ÖZET : İş Hukukunda disiplin kurulu, disiplin cezaları ve disiplin olayları için oluşturulup, işverene göre zayıf durumda bulunan işçinin haksız ve yersiz şekilde işten çıkarılmasını korumak için oluşturulduğundan; Toplu iş Sözleşmesi ile ahlak ve iyi niyet kurullarına aykırılık nedeniyle işten çıkarmalar Disiplin Kurulundan  geçirilirse de; önellere uyularak akdin feshedilmesi halinde disiplin kumlu kararı gerekmez.

 

Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, manevi tazminat ve ücret alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.

 

Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

 

1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının tüm temyiz itirazları ile davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

 

2- Davacı işçinin davalı Belediyeye ait işyerinde hizmet akdi ile çalışırken sözleşmesinin 1475 sayılı İş Kanununun 13. maddesine göre feshedildiği ve bu bakımdan ihbar ve kıdem tazminatına hak kazandığı tartışmasızdır.

 

Fesih tarihinde yürürlükte olup, 1.3.1995-28.2.1997 tarihli Toplu İş Sözleşmesinin 33/2- bendi uyarınca davacı işçi haksız fesh tazminatı isteğinde bulunmakta olup, mahkemece sonuç itibariyle ihbar tazminatı yönünden istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur. "işten çıkarılma" başlığını taşıyan 33. maddenin 1-d bendinde işçiler normal olarak   İş Kanununun 13. Maddesine göre tazminatlı olarak, Disiplin Kurulunca işten çıkartılabilirler. "kuralına yer verildikten sonra 2-b bendinde "işverenin zorunlu işçi çıkarma hakkını hatalı kullandığı veya sözleşme hükümlerine uymadığı tesbit edilirse işçi açıkta geçen sürelere ilişkin ücret ve diğer hakları derhal ödenerek işe başlatılır. Buna uyulmadığı takdirde, işçinin ihbar ve kıdem tazminatları 3 kat olarak ödenir. Şu kadarki bu ödeme işçinin ücretinin bir yıllık tutarından az olamaz" biçiminde cezai şart niteliğinde bir düzenleme öngörülmüştür.

 

Öncelikle belirtmek gerekir ki ortada işveren haklı olarak hizmet akdinin feshini gerektirecek "disiplin olayı" kapsamına girmeyen bir durum yoksa fesih işleminin disiplin kurulundan geçirtilmesi anlamsız ve yersiz olduğu kabul edilmelidir. İş Hukukun da disiplin kurulu, disiplin cezaları yani disiplin olayları için oluşturulur. Bu gibi hallerde kanunun ve sözleşmeye aykırı davranışların disiplin kurulundan geçirtilmesi işçinin haksız, yersiz şekilde işten çıkarılmasını önlemek ve böylece işverene göre zayıf durumda bulunan işçinin haklarını korumak amacı güdülmektedir.

 

Özellikle çok sayıda işçi çalışan işyerinde böyle bir ihtiyaca cevap verdiği için Çağdaş Hukuk sistemlerinde disiplin kurulu müessesesine yer verilmesi için özen gösterilmektedir. Dairemizin öğretide benimsenen ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun denetiminde geçen kararlılık kazanmış uygulamalarında; 1475 sayılı İş Kanununun 17/Il maddesi kapsamındaki hallerde bu ilkeye titizlikle uyulmaktadır. Bir başka anlatımla, toplu iş sözleşmesi ile ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık oluşturan bir halden dolayı fesih işleminin disiplin kurulundan geçirilmesi ön görülmüş ise bu koşula uyulup uyulmadığı göz önünde tutulmaktadır. Ancak böyle bir disiplin olayının söz konusu olmayan durumlarda 1475 sayılı İş Kanununun 13. maddesi kapsamındaki işveren tarafından gerçekleştirilen fesihlerde aynı düşüncenin geçerli olduğu kabul edilemez. Gerçekten kanunumuz dengeli bir biçimde düzenleme öngörmüş olup, işvereninde işçi fazlalığı, karlılık, verimlilik gibi nedenlerle önel vermek yada önellere ilişkin ücret tutarındaki tazminatı peşin ödemek suretiyle hizmet akdini fesih edebilme imkanı tanımıştır. Öğretide makul ve meşru nedenlerin varlığı halinde işverenin sözleşmeyi yasal tazminatları ödenmek süretiyle fesh etmeye yetkili olduğunun kabulü zorunluluğundan söz edilmektedir. Dairemizde öğretideki bu görüşe uygun biçimde uygulamasını kararlılıkla sürdürmektedir. Yukarıda sözü edilen toplu iş sözleşmesinin 33/2-b hükmü yasanın 13. maddesine aykırılık oluşturduğu için geçerli değildir. Durum böyle olunca haksız fesih tazminatı olarak ihbar tazminatının üç katı tutarındaki düzenlemeye değer verilerek hüküm kurulması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.

 

Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenle (BOZULMASI), peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilğiliye iadesine, 25.3.1998 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

 

 

 

 

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972