi taraflar avukatlarınca istenilmesi ve davacı avukatınca da duruşma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek gereği konuşulup düşünüldü:
1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının tüm temyiz itirazları ile davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2. Davacı işçi sendikaya üyeliği ve işyerinde sendikal faaliyeti yoğunlaşması üzerine işine son verildiğini ileri sürerek sendikal tazminat isteğinde bulunmuş, mahkemece yapılan yargılama sonunda bir gerekçe gösterilmeksizin bu isteğin reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriğine göre işyerinde 1997 Ağustos - Eylül ve daha sonraki aylarda işçilerin daha sonra yürürlüğe girecek olan Toplu İş Sözleşmesi taraf sendikaya üye olmaları konusunda bir faaliyetin giderek yoğunlaştığı ve üyelikler kazanılmasından sonra bir kısım işçilerin işlerine son verildiği daha sonra ayrı ayrı zamanlarda müteaddit işçiler işe alındığı, 18.8.1997 tarihinde sendikanın çoğunluğunun tesbiti için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na başvurduğu daha sonra sendikanın yetkili olduğunun anlaşıldığı ve Toplu İş Sözleşmesinin yürürlüğe konulduğu, işçilerin işten çıkarıldıktan sonra Bölge Çalışma Müdürlüğü'ne şikayette bulundukları ve böylece konuyla ilgili soruşturma ve inceleme yapıldığı anlaşılmaktadır.
2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31. maddesinde işçilerin serbestçe yasal sınırlar içinde sendikal faaliyette bulunmaları güvence altına alınmış ve yaptırımı da kurala bağlanmıştır. "Sendikal tazminat" olarak isimlendirilen bu yaptırımın koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin ispatı işçiye aittir. Bununda her bir fesih ve gösterilen olay bakımından gerçekleştiğinin tereddüte yer vermeyecek şekilde ortaya çıkarılması ile mümkün olacağı doğaldır. Aksi halde işçi ve işveren ilişkileri konusunda sağlanması gereken dengeler ve dolayısıyla iş barışı bozulabilir.
Yukarıda ayrıntılı biçimde yapılan açıklamalardan sendikal tazminatı gerektiren koşulların tereddüte yer vermeyecek biçimde gerçekleşmiş olduğu sonucuna varılamamaktadır. Bunun için davacının işine son verildiği tarihten önceki dönemden itibaren işçi ve üyelik sayılarının tam olarak belirlenmesi, bir başka anlatımla kaç işçinin işyerinde çalıştığı bunlardan ne kadarının sendikaya üye oldukları ne kadarının olmadığı, üye olanlardan kaç işçinin işine son verildiği, üye olanların daha sonra sendikadan istifa edip etmedikleri, Toplu İş Sözleşmesi prosedürü aşamalarına göre ortaya çıkarılması zorunluluğu vardır.
İşten çıkarılan işçilerin yerine işçi alınıp alınmadığı da ayrı bir araştırma konusu yapılmalıdır.
Davalı ekonomik nedenle bir kısım işçilerin işine son verildiğini savunduğuna göre mahkemece bu konu üzerinde de araştırma ve inceleme yapılmalıdır.
Bölge Çalışma Müdürlüğünce yaptırılan soruşturma sonucunda da kesin bir kanaate varılmış değildir.
Bütün bu sebeplerden dolayı eksik inceleme ile sonuca varılmış olması isabetsiz görülmüştür.
S o n u ç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten (BOZULMASINA), davacı yararına takdir edilen 20.000.000 TL duruşma avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 4.5.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.