işten çıkarılan sakat işçinin, iş kaybı tazminatı nedeniyle iş ve işçi Bulma Kurumu aleyhine açtığı davalar, 4 Mahkemesinde değil, idari Yargıda görülmelidir.

 

Davacı, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatlarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

 

Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.

 

Hüküm süresi içinde davalılar avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

 

1- Davalı Türkiye Ç... Sanayi A.Ş. temyizi yönünden inceleme;

 

Davacı işçinin, davalıya ait işyerinde sakat statüsünde çalıştığı anlaşılmaktadır. Davalı işverence kıdem ve ihbar tazminatları ödenmek suretiyle hizmet sözleşmesi feshedilmiştir. Davacı bu dava ile kötüniyet tazminatı talebetmişse de işverenin kötüniyetli olduğu ispatlanabilmiş değildir. 4046 sayılı Kanunun 21. maddesinde sakat statüsünde olan işçilerin işten çıkarılamayacağı kuralına yer verilmişse de buna uyulmaması halinde İş ve İşçi Bulma Kurumunca ödenmesi gereken iş kaybı tazminatının iki katı oranında uygulanacağı öngörülmüştür. İşverence salt kanunda yazılı bir hükme uyulmaması kötüniyetli olduğunu göstermez. Davacının ispat edilemeyen kötüniyet tazminatı isteğinin reddine karar verilmesi gerekirken hüküm altına alınması hatalıdır.

 

2- Diğer davalı İş ve İşçi Bulma Kurumu vekilinin temyizine gelince;

 

Davacı işçi, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 21. maddesine dayanarak davalı İş ve İşçi Bulma Kurumu aleyhinde iş kaybı tazminatı isteği ile dava açmış ve mahkemece istek gibi hüküm kurulmuştur.

 

5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 1. maddesinde "İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle... işveren veya işveren vekili arasında iş aktinden veya İş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözülmesi..." görevinin iş mahkemesine ait olduğu öngörülmüştür. Bu açık kural işçi ile işveren arasında doğan bir uyuşmazlığı önkoşul olarak getirmiştir. Somut olayda ise uyuşmazlık işçi ile hizmet akti ilişkisi bulunmayan ve işveren veya işveren vekili sıfatı taşımayan İş ve İşçi Bulma Kurumu arasında doğmuştur. Böyle bir uyuşmazlığın çözümlenmesi iş mahkemelerinin değil, idari yargı yerinin görev alanına girmektedir. Böyle olunca dava dilekçesinin mahkemenin görevsizliği nedenine reddine karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir.

 

S o n u ç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebebten (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 19.10.1999 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

 

 

4046 sayılı Yasanın 21. maddesinde, "... hizmet akitleri, tabi oldukları İş Kanunları ve toplu iş sözleşmeleri gereğince tazminata hak kazanacak şekilde sona erenlere, kanunlardan ve yürürlükteki toplu iş sözleşmelerinden doğan tazminatlar dışında ilave olarak iş kaybı tazminatı ödenir..." hükmü getirilmiştir.

 

Bu tazminat karşılıkları idarece (özelleştirme) İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğü adına, kurulca belirlenecek bir kamu bankasında açılacak "özelleştirmeye bağlı iş kaybı tazminat ve diğer hizmetler hesabı'na yatırılır. Bu hesabın kullanılması ve değerlendirilmesinde İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğü görevlidir. İvedi ve zorunlu harcamaların, nakit durumunun yetersizliği sebebiyle yapılmaması halinde İşve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğünün talebi üzerine Özelleştirme Fonundan daha sonra yapılacak aktarmalara mahsuben, özelleştirmeye bağlı iş kaybı tazminatı ve diğer hizmetler hesabına kurul kararı ile aktarma yapılabileceği aynı maddede öngörülmektedir. Davacının çalıştığı E... Ç... San, ve Ticaret A.Ş. özelleştirme kapsamına alınmış ve özelleştirme idaresine devredilmiş olup, 3.4.1997 tarihi itibariyle satılmak suretiyle özelleştirilmiştir.

 

Satım sırasında işveren özelleştirme idaresidir. Satış yapıldıktan sonra ayrı bir olgu devreye girmektedir. 4046 sayılı Yasanın 21. maddesinde belirtildiği gibi kuruluşun tasfiye edilmesi anında işçilere kanunlardan ve toplu iş sözleşmelerinden doğan tazminatları dışında ek olarak iş kaybı tazminatı ödenecektir. Sorun bu tazminatın hangi kuruluş tarafından ödeneceğidir.

 

4046 sayılı Yasanın 21. maddesinin başlangıcı iş kaybı tazminatı ödenmesi ve diğer hizmetlerin verilmesi şeklindedir. Madde iki bölümden oluşmaktadır. Hizmet verilmesi tasfiyeden sonraya ilişkin olup, iş kaybı tazminatının ödenmeye devam edilmesi veya sona erdirilmesi, ayrıca iş kaybı tazminatının fiilen ödendiği sürelere ait sosyal güvenlik kuruluşları kesintilerinin hak sahipleri adına ilgili sosyal güvenlik kuruluşlarına ödenmesidir.

 

İşkaybı tazminatı ise fesihden sonraya ait bir ödeme olup, asıl olan bunun son işveren durumuna giren özelleştirme idaresi veya E... Ç... Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından ödenmesidir. Ancak 21. madde de devir teslim tarihinden itibaren bir yıl içinde, işveren tarafından iş akdinin feshedilmesi veya haklı nedenlerle kendileri tarafından feshedilmesi sonucu işsiz kalanlar bu maddeden faydalanır denilmektedir.

 

İşte yasa koyucu tasfiye veya devirden bir yıl içinde iş akitlerinin feshi durumunda ortada işveren kalmadığından yasa ile işveren konumunda görünmek ve tazminatları ödemek, ödeme süresi içerisindeki gelişmeleri izlemek ve ödemelerden sosyal güvenlik kesintilerini kesmek ve yatırmak üzere bir işverenin gerekli olduğunu kabul ederek bir işveren gibi hareket etmek üzere İş ve İşçi Bulma Kurumunu yetkili, görevli ve sorumlu kabul etmiştir. Bu kurum önceki işverenlerin yerine yasa ile ikame edilmiştir. Nitekim yasada bu tazminat için hizmet aktinin feshinden itibaren 30 günlük süre öngörülmüştür. Kuruluşun tasfiye ve devri anında hizmet akdi feshedildiğinden ve bu anlar itibariyle eski işverenler ortadan kalktığından yasa koyucu gerçekçi bir düşünceyle ödemeyi yapacak ve izleyecek bir kuruluşu ihdas ve ikame etmiştir.

 

Yine özel yasada iş kaybı tazminatının ödenmesi hizmet akdinin sona erişine bağlı kılınmıştır. Bu tazminatın hizmet akdinin sona erişi anında kanunlardan ve yürürlükteki toplu iş sözleşmelerinden doğan tazminatlara ek olarak ödeneceği vurgulanmakla diğer tazminatlarla aynı hukuki konuma getirilmiştir. Dolayısıyla bu tazminatta iş akdinden kaynaklanmakta olup, yasa ile işveren yerine ikame edilen kurum ile işçi arasında temeli iş akdi olan bu tazminatla ilgili her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözümlenmesi ile görevli mahkeme iş mahkemesidir.

 

Yine 4046 sayılı Yasanın 21. maddesinde iş kaybı tazminatlarının fiilen ödendiği sürelere ait sosyal güvenlik kuruluşları kesintilerinin kurumca ilgili sosyal güvenlik kuruluşuna hak sahibi (işçi) adına yatırılacağı öngörülmekle, bu primlerinin yatırılıp yatırılmamaları ile ilgili olarak gerek hak sahipleri ile Sosyal Sigortalar Kurumu ve gerekse hak sahipleri ile İş ve İşçi Bulma Kurumu veya her iki kurum arasındaki uyuşmazlıklardan doğan her türlü davalara yasal olarak iş mahkemelerinde bakılması gerekecektir. Bu husus dahi bu tazminatta görevli mahkemenin iş mahkemesi olduğunu ortaya koymaktadır.

 

Bu nedenlerle işsizlik tazminatı ile ilgili davalarda iş mahkemesi görevli bulunmaktadır.

 

Açıkladığımız bu gerekçeler ile sayın çoğunluğun bozma kararına katı1amıyoruz.

E. SERİM U. ÖZTÜRK

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972